Wednesday, October 29, 2025

Bokförlaget STHLM-GRAV

Bokförlaget STHLM-GRAV

org. nr. 4909209530

Kontakt

Senaste bok

Omslaget till boken Z KORCZAKIEM PRZEZ ŻYCIE är klart.

Flera böcker skall publiceras inom de närmaste åren.

Preliminära titlar:


Pan Misza: Even though I'm almost seventy, I'm not giving up. For the children to learn, Dad.

The book I got from "Pan Misza" - Michal Wasserman Wroblewski, 45 years ago. It was on my father's 69th birthday – October 29, 1980 (10 years in Sweden).

DEDICATION

The book I got from "Pan Misza" - Michal Wasserman Wroblewski, 45 years ago. It was on my father's 69th birthday – October 29, 1980 (10 years in Sweden).

A special dedication to this incredibly thick volume of Reports, a collection of articles from three years.


Dedication: Even though I'm almost seventy, I'm not giving up. For the children to learn, Dad.

An article or presentation written by "Pan Misza" - Michal Wasserman Wroblewski, in Swedish. Of course, it is about Janusz Korczak.


Tuesday, October 28, 2025

White Niura´s experiments at Korczak´s summer camp at Goclawek.

Pan Misza with his sister Niura (Chana) on Krakowskie Przedmiescie street in Warsaw (Close to Miodowa Street).

Letter from Pan Misza to the Rector of Warsaw University in which he describes his financial situation. It states that from his meager salary at Korczak's orphanage, he gives money to his sister, who was in even more difficult financial circumstances: I work as a tutor at the Orphanage at 92 Krochmalna Street, earning 75 złoty a month. I'm a student at the Free Polish University. I also contribute 20 złoty to support my sister, a sixth-year chemistry student at the University of Warsaw, who is in need. Student number 40634.

In the book The Good Doctor of Warsaw, Elizabeth Gifford describes Niura, Misza, and Misza´s future wife, Sophia. The entire novel is based on the true accounts of Misha and Sophia, and on the life of one of Poland's greatest men, Dr Janusz Korczak. Here Niura just finished Chemistry Club at Goclawek during late Summer 1939.

My aunt Niura came to Warsaw a year after my father, directly after graduating from high school in her hometown of Pinsk. She was the genius of the family and passed high school in no time. Of course, upon arrival and the time after, my father, Pan Misza, helped her.

In Warszawa, she started to study Chemistry at the University. She was called White Niura because her hair colour was blond, almost white, and this was because another Niura, dark-haired, was studying Chemistry simultaneously.

Of course, she visited Korczak's orphanage at Krochmalna 92. But she also visited a summer camp in Goclawek. She was active there and probably called Panna Niura there.

What did she do there among the children?

She tried to get them interested in chemistry and did simple chemistry experiments. They included a volcanic eruption (with baking soda and vinegar), a milk and caramel coloring experiment that shows surface tension, and a "baking soda bomb" that demonstrates how gas creates pressure. Other simple experiments were creating invisible ink or making sugar crystals*.

Korczak was always happy when Panna Niura came to the summer camp. He knew that the children and teachers there were often bored.

Korczak recognized that children get bored during the summer, and that's why the children from the summer camp in Gocławek took trips to nearby towns, including Świder. There was water and a river there, which Korczak so missed.

At all places, summer camps where Janusz Korczak worked as a young educator, Wilhelmówka and Michalówka, there was always a lake or river where children almost daily bathed and played.


*After the war, my aunt Niura worked, among other jobs, as a chemist in a sugar beet processing plant where beets are processed into sugar.


Sunday, October 26, 2025

עם קורצ'אק לאורך כל חיי - With Korczak throughout my entire life.

עם קורצ'אק לאורך כל חיי - Janusz Korczak sitting with his student/teachrs at the Summer Camp at Goclawek.

עם קורצ'אק לאורך כל חיי

Translation of this Hebrew title of my father's book is "With Korczak throughout my entire life". I think that the title might actually reflect the situation for numerous Korczak´s scholars, pupils, and teachers from both Dom Sierot and Nasz Dom orphanages. Since Korczak was murdered on August 5th, 1942, numerous people have had him as a silent partner throughout their entire lives.

One of them was my father, who worked at the Dom Sierot orphanage between 1933-1942. He was not alone! It also affected many who never met him.

Will my father´s book appear in Hebrew? I hope so! Written in Polish (1st and 2nd ed.), it will soon appear in English for the first time.

I am seeking someone interested in acquiring the rights to publish the book in Hebrew. As a basis for translation, there is both a Polish and an English edition from 2025.

In edition, 2025, there is a new, modern part of the book with previously unknown documents and descriptions of them. Photographs of Korczak and the children have been colored so that the book becomes more accessible to a new generation of readers.

I have been against the colorization of old photos of Janusz Korczak and his children for many years. I just felt that they should stay in the way the photographer took them.
However, when I found several details in the photos that were never recognized earlier, I actually changed my opinion.
What I enjoy most in all the photos connected to Korczak and the orphanage children is that the orphanage children look happy in all black and white and also in recently colored photos, thanks to Janusz Korczak.

ני מחפש מישהו שירצה לקחת על עצמו את הזכויות להוצאת הספר בעברית. כבסיס לתרגום, ישנה מהדורה פולנית ומהדורה אנגלית משנת 2025.
במהדורה זו, ישנו חלק חדש ומודרני של הספר עם מסמכים לא ידועים קודם לכן ותיאורים שלהם.
תמונות של קורצ'אק והילדים צובעו כדי שהספר יהפוך לנגיש יותר לדור חדש של קוראים.

"With Korczak throughout my entire life" - 2nd Polish edition 2025.


What I enjoy most in all the photos connected to Korczak and the orphanage children is that the orphanage children look happy in all black and white and also in recently colored photos, thanks to Janusz Korczak.

Janusz Korczak and my father, Michal Wasserman (Wroblewski) - an educator at the orphanage, 1933-1942. What I enjoy most in all the photos connected to Korczak and the orphanage children is that the orphanage children look happy in all black and white and also in recently colored photos, thanks to Janusz Korczak.



Dorki z Domu Sierot Janusza Korczaka.


Dorka bursistka, pierwsza po prawej.
Dorka bursistka, druga od lewej (foto porfil).

Dorka Solnicka, tutaj lat 9, zamordowana 5 sierpnia 1942 w Treblince


W Domu Sierot Korczaka było wiele Dorek. O dwóch wiem ze uwielbiały Korczaka i Stefe, były ich pupilkami. Te dwie zostaly pózniej bursistkami.

Jedna z nich zgineła 5 sierpnia 1942 w Treblince wraz z innymi wychowawcami i dziecmi.

Inna Dorka Brauner (Teodora, Teresa Osińska), wychowanka a potem bursistka przezyla po aryjskiej stronie. Dorka Brauner, osierocona w wieku trzech lat, trafiła najpierw do domu dziecka w Łodzi. Stefania Wilczyńska zabrała ją do Warszawy, gdzie Dorka bardzo się z nią i Korczakiem, zżyła. Dorka została wychowawczynią w placówkach opiekuńczych. Lata II wojny światowej przetrwała pod nazwiskiem Teodora Teresa Osińska, pod którym pozostała po jej zakończeniu.

Dora nie jest tradycyjnym imieniem żydowskim, ale czasami jest używane jako takie, nawiązując do hebrajskiego słowa dor („pokolenie”) i greckiego imienia „dar Boga”. Chociaż ma greckie pochodzenie, może być kojarzone z kulturą żydowską poprzez frazę „l'dor v'dor” (z pokolenia na pokolenie) i może być używane jako skrócona forma hebrajskiego imienia Dvora, które jest związane z pszczołą, jak w imieniu Debora.
Dora i jej żydowskie powiązania
Greckie pochodzenie: Imię Dora pochodzi głównie od greckiego słowa doron, oznaczającego „dar”, i jest skróconą formą imion takich jak Teodora lub Dorota, oznaczających „dar Boga”.

There were only a few Jewish Survival Strategies (Possibilities) during the Holocaust in GG.

Survivors and the second generation (most of the children born 1946 -1949) in Sródborów in 1952.



Emanuel Ringelblum describes the main Jewish Survival Strategies for the Jews who were trying to leave the ghettos.

Ghettos were actually enclosed by several barriers. The most difficult, most effective, was the invisible one. The ghetto walls, the borders of the ghetto, could be passed. The problem was an invisible barrier that started just outside the wall.

Friday, October 24, 2025

Korczak byłby z niej dumny - Basia Szejnbaum (Abramow-Newerly) podczas pierwszego "postalinowskiego" zebrania Komitetu Korczakowskiego.

Dom Sierot Janusza Korczaka -  Basia Szejnbaum (Barbara Abramow-Newerly pierwsza od lewej). Prawdopodobnie studio fotograficzne na ul. Wolskiej. 

Bursiści Domu Sierot Janusza Korczaka -  Basia Szejnbaum (Barbara Abramow-Newerly druga od lewej), Hanka Erlich (piata od lewej), Marysia Pszewarska (szósta od prawej), Ida Merżan (druga od prawej) i Szymon - Szymek Korentajer (czwarty od lewej). 1927 - 1928.

Barbara Szejnbaum i Szymon Szymek Korentajer, bursiści Domu Sierot Janusza Korczaka.

Barbara Szejnbaum - aktorka.

Komitet Korczakowski składa wieńce pod pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. W środku przewodniczący, pułkownik Michal Wróblewski (Pan Misza - Wasserman), Barbara Szejnbaum (Abramow Newerly) w środku zdjęcia z czarną torbą. Obydwoje byli bursiści Domu Sierot Janusza Korczaka. Pierwsza od lewej Ela Frydman z zarządu Komitetu Korczakowskiego. Za nimi dzieci i wychowawcy z Domu dziecka im. Korczaka w Warszawie, 1963 rok.

Jarosław Abramow-Newerly opisał to, raczej burzliwe zebranie Komitetu Korczakowskiego. Pierwsze "postalinowskie"! Kiedy dokładnie się odbyło, nie wiem. Wiem że to było "po Październiku 1956" gdy w Polsce nastąpiła odwilż polityczna i społeczna. Polski październik był następstwem śmierci Stalina w marcu 1953 i związanych z tym zmian w ZSRR. Trzy lata pózniej, też w marcu 1956 roku w Moskwie "zmarł" Bolesław Bierut.

Pamiętam tylko że w korespondencji Idy Merżan do mojego taty (Pana Miszy) Ida nigdy nie wymieniła ani imienia, nazwiska albo tytułu tzw. "profesora-bursisty"* uczestnika tego spotkania. Pisała zawsze w trzeciej osobie; "On przyszedł dzisiaj na zebranie". 

Tekst poniżej z książki Jarosława Abramowa-Newerlyego. "Lwy mojego podwórka"! Nie znane mnie jest czy autor (J A-N) był na tym zebraniu czy to jest sprawozdanie jego mamy.

Chodziło o wybranie do zarządu Komitetu (Korczakowskiego) ludzi takich, by w razie nowych nacisków i zmiany kursu partii umieli się im oprzeć i nie doprowadzili znów do tego, co z Korczakiem jeszcze tak niedawno wyprawiano. Na zebraniu panowała atmosfera „kochajmy się". Na prezesa Komitetu jednomyślnie wybrano tatę (Igora Newerlego) i zaczęto zgłaszać kandydatury do nowego zarządu. Ktoś wstał i wysunął kandydaturę profesora-bursisty* (Aleksander Lewin). Tata spytał, czy się zgadza. Ten odparł, że jeśli się tylko na coś przyda, to oczywiście chętnie. Nikt nie zakwestionował jego kandydatury.

Mama (Basia Szejnbaum Abramow-Newerly) spojrzała na tatę, ale on w prezydium pochylił głowę i swoim zwyczajem, robiąc charakterystyczny ryjek, zadumany gryzmolił coś na kartce papieru. Mama znała go na tyle, że wiedziała, iż nic nie powie. I choć nie lubiła i nie umiała publicznie przemawiać - każde wystąpienie kosztowało ją mnóstwo zdrowia, z nerwów na szyi występowały jej czerwone plamy - podniosłą rękę w górę. Tata udzielił jej głosu.

Mama wstała i powiedziała tylko to jedno, pamiętne zdanie:
Uważam, proszę kolegów, że pan profesor, który jeszcze do niedawna w swoich licznych wystąpieniach i artykułach tak zaciekle niszczył doktora Korczaka, nie ma moralnego prawa być w zarządzie naszego Komitetu.
- I siadła. Zapadło głuche milczenie. Nikt nie wiedział, co powiedzieć.

I wtedy właśnie nie kto inny, a Teresa Osińska ** (Dobra, Dorka Brauner, podobnie jak Barbara Szejnbaum wychowanka i bursistka Domu Sierot), druga po mamie, zebrała głos i gorąco ją poparła. Jako zawodowa nauczycielka, umiała mówić, a ponieważ tak jak mama kochała Korczaka, powiedziała to z pasja i od serca. Sala przestała się tak kochać i zaczęła brać ich stronę. Profesor spostrzegł, że nie wszyscy zapomnieli o jego miłości do Makarenki, i urażonym tonem powiedział:
- Skoro koleżanka Abramow uważa, że moja kandydatura jest niegodna Korczaka, to ja oczywiście wycofuję się. I dziękuję koledze, który mnie zgłosił, za zaufanie. - Tu ukłonił się godnie w stronę wnioskodawcy. Tamten bąknął, że szkoda, bo wiedza pedagogiczna pana profesora byłaby w zarządzie niezwykle cenna i użyteczna, ale nikt już go nie ciągnął do zarządu i ta kandydatura upadła. Zaraz po zebraniu obrażony demonstracyjnie wyszedł z sali.

Parę koleżanek o podobnie nieczystym sumieniu (wśród nich ta, co mówiła o „,słodkim Stalinie") zaczęto mamie wymawiać, że może niepotrzebnie obraziła profesora, bo przecież on się zmienił. Większość jednak gratulowała jej, ciesząc się, że ktoś mu wreszcie wygarnął tamto haniebne zachowanie. Hanka Mortkowicz-Olczakowa wycałowała mamę: - Dziękuję ci, Basiu, żeś mnie wyręczyła. Chciałam mu to powiedzieć, ale czekałam, że on sam będzie miał na tyle taktu, że zrezygnuje z kandydatury. A poza tym uznano by, że mszczę się na nim za jego recenzje o moim Korczaku. A tobie wypadało...

* Aleksander Lewin nie miał podczas tego spotkania tytułu profesora. Możliwe że tylko go nazywali "profesorem-bursistą".

** Dobra (Dorka) Brauner (1905–1965) była wychowanką a następnie wychowawczynią, bursistką Domu Sierot Janusza Korczaka. Osierocona w wieku trzech lat, trafiła do domu dziecka w Łodzi, skąd pochodziła jej rodzina. Stefania Wilczyńska zabrała ją do Warszawy. Lata II wojny światowej przetrwała pod nazwiskiem Teodora Teresa Osińska, pod którym pozostała po jej zakończeniu.