 |
Mit szwedzkich Białych autobusów. Na fotografi duńskie Białe autobusy prawdopodobnie w miejscowości Padborg w Danii. Na pierwszym planie niemiecki żołnierz.
|
 |
Mit szwedzkich Białych autobusów. Na fotografi duńskie Białe autobusy w Blommenslyst niedaleko Odense. |
 |
Córka nazisty, szwedzka księżniczka Sybilla Bernadotte, wita rannych i chorych niemieckich żołnierzy powracających z okupowanej Norwegii na stacji kolejowej w Krylbo w Szwecji. Najbardziej charakterystycznym elementem górnego zdjęcia są szwedzkie zapałki Solstickan. Solstickan to szwedzka fundacja działająca na rzecz dzieci i osób starszych. Symbol w postaci pałeczki słonecznej został stworzony przez artystę Einara Nermana, brata Ture Nermana, który próbował przeforsować w parlamencie szwedzkim pewnego rodzaju rezolucję przeciwko prześladowaniom Żydów w Niemczech. |

 |
Szwedzka gazeta Dagens Nyheter z lutego 1945 opisuje sytuację w Berlinie i potrzebę ewakuacji. Na zdjęciu szwedzka aktorka Kristina Söderbaum znana z niemieckich antysemickich filmów i Erica Patzek-Bernadotte, do 1943 roku żona księcia Sigvard Bernadotte. Szwedzi czuli się odpowiedzialni za los Skandynawów siedzących w obozach koncentracyjnych, Norwegów i Duńczyków. Niemcy z "koneksjami szwedzkimi" potrzebowali transportu do Szwecji. Fronty alianckie i rosyjskie były coraz bliżej. I tak urodziła się akcja i mit Białych autobusów. Kristina Söderbaum przyjechała ze swoim reżyserem, znanym nazistą Veit Harlan Białym autobusem z Lubeki, fotografia ponizej. |
"Neutralna Szwecja" na Czarnej liście
Ocena działań Szwecji podczas II wojny światowej przez aliantów nie była najlepsza. Podczas wojny neutralna Szwecja zezwoliła na transport 2,1 miliona żołnierzy nazistowskich wraz z całą ich bronią i sprzętem wojskowym i amunicją szwedzką siecią kolejową. Na początku wojny większość wysokiej jakości rudy żelaza, której naziści potrzebowali dla swojej armii, pochodziła również ze Szwecji. W 1944 roku na czarnych listach aliantów znalazło się w sumie 356 szwedzkich firm (statków, przedsiębiorstw i osób prywatnych). Czarne listy zniesiono dopiero w lipcu 1946 r.
 |
Oficjalny dziennik personelu pielęgniarskiego z kursu na Uniwersytecie w Aarhus w okresie od 10 kwietnia do 3 maja 1945 r.
|
 |
Oficjalny dziennik personelu pielęgniarskiego z kursu na Uniwersytecie w Aarhus w okresie od 10 kwietnia do 3 maja 1945 r. |
Oficjalny dziennik personelu pielęgniarskiego z kursu na Uniwersytecie w Aarhus w okresie od 10 kwietnia do 3 maja 1945 r. Szczególną cechą tego pamiętnika jest to, że opisuje on niemiecko-duńskie przejście graniczne i stacje kolejową Padborg. Codziennie przybywają tam Niemcy, nazywani w Dzienniku "niemiecko-szwedzcy obywatele" Przybywają, kobiety ubrane w futra wraz z psami i papugami, Pielęgniarki piszą: Warto zauważyć, że mówią po niemiecku.
Przyjazdy tej grupy trwały przez cały okres objęty dziennikiem, a więc w kwietniu i maju.
Duńskie pielęgniarki nie zarejestrowały poprzednich transportów, czyli między marcem a 10 kwietnia 1945 r. Folke Schimanski (obywatel niemiecki z matką ur. w Szwecji) opowiadał mnie, że ich (Niemców-Szwedów) wysyłano przed transportami więźniów z krajów nordyckich. On sam przyjechał z matką i z siostrą w mundurze BDM w pierwszych dniach kwietnia 1945 r. Ojciec SS-man był w wojsku.
Do kogo tak naprawdę odnosi się liczba 1 500 (?) Niemców z powiązaniami szwedzkimi w zestawieniu Szwedzkiego Czerwonego Krzyża z roku 2000?* Czy to oni zostali deportowani grupą na przełomie marca i kwietnia? Wiadomo że Niemcy z powiązaniami szwedzkimi wypełniali Białe autobusy również w maju 1945 i przyjeżdżali również na punkt graniczny prywatnymi samochodami.
W każdym autobusie znajdowali się dwaj gestapowcy i drugi szofer, czyli mogło w nim przebywać maksymalnie 25 osób a w autobusach z pryczami dla chorych (rannych) jeszcze mniej. Oznacza to, że 20 autobusów przewiezie 500 osób, a 60 autobusów przewiezie 1 500 osób. Jeśli chodzi o Niemieckich Szwedów, podróżowali oni z tym, co mieli najcenniejszego.
Ilu Niemców i ilu Żydów przetransportowały Białe autobusy do Szwecji.Szwedzcy naukowcy boją się tego tematu poruszyć, gruntownie studiować mimo że w archiwach są dokumenty z tego okresu. Trzeba tylko usiąść i policzyć. Wg. mnie Białe autobusy przetransportowały do Szwecji więcej Niemców niż Żydów. Szwedzki Czerwony Krzyż wielokrotnie obniżał totalną liczbę transportowanych. Na początku były to cyfry po 50-60 000. Czerwony krzyż włączył wtedy do swojej statystyki wszystkie możliwe grupy nie związane transportami Białymi autobusami. Wliczyli w to transportowanych statkami, dwoma pociągami do stacji Padborg, jak również największą grupę Żydów która przyjechała do Szwecji w czerwcu-lipcu 1945 w ramach akcji UNRRA, Białe statki. Ostatnio w roku 2000* próbował Szwedzki Czerwony Krzyż wyjaśnić w publikacji Pdf swoje kalkulacje. Tak naprawdę to łączna liczba osób niebędących obywatelami Skandynawii przetransportowanych glównie z obozu koncentracyjnego Ravensbrück wyniosła 2 755. To prawdziwa liczba tych uratowanych autobusem, ciężarówką, karetką pogotowia. Wg. mnie, przeglądając listy przybyłych to wg. nazwisk i imion to 10-15% z tej liczby to Żydzi - 275-412 osób.
Dlatego, wg. mnie i tych cyfr powyżej to Białe autobusy przetransportowały (albo używając terminologii Czerwone Krzyża "uratowano" do Szwecji więcej Niemców 1 500 + (Niemco-Szwedów) niż Żydów. Ile ten +, plus wynosi jest trudne ale możliwe do ustalenia. Zachoważy sie bowiem wszystkie karty wjazu z tego okresu. Osobiscie sądzę że ten plus to conajmniej 500-1000 osób co daje 2 000 - 2 500 Niemców którzy dostali się do Szwecji Białymi autobusami.
"Pociągi Widmo" do Padbroga to nie "Białe autobusy".Większość uratowanych z obozu koncentracyjnego Ravensbrück, to osoby które przyjechały na stację Padborg w Danii pociągiem. Przybyli nie "Białymi autobusami" lecz "Pociagiem widmo". Pierwszy "Pociąg widmo" z 3 960 osobami (czasami podawana cyfra jest trochę wyższa) w bydlęcych wagonach jest opisany przez duńskie pielęgniarki. Drugi "Pociąg widmo" z 3 000 osobami (czasami podawana cyfra jest trochę niższa) w bydlęcych wagonach jest również opisany przez duńskie pielęgniarki. Szwedzki Czerwony Krzyż bardzo chętnie wlicza "Pociągi widmo" do swojej statystyki, ostatnio tylko jeden. Takich "Pociągiem widmo" wysłanych z przepełnionych obozów koncentracyjnych było w tym okresie wiele.
 |
Dolna cześć Karty wjazdu do Szwecji jednej z osób która przybyła do Szwecji Białymi autobusami 4 kwietnia 1945 roku. Wpis na maszynie po lewej stronie: Wjechał do Szwecji dzieki kolektywnej wizie na 14 dni w wyniku nagłej sytuacji i ma być poddany 14-dniowej kwarantannie. |
Dziennik Duńskiej Pielęgniarki 27-28 kwietnia 1945 r.
O godzinie 23.30 przybywa grupa 130 internowanych z Ravensbrück, głównie Żydówki polskie i 37 Niemieckich Szwedów.
Dziennik Duńskiej Pielęgniarki 2 maja 1945 r.O godzinie 18 przybywa grupa Niemców-Szwedów, zakwaterowanych w „pociągu gościnnym”. O godzinie 19.00 do obozu przybywają pierwsze więźniarki z Ravensbrück. W sumie 16 w złym stanie. Zostają przywiezione karetkami pogotowia i zakwaterowane w baraku nr 4.
Jako jedni z pierwszych przyjechali Białymi autobusami, nazistowski reżyser Veit Harlan i Kristina Söderbaum. Ich fotografia poniżej to pożegnanie w Lubece w kwietniu 1945 roku. Veit Harlan był producentem, a Kristina Söderbaum wystąpiła w kilku jego antysemickich filmach, nie tylko w najbardziej rażącym „Jud Süss”. Pozostali w nazistowskich Niemczech aż do ich upadku. Uciekli do Szwecji Białymi autobusami Nur für Deutsche - "Tylko dla Niemców" w kwietniu 1945 r.
 |
Każdemu Białemu autobusowi towarzyszyło dwóch Gestapowców - tutaj panowie w kapeluszach w rozmowie z Folke Bernadotte (twarzą do kamery).
|
 |
Szwedzki Czerwony Krzyż (rok 2000). Wykaz transportów nadzorowanych przez SS podczas operacji „Białe autobusy". |
 |
Komendant obozu koncentracyjnego w Stutthof SS-Obersturmbannführerem Max Pauly na baczność przed Heinrich Himmler. |
Liczba ofiar śmiertelnych "w drodze do Szwecji" w związku z operacją „Białe Autobusy".
Liczbę ofiar śmiertelnych w związku z operacją „Białe Autobusy” bardzo trudno jest oszacować. Ofiary śmiertelne należy podzielić na dwie kategorie. Jedna kategoria obejmuje tych, którzy zginęli w czasie podróży z obozów koncentracyjnych. Zostały one zgłoszone i szacunkowe liczby znajdują się w raportach Szwedzkiego Czerwonego Krzyża. Jednak liczby te są różne i los osób, które trafiły do pobliskich niemieckich szpitali, jest nieznany. Liczba ofiar śmiertelnych w czasie podróży waha się od 30 do 40, być może więcej. Liczba rannych też około 30-40.
Liczba ofiar śmiertelnych "Transporty dla SS miedzy obozami koncentracyjnymi" w związku z operacją „Białe Autobusy".
Liczba ofiar śmiertelnych w związku z transportami które „Białe Autobusy” wykonały dla SS jest niemożliwoscią by oszacować. Dwa takie transporty są wymienione przez Szwedzki Czerwony Krzyż w ich zestawieniu z roku 2000 *.
W dniach 27-29 marca 1945 roku personel Szwedzkiego Czerwonego Krzyża i Białe autobusy brały udział w wywózce więźniów z obozu w Neuengamme. Jeden transport więźniów to między obozem koncentracyjnym Neuengamme a Hanowerem. Drugi transport to z Neuengamme do obozu w Brunszwikiem. Każdemu autobusowi towarzyszyło dwóch strażników SS. W sumie „usunięto” 2 000 chorych i umierających francuskich, rosyjskich i polskich jeńców. Niektórych prosto z "Izby chorych" w obozie. Ten transfer był wynikiem pragmatycznego porozumienia miedzy dowództwem szwedzkiej ekspedycji „Białe Autobusy” i komendantem obozu koncentracyjnego SS-Obersturmbannführerem Maxem Pauly w Neuengamme. W zamian taka sama liczba więźniów, Norwegów i Dunczyków została z innych obozów przewieziona autobusami do Neuengamme, gdzie czekali na dalszy transport do Szwecji. SS-Standartenführer Poly pełnił poprzednio przez trzy lata funkcję komendanta obozu koncentracyjnego Stutthof a od września 1942 był komendantem obozu koncentracyjnego Neuengamme.
Inny transport z obozu koncentracyjnego w Neuengamme by zrobic miejsce dla "skandynawów" to francuscy więźniowie którzy mieli początkowo być wysłani do obozu w Flossenburga, a stamtąd podobno do Szwajcarii. Jednakże warunki w Flossenburga były takie że Białe autobusy zawiozły ich aż do Theresienstadt skąd zabrano dunskich więźniów - w prawie takiej samej ilości.
Te nadzorowane przez SS transporty chorych i umierających więźniów do obozów koncentracyjnych wyznaczonych przez nazistów stanowiły naruszenie Konwencji Genewskich i podstawowych zasad Czerwonego Krzyża. |
Nazistowski reżyser Veit Harlan i Kristina Söderbaum w Lubece w kwietniu 1945 roku. Veit Harlan był producentem, a Kristina Söderbaum wystąpiła w kilku jego antysemickich filmach, nie tylko w najbardziej rażącym „Jud Süss”. Pozostali w nazistowskich Niemczech aż do ich upadku. Uciekli do Szwecji Białymi autobusami Nur für Deutsche - "Tylko dla Niemców" w kwietniu 1945 r. |
Kobieta w futrze po lewej Folke Matka chrzestna Schimańskiego, Majlis von Eickstedt-Peterswaldt. Chłopiec kto patrzy ciekawie przez okno po prawej stronie może być Folke Schimański.
Folke Bernadotte prowadził negocjacje z Reichsführerem SS, szefem Gestapo Heinrichem Himmlerem. Pod koniec II wojny światowej Himmler był drugim po Hitlerze najpotężniejszym człowiekiem w Niemczech i spadkobiercą Hitlera. Był również bezpośrednio odpowiedzialny za wdrożenie „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, później nazywany architektem Holokaustu. „Prawą ręką” Heinricha Himmlera, najbliższym człowiek i „mózgiem” SS-Brigadeführer Walter Schellenberg. Inni, główni doradcy Himmlera to Reinhard Heydrich i Ernst Kaltenbrunner.
Niecałe 5 tygodni po wojnie Folke Bernadotte wydał swoją książkę (163 str.) Slutet (Koniec), Mina humanitära förhandlingar i Tyskland våren 1945 och deras politiska följder (Moje humanitarne pertraktacje w Niemczech na wiosnę 1945 roku i ich polityczne skutki). Mimo tytułu Bernadotte próbował pominąć prawdziwy polityczno-ekonomiczny charakter swojej misji. W podtytule mówił tylko o politycznych skutkach (?). W okresie 1945/1946 książka miała 22 nakłady. Wyszła z drukarni 15 czerwca a 16 czerwca ukazały się informacje o "Księciu", "Wspaniałych Szwedach" i Szwedzkiej Akcji Białych autobusów.
Ten aspekt polityczny był dla Szwecji bardzo ważny. Chyba dużo ważniejszy od humanitarnego. Żeby zrozumieć o co tu chodzi trzeba cofnąć się w czasie. W bitwie pod Kurskiem latem 1943 r. po raz pierwszy w II wojnie światowej udało się Czerwonej Armii powstrzymać niemiecką strategiczną ofensywę. Po bitwie pod Łukiem Kurskim 23 sierpnia 1943 r. wszyscy politycy i stratedzy w Europie i Ameryce wiedzieli, że Hitler swoją wojnę przegrał i bali się przyszłości. Po Kursku i Stalingradzie front zaczął przesuwać się szybko na zachód.
Przysłowiowa "Neutralność szwedzka" odpowiadała w dużym stopniu w którym kierunku front się poruszał. Była pro-niemiecka (pro-nazistowska) do lata 1943. Następnie powoli, i bardzo ostrożnie pro-aliancka. Wg. mnie to właśnie proaliancka polityka a nie humanitaryzm były głównym bodzcem do tej akcji. Szwecja bała się panicznie kar za swoje zachowanie podczas wojny. Kary polityczne handlowe jak równie Reparacje wojenne czyli rekompensaty finansowe. Finlandia płaciła takowe do ZSRR przez 50 lat (stad się wzięły domki fińskie w Warszawie).
Szwedzi czuli się odpowiedzialni za los Skandynawów siedzących w obozach koncentracyjnych, Norwegów i Duńczyków. Również Niemcy z "koneksjami szwedzkimi" potrzebowali transportu do Szwecji. Fronty alianckie i rosyjskie były coraz bliżej. I tak urodziła się akcja i mit szwedzkich Białych autobusów. „Szwecja zyska legendarną reputację”, pisała o akcji gazeta Arbetet, 19.05.1945.
Dlatego łatwo UNNRA mogła podyktować Szwecji przyjęcie 10 000 byłych więźniów z obozu Bergen-Belsen Białymi statkami które od końca czerwca 1945 roku, przez miesiąc przewoziły do portów szwedzkich głównie chorych z byłego obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen.
 |
Autobusy Szwedzkiego Czerwonego Krzyża przybywają do Padborga 17 kwietnia 1945 r. z 423 obywatelami Danii. W tym przypadku Żydzi z getta Theresienstadt. Jednoczesnie zostawiają w Theresienstadt więźniów przywiezionych z obozów koncentracyjnych w pólnocnych Niemczech. Tych co przeżyli tą długą podróż. |
 |
Akcja UNRRA. Wolny port w Sztokholmie. Lipiec 1945. Biały statek przywiózł z Lubeki 200 byłych więźniów, kobiet z obozu Bergen-Belsen. Biały statek S/S Kastelholm od końca czerwca 1945 roku, przez miesiąc przewoził do do Sztokholmu chorych z Bergen-Belsen.
|
 |
W 5 tygodni po wojnie Folke Bernadotte wydał swoją książkę (163 str.) Slutet (Koniec), Mina humanitära förhandlingar i Tyskland våren 1945 och deras politiska följder (Moje humanitarne pertraktacje w Niemczech na wiosnę 1945 roku i ich polityczne skutki). Mimo tytułu Bernadotte próbował pominąć polityczny charakter swojej misji. |
 |
Rozmowa Bernadotte z Himmlerem dnia 21-22 kwietnia wg. Slutet |
Rozmowa Bernadotte z Himmlerem dnia 21-22 kwietnia wg. Slutet:Himmler zgodził się z moją prośbą. W przypadku działań wojennych w Danii jeńcy skandynawscy chwilowo internowani tam mogą poprzez Szwedzki Czerwony Krzyż być przewiezieni do Szwecji. On wykazał również pozytywne zainteresowanie moją osobą propozycją, aby Szwedzki Czerwony Krzyż miał prawo zebrać wszystkie Francuzki więzione w obozie koncentracyjnym Ravensbrück. Himmler oświadczył, że nie tylko on to pochwala i ale również że on chce, (nie ma nic przeciwko temu) abyśmy transportowali kobiety wszystkich narodowości stamtąd gdyż obóz w Ravensbrück z pewnością wkrótce będzie musiał być ewakuowany. Obiecałam mu, że natychmiast przekaże to naszemu oddziałowi Czerwonego Krzyża.
28 kwietnia 1945 roku - ostatni transport Białych autobusów dotarł do Szwecji.
Lista osób przetransportowanych autobusami (nazywana przez Szwedów lista uratowanych (räddade) lub ocalałych, którzy przybyli do Malmö w Szwecji w ciągu dnia 28 kwietnia 1945 r. 28 kwietnia ostatni z Białych autobusów dotrł do portu w Malmö w Szwecji. Na listach znajdują się byli więzniowie z obywatelstwem Argentyny, Belgii, Chin, Egiptu, Francji, Łotwy, Litwy, Luksemburga, Holandii, Polski, Rumunii, Słowacji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i USA.
 |
Listy osób przetransportowanych autobusami (nazywana przez Szwedów lista uratowanych (räddade) lub ocalałych, którzy przybyli do Malmö w Szwecji w ciągu dnia 28 kwietnia 1945 r. 28 kwietnia to ostatni dzien akcji Białych autobusów. Na listach znajdują się ocaleni z obywatelstwem Argentyny, Belgii, Chin, Egiptu, Francji, Łotwy, Litwy, Luksemburga, Holandii, Polski, Rumunii, Słowacji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i USA. |
Szwedzka historyczka Ingrid Lomfors pisała w książce „Blind fläck” w 2005 roku o tym jak to Białe autobusy zostały oddane do użytku nazistom. Na przykład: w dniach 27-29 marca 1945 r. 2000 chorych i umierających francuskich, rosyjskich i polskich więźniów wywieziono z obozu koncentracyjnego Neuengamme do dwóch innych obozów w Hanowerze i Brunszwiku. Wielu z nich zmarło na skutek szwedzkich transportów. Kierowcy autobusów opowiadali o tym zaraz po wojnie, ale minęło już trochę czasu, odkąd w historiografii Białych autobusów poświęcono uwagę traktowania więźniów niebędących obywatelami nordyckimi. „Akcja pomocy miała swoją ciemną stronę. Był handel ludzkimi życiami” – napisała Ingrid Lomfors w artykule debaty w Dagens Nyheter w 2005 r. I tak na miejsce wywiezionych z obozu koncentracyjnego Neuengamme przywieziono norweskich więźniów internowanych w róznych obozach. Zostali oni nastepnie przewiezieni Białych autobusami do Danii i pózniej do Szwecji.
W książce Svena Frykmana „Wyprawa Czerwonego Krzyża do Niemiec” (1945) kierowca Sten Olsson opowiada: „Spośród ludzi, których przewieźliśmy do Hanoweru, być może niewielu żyje, kiedy piszę te słowa. Sposób, w jaki traktowano tych ludzi, nie pozwala traktować zwierząt w ojczystej Szwecji. Widziałem na własne oczy, jak strażnik uderzył więźnia w głowę kolbą karabinu, tak że ten zemdlał. Ten więzień zmarł później tej nocy w autobusie. Podczas tej podróży rzekomo zginęło siedem osób. Osobiście wywiozłem dwie martwe osoby”.
Po 80 latach rządowe Muzeum o Zagładzie (Sveriges museum On my way!Förintelsen) w Sztokholmie próbuje w dalszym ciagu modelowac co sie stało w 1945 roku. Podkresla ze to była akcja ratunkowa. Pisze na swojej stronie:
W 1945 roku rząd szwedzki podjął decyzję o ewakuacji Skandynawów w ramach operacji, którą nazwano „Białe Autobusy”. Na czym polegała akcja ratunkowa „Białych Autobusów” i jak do niej doszło? A jaka jest różnica między akcją ratunkową a akcją pomocy Białym Łodziom?
Transporty śmierci
4 000
200
30+
Transporty Skandynawów z obozów 7 795
Totalt antal ur läger räddade icke-skandinaver 7 550
Urywki ze Slutet po szwedzku które przetłumaczyłem powyzej.
Frukostbordet var mycket välförsett, och Himmler åt med god aptit. Ibland knackade han
med naglarna mot framtänderna. Efter vad Schellenberg sedan berättade för mig, var detta ett tydligt tecken på att han var nervös.
Denna gång rörde sig samtalet uteslutande om de humanitära åtgärderna. Jag framställde än engång min begäran, att de skandinaviska fångar, som nu voro under transport från Tyskland till
Danmark, skulle få fortsätta till Sverige. Och än en gång avslog Himmler min begäran. Schellenberg berättade mig senare, att Hitler på nytt förbjudit varje eftergift på denna punkt.
Däremot gav Himmler med sig i andra hänseenden.
Himmler biföll min begäran, att de skandinaviska fångarna i händelse av krigshandlingars
utbrytande i Danmark skulle genom Svenska Röda korsets försorg få överföras till Sverige. Han
visade sig också positivt intresserad för mitt förslag, att Svenska röda korset skulle få tillfälle att
avhämta samtliga i koncentrationslägret Ravensbrück inspärrade franska kvinnor. Han förklarade, att han inte blott gav sitt bifall till detta utan att han också ville, att vi skulle transportera
kvinnor av alla nationaliteter därifrån, då Ravensbrück säkerligen inom kort måste evakueras. Jag lovade honom att omedelbart ge vårt detachement motsvarande order.
*
The White Buses: The Swedish Red Cross rescue action in Germany during the Second World War.Research: Agneta Greayer and Sonja Sjöstrand***
https://www.rodakorset.se/siteassets/dokument/om-oss/var-historia/vita-bussarna/the-white-buses-report.pdf
** Inga Gottfarb w książce Den livsfarliga glömskan podała liczbę 21 000 osób które przetransportowały Białe autobusy i 10 000 przetransportowanych przez misje UNRRA. Opisała 3112 Żydów (2983 kobiety i 129 mężczyzn) przybyło do Szwecji dzięki kampanii Bernadotte. Chyba ona wlicza w to dwa "Pociągi widmo" do Padborg. Gottfarb twierdzi ponadto, że 5 112 Żydów (3 901 kobiet i 1211 mężczyzn) przetransportowano do Szwecji za pośrednictwem UNRRA. Cyfra prawdopodobna mimo że podobnie do cyfry opisującej akcje autobusów nie wiadomo skąd autorka ją wzięła***.
Inga Gottfarb, Den livsfarliga glömskan. Överlevande berättar om vägen tillbaka. (Zapomnienie zagrażające życiu) (Höganäs 1986).
*** Autorzy * i ** nie są naukowcami.
**** Röda korsexpeditionen till Tyskland / av Sven Frykman. Frykman, Sven (författare). Publicerad: Stockholm : Bonnier, 1945; Svenska 183s.
***** Film „Jud Süss” był gotowy w 1940 roku. Szacuje się, że w Niemczech obejrzało go 20 milionów widzów. W filmie Joseph Oppenheimer Süss, bogaty żydowski bankier, gwałci białą kobietę, graną przez Kristinę Söderbaum. Gdy później znaleziono ją martwą, rozwścieczony tłum domagał się zemsty. „Totschlagen, zabijcie go!”, „Der Jude muss weck, Żyd musi odejść” – krzyczał reżyser Veit Harlan a powtarzał to tłum statystów. Film kończy się skazaniem Süssa za zniesławienie rasowe i powieszeniem. Wszyscy Żydzi mają być wygnani z kraju. Ten propagandowy antyżydowski film odzwierciedla politykę nazistowskich Niemiec w 1940 roku.
Przyczynia sie aktywnie do Zaglady 6 milionów Żydów. Dlatego 5 lat pózniej, Veit Harlan i jego szwedzka żona Kristina Söderbaum i ich syn mają wszelkie powody, aby jak najszybciej podjąć próbę dotarcia do Szwecji wiedzac ze w pokonanych Niemczech muszą liczyć się z tym, że zostaną postawieni przed sądem. Zdjęcia z Lubeki zostały wykonane przez niemieckiego fotografa Heinza Ahrensa, zatrudninego przez Czerwony Krzyż.