Wednesday, April 27, 2022

What internal motives of the Jewish Congregation in Stockholm could be more important than the memory of Six Million Holocaust Victims? - Reflections - YomHashoah.

Holocaust Monument in Stockholm "6 stones - 6 million" with the names of the 6 death camps was unveiled in October 2019. 
Will Jewish Congregation move demolished 2020 Holocaust monument from the North Cemetry to the city?

"6 stones - 6 million" monument with the names of the 6 death camps was unveiled in October 2019. Here is the female rabbi from the Jewish congregation that took part in the ceremony.

"6 stones - 6 million" monument with the names of the 6 death camps was unveiled in October 2019.


Holocaust victim's graves. Survivors were brought to Sweden during the White boat mission and died shortly after their arrival. Spreading the Soil brought from Eretz Israel.


What internal motives of the Jewish Congregation could be more important than the memory of Six Million Holocaust Victims? Drawing by baMba.

Is the Holocaust Monument "6 stones - 6 million" erected at the Northern Jewish Cemetry in Stockholm going to be placed in the middle of the street in front of the Great Synagogue?

Just after the commemoration of the 75th anniversary of the liberation of the Bergen-Belsen concentration camp, the Jewish Congregation in Stockholm (headed by Aron Verständig Szugalski and Isak Reichel) removed the monument "6 stones - 6 million".

It happened exactly on the 75 anniversary of the first arrival of UNRRA White Boats to Stockholm with the Holocaust survivors from Bergen-Belsen. Many of them died upon arrival and were buried at Northern Cemetry. Their gravestones together with "6 stones - 6 million" stones with the names of the 6 death camps were actually the entire monument. So Auschwitz stone, Treblinka stone, Chelmno stone, etc. were removed and hidden by the Jewish Congregation. The Death camp granite stones (200 kg each) were placed on specially prepared concrete constructions looking exactly the same way as these on the photo in front of the Great Synagogue.

What internal motives of the Jewish Congregation could be more important than the memory of Six Million Holocaust Victims?

Most of the Holocaust Survivors left Sweden after their rehabilitation for Israel. The biggest group left, the so-called Maapilim, approximately 650 people left for Eretz Israel in January 1947 on the ship S/S Ulua from Trelleborg.
Today Yom HaShoah - Holocaust Remembrance Day
If You Can’t Heal the Wounds, Soothe the Pain!


Tuesday, April 26, 2022

Julius will write the foreword to my book about Kinderheim children. Thereafter, in a preface, I will explain why I choose him, a child born in Piotrków Ghetto.

Julius

Why did I choose Julius to write the foreword to my book about Kinderhein children that were liberated from the Bergen-Belsen camp in April 1945?

At the end of July 1945, Julius came alone from the concentration camp Bergen-Belsen to Sweden on UNRRAs White Boat S/S Kastelholm. He was 2 1/2 when he arrived in December 1944, in a boxcar (cattle wagon) at the Buchenwald concentration camp from the Piotrków ghetto. From Buchenwald, he was thereafter transferred to Bergen-Belsen. He was born as an inmate of Piotrków Trybunalski Ghetto.

Normally a foreword is just a short piece of writing placed at the beginning of a book written by someone other than the primary author of the work. I wanted that Julius starts his foreword with a description of our first email contacts followed by our first, recent meeting, Spring 2022, in Stockholm. The description of this interaction between the writer of the foreword and the book's primary author or the story of the book is an important part of my book for several reasons. Although Julius belongs to the Kinderheim children he was and is still making research about his past. This is due to so-called childhood amnesia. Some define it as the age from which a first memory can be retrieved. This is usually at the age of three or four, but it can range from two to seven years for a few. Julius will write about his first memories that are actually from Finland. Investigating the past of Julius and of other children from Piotrków Trybunalski is also what I am doing even if I am not a Holocaust survivor, not even born in his home city Piotrków Trybunalski. Although Julius was an inmate of the ghetto and thereafter in two concentration camps he remembers, due to his age, nothing from that time. He had actually to do the same type of research as I am doing, to find out the fate of his parents and also what happened to himself.

I want that Julius's foreword to be extended and cover part of his story. The story like the rest of the book will be based on the Polish, German, British and Swedish documents. It will actually cover the story of how the book came into being, or how the idea for the book was developed.

Most of the children that arrived in Sweden "from the camps" in 1945 landed in Eretz Israel.

Children from the Kinderheim are watching "the funeral procedure" of thousands of bodies in one of the numerous mass graves close to their hut in Bergen-Belsen.


Monday, April 25, 2022

Vita Båtar - Registreringslistor från Lübeck och båtlistor kan vara behjälpliga vid identifieringen av de överlevande - Edzia, Hania, Cyla, Bluma Mania, Rachela - Om tillfälliga släktskap.

Baggå lägret 1945.

Baggå lägret 1945 - information finns i Riksarkivet.


Jag får nästan dagligen nya foton av Förintelsens Överlevande från tidsperioden 1945-1947. De flesta bilder är från olika platser i Sverige och föreställer huvudsakligen Förintelsens överlevande som kom till Sverige med UNRRAs Vita båtar under juni-juli 1945.

De överlevande bytte fotografier med varandra redan i Sverige. Därefter fortsatte kontakterna när de spreds över hela världen till de platser där det fanns deras, oftast avlägsen, släkt: Erec Israel, Sydamerika och USA. Få ville stanna i Sverige och Europa.

Nyss kom det flera bilder från sonen av Bluma Tatarkowska från Israel. Texter var på polska. Foton var bara undertecknade med förnamn. Ett foto till Bluma var från Hanka. Efternamnet ökänt. I M/S Rönnskär båtlistan som publiceras nedan finns en Brandys Hanka med ett L-nummer 4573. Tatarkowska Bluma, mottagaren av fotot hade ett följande L-nummer 4574.

M/S Rönnskär båtlista innehåller bl.a. Gelbart Cyla L:4572, Brandys Hanka L:4573, Tatarkowska Bluma L:4574, Steinberg Genia L:4575. Det speciella är att Steinberg Genia L:4575 har uppgivit att Tatarkowska Bluma L:4574 var hennes kusin. Detta tillfälliga släktskap användes ofta av de överlevande för att fortsätta resan tillsammans.

Andra namn som Edzia som reste med första Amerikabåten till USA få man söka på annat håll kanske i Baggålägrets listor.


Ett foto till Tatarkowska Bluma från Hanka. I M/S Rönnskär båtlista som publiceras nedan finns en Brandys Hanka med ett L-nummer 4573. Tatarkowska Bluma, mottagaren av fotot hade ett följande L-nummer 4574.







Vita Båtar M/S Rönnskär båtlistan med Tatarkowska Bluma, Steinberg Genia, Brandys och Hanka Gelbart Cyla.





Det hela började med ett brev:

Dear Roman,
Reading your book, "The Liberated 1945 - White Boat Mission from Bergen-Belsen to Sweden", I found on page 66 (attached) a picture that all my family approved that it is probably my mother Bluma Tatarkovsky (Bluma Tatarkowska).
I attached another picture of her taken in Sweden.
Following my previous letter sent earlier today, please let me know if something is not clear.
BR – Yoel Tsipper


Sunday, April 24, 2022

"Pielgrzymki" do Domu Sierot i Naszego Domu.

Janusz Korczak (Henryk Goldszmit) w otoczeniu słuchaczy Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej - PIPS. 1930 rok.


Były róznego rodzaju "pielgrzymki" do Domu Sierot i Naszego Domu. Dobroczyńcy z rodzinami, członkowie stowarzyszeń dzięki którym powstały te ośrodki i studenci. Wiadomo ze studenci Państwowy Instytutu Pedagogiki Specjalnej (PIPS) odwiedzali Nasz Dom wielokrotnie. To była częśc wspaniałej współpracy Janusza Korczaka i Marii Grzegorzewskiej.
Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej (PIPS) powstał w 1922 roku decyzją Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z połączenia Państwowego Instytutu Fonetycznego i Państwowego Seminarium Pedagogiki Specjalnej. Dyrektorem Instytutu została Maria Grzegorzewska. Była na tym stanowisku do śmierci w 1967 roku!

Janusz Korczak rozpoczął współpracę z Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej od chwili powstania.  Do legendy przeszedł Korczaka wykład inauguracyjny na Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej. Janusz Korczak przyszedł z chłopcem z Domu Sierot, ustawił go przed aparatem rentgenowskim i włączył urządzenie. Chłopiec przeraził się. Na ekranie widoczne było jego serce dygocące ze strach. Doktor powiedział do obecnych: Zapamiętajcie na zawsze ten widok. Tak wygląda serce dziecka, kiedy się boi.



PIPS 1925/26. W drugim rzędzie od lewej strony siedzą A. Manczarski, J.Skalska-Raczyńska, T. Benni, M Wawrzynowski, T Stefanowiczowa, M. Grzegorzewska, W. Weychert-Szamanowska, J. Korczak, T. Jaroczyński, W. Jarecki, W. Sterling, J. Segał.

Były róznego rodzaju "pielgrzymki" do Domu Sierot i Naszego Domu. Dobroczyńcy z rodzinami, członkowie stowarzyszeń dzięki którym powstały te ośrodki i studenci. Na zdjęciu Pan Misza, bursista i wychowawca wraz z dziecmi. Po prawej kobieta z córka które wyraznie sa z poza Domu Sierot i koniecznie chca byc na zdjeciu.

Friday, April 22, 2022

Henryk Goldszmit - Janusz Korczak - Al. Karola Świerczewskiego, Aleja "Solidarności" lub Trasa W-Z - Przykuwa mnie budynek na ul. Solidarności 66 poprzednio na ulicy Bielańskiej 18. Stoi na miejscu gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit.

Od prawej ulica Bielańska nr 18, nr 20 i nr 22. Trzypiętrowa kamienica nr 22 (żółta kropka) stoi dokładnie na miejscu gdzie poprzednio była Bielańska nr 18 czyli dom w którym w 1878 roku urodził Henryk Goldszmit - Janusz Korczak. Zdjęcie z okresu Getta Warszawskiego. To oczywiście skrzyżowanie ulicy Bielańskiej z Długą.


Od lewej Bielańska nr 15, nr 17, nr 19, nr 21, nr 23, trzypiętrowa kamienica nr 25 i nr 27 (róg Długa). W środku dawny kościół Brygidek przy Długiej (róg Nalewki) przebudowany na warsztaty artylerii. Po prawej, na pierwszym planie, oficyny przyuliczne pałacu Przebendowskich, dalej, po tej samej stronie dom w którym się urodził Henryk Goldszmit - Janusz Korczak. Fotografia K. Brandel.

Znów biegam, tym razem digitalnie, wzdłuż Al. Karola Świerczewskiego w Warszawie – obecnie aleja "Solidarności" lub Trasa W-Z. Przykuwa mnie budynek na ul. Solidarności 66 poprzednio na ulicy Bielańskiej 18. Pewny jestem na 100%że to jest miejsce gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Obecny budynek stoi jednak na działce gdzie poprzednio stało kilka budynków obok siebie aż do ulicy Długiej. Prawdopodobnie dom gdzie urodził się Janusz Korczak stał mniej więcej w połowie obecnego budynku. Na zdjęciu (prawdopodobnie z 1946 rok) od prawej budynek Bielańska 16, 18 i ruiny po domach 20 i 22.  Numeracje przedwojenna, nie z okresu gdy urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Obecny budynek stoi, mimo zmian numeracji, na działce gdzie gdy urodził się Korczak.

Po prawej (nad autobusem) pusta przestrzeń po wysadzonej przez hitlerowców Wielkiej Synagodze.I Zachowany budynek to Instytut Nauk Judaistycznych, obecnie Żydowski Instytut Historyczny/ Tłomackie 3/5. Po lewej Gruba Kaśka, a za nia ruiny Pałacu Przebendowskich (Radziwiłłów) przy ulicy Bielańskiej 14. Foto: Stefan Rassalski, 1948.


Znów biegam, tym razem "digitalnie", wzdłuż Al. Karola Świerczewskiego w Warszawie – obecnie aleja "Solidarności" lub Trasa W-Z. Przykuwa mnie budynek na ul. Solidarności 66 poprzednio na ulicy Bielańskiej 18. Pewny jestem na 100% że to jest miejsce gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Obecny budynek stoi jednak na działce gdzie poprzednio stało kilka budynków obok siebie (609-611) aż do ulicy Długiej. Prawdopodobnie dom gdzie urodził się Janusz Korczak stał mniej więcej w połowie obecnego budynku. Na zdjęciu (prawdopodobnie z 1946 rok) od prawej budynek Bielańska 16, 18 i ruiny po domach 20 i 22. Numeracje przedwojenna, nie z okresu gdy urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Obecny budynek stoi, mimo zmian numeracji, na działce gdzie gdy urodził się Korczak.

Nie byłem jednak tego tak do końca pewny. O pomoc proszę napisałem na Face book!:
Janusz Korczak urodził się w 1878 roku na ulicy Bielańskiej 18 w Warszawie. Myślę, że dzisiaj jest na tym miejscu częściowo Trasa W-Z. Niedaleko dawnego Pałacu Przebendowskich (Radziwiłłów) które znajdowało się przy ulicy Bielańskiej 14. Jezdnie Trasy W-Z otaczają teraz budynek pałacu zarówno po północnej, jak i po południowej stronie budynku. Północna jezdnia trasy W-Z to Bielańska to chyba były numer 16. Czytałem że budynek na ulicy Bielańskiej 18 gdzie się urodził Korczak wyburzono i postawiono ten co przetrwał wojnę. Niestety obecna numeracja i widok domów nie zgadza się z mapką. Zaznaczyłem dom Korczaka (Goldszmita) jako G.

Odezwał się niezastąpiony Ryszard Mączewski
Ryszard Mączewski. Jeszcze raz dziękuję. Opis problemu. W dokumentach związanych z rodziną Korczaków nie ma numeru hipotecznego działki na której stała kamienica w której mieszkali Goldszmitowie. To co wiemy to jego rok urodzenia i adres. Oczywiście byłem na www.warszawa1939! Szukałem zdjęcia domu, który stał na miejscu Domu Handlowego Tarasowicza (Bielańska 18). Dom Handlowy został oddany do użytku w 1912 roku czyli poprzedni, ten zburzony pasował by "historycznie". Wiem skąd pochodzi informacja o urodzinach Korczaka-Goldszmita i adresu Bielańska 18. Wiadomo że kancelaria adwokacka ojca Józefa, tzw. adwokata przysięgłego była w mieszkaniu przy ul. Bielańskiej 18 i ten adres jest w spisach adwokatów warszawskich z tego roku. Tak że PROBLEM który pozostaje jest chyba ostateczne określenie gdzie w w roku 1878 była Bielańska numer 18.
Czy możemy być pewni że to działka o numerze hipotecznym 611? Pozdrawiam

Ryszard Mączewski napisał: Ostatnią taryfą z hip 611 = Bielańska 18 jest taryfa z kalendarza Ungra na rok 1885. A numer był niezmienny od 1869 (czyli od wprowadzenia numerów policyjnych).

Powodem zmiany numeracji było rozbicie posesji nr hip 607 (nr 10) na dwa numery policyjne: 10 dla dawnego pałacu Potockiego i 12 dla budynku mennicy oraz rozbicie na dwa numery posesji nr hip 608 (dotychczasowy nr 12): 14 dla pałacu Przebendowskich i 16 dla kamienicy go zasłaniającej.  W ten sposób nr 18 stał się numerem 22.

Po werdykcie Ryszarda Mączewskiego mogę już spać spokojnie!

Znów biegam, tym razem "digitalnie", wzdłuż Al. Karola Świerczewskiego w Warszawie – obecnie aleja "Solidarności" lub Trasa W-Z. Przykuwa mnie budynek na ul. Solidarności 66 poprzednio na ulicy Bielańskiej 18. Pewny jestem na 100% że to jest miejsce gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Obecny budynek stoi jednak na działce gdzie poprzednio stało kilka budynków obok siebie (609-611) aż do ulicy Długiej.  Działka 609 to jest miejsce gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak - stara Bielańska 18 (żółta kropka)Działka 611 to jest miejsce gdzie w okresie miedzywojennym była Bielańska 18 (niebieska kropka).

Ryszard Mączewski napisał: Ostatnią taryfą z hip 611 = Bielańska 18 jest taryfa z kalendarza Ungra na rok 1885. A numer był niezmienny od 1869 (czyli od wprowadzenia numerów policyjnych). Powodem zmiany numeracji było rozbicie posesji nr hip 607 (nr 10) na dwa numery policyjne: 10 dla dawnego pałacu Potockiego i 12 dla budynku mennicy oraz rozbicie na dwa numery posesji nr hip 608 (dotychczasowy nr 12): 14 dla pałacu Przebendowskich i 16 dla kamienicy go zasłaniającej.  W ten sposób nr 18 stał się numerem 22.

Video z Bielańskiej - Luty 2022.
Video z Bielańskiej gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak, Henryk Goldszmit. Panorama 180° z ul. Solidarności 66 i ulicy Bielańskiej 18 do rogu placu Bankowego. Obecny budynek stoi jednak na działce gdzie poprzednio stało kilka budynków obok siebie (609-611) aż do ulicy Długiej. Działka 609 to jest miejsce gdzie urodził się w 1878 roku Janusz Korczak - stara Bielańska 18. Działka 611 to jest miejsce gdzie w okresie miedzywojennym była Bielańska 18 (za szyldem 2.5 t).





Drugi od lewej "Drapacz chmur" to Bielańska 18. Tam się urodził Janusz Korczak. Na tym małym skwerku jest miejsce na tablice pamiątkową lub pomnik Korczaka.

Dom gdzie urodził się Janusz Korczak stał mniej więcej w połowie obecnego budynku zaznaczonego litera G. Teraz budynek Bielańska róg ul. Solidarności 66. Na zdjęciu 3D z Google maps budynek oznaczony WS - stoi na miejscu gdzie do maja 1943 stała Wielka Synagoga na ul. Tłomackie.

Thursday, April 21, 2022

Archiwum UW – Uniwersytetu Warszawskiego zawiera dokumentację studencką z lat 1915-1939. Dlatego postanowiłem szukać dokumenty "Bursistów Korczaka" którzy tam studiowali. - Biała plama.

Archiwum UW – Uniwersytetu Warszawskiego przechowuje również dokumenty studentów z okresu II RP, m.in. dokumentacje studencką z lat 1915-1939. Archiwum te mieści się w Warszawie, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28.

Podanie z 1929 roku. W nim opisane warunki w Bursie Korczaka na ulicy Krochmalnej 92. Warunki mieszkaniowe w Bursie widocznie się zmieniały. Rywka Boszes pisze w swoim podaniu o pokojach 6-osobowych dla bursistów. Mój Ojciec opowiadał o kilku osobach w pokoju które ja przyjąłem jako dwie na pokój...


Biała plama to ziemia nieznana). Określenie to używane jest kontekście braku źródeł historycznych jak i umiejętności ich interpretowania.

Szukając dokumentów mojej mamy o której wiedziałem że studiowała na Uniwersytecie Warszawskiem natknąłem się nagle na akta mojego taty i jego siostry i dokumentacje studencką bursistów z Domu Sierot Janusza Korczaka. Wiedziałem że bylo conajmniej trzech bursistów z Pinska gdzie się urodził mój tata.
Mój Tata wspominał:
Maturę, czyli świadectwo dojrzałości do wyższych studiów, otrzymałem w 1931 roku. Idąc za życzliwą radą Rywki Boszes, córki przyjaciela mojego ojca, też nauczyciela z Pińska, bursistki u Korczaka i studentki medycyny na UW, złożyłem podanie o przyjęcie do bursy przy Domu Sierot w Warszawie.

Archiwum UW – Uniwersytetu Warszawskiego przechowuje dokumenty studentów także z okresu II RP. Część zawierająca dokumentacje studencką z lat 1915-1939, powojenne akta studentów WL, WFARM, WWET, WTK, WTK i STP oraz akta ogólne Uniwersytetu mieści się w Warszawie, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28.






Wednesday, April 20, 2022

Fałszywy rozkwit żonkilków i prawda o bieganiu z trumną przed Anielewiczem i Pomnikiem Bohaterów Getta. Wycinki z Face Book.

 

Bieganie z trumną Edelmana przed pomnikiem Bohaterów Getta nie było oddaniem hołdu komendantowi Anielewiczowi tylko tak jak to było z trumną Bolesława Bieruta przed Pałacem Kultury im. Stalina, dalszy ciąg "edelmani".



Willy Brandt - oddanie hołdu.



Leon Rozenbaum

Roman Wroblewski: aby odpowiednio naświetlić, prześwietlić i tym samym zrozumieć "edelmanię" należałoby wrócić do czasów PRL, kiedy to w odpowiedzi na powszechnie dotychczas popularyzowaną wersję władz, wg której powstanie w getcie było przede wszystkim wysiłkiem grup komunistycznych tam działających lewicowa opozycja anty-rządowa "wypisała" się niejako z oficjalnej uroczystości pod pomnikiem organizując odrębnie swoje. Zaczęło się to bodajże w r. 1988, w 45-tą rocznicę powstania. Wtedy to "Solidarność" odbyła swoją własną uroczystość, kreując i prezentując dr. Marka Edelmana, wybitnego wówczas opozycjonistę i jednego z przywódców powstania na jego ostatni symbol. Przyczynił się do tego niemało sam Edelman bagatelizując w wywiadach samo powstanie i postać jego prawdziwego przywódcy, Mordechaja Anielewicza. Ogólne przedstawienie powstania w Muzeum Polin jest w dużej mierze wynikiem dominacji koncepcji "edelmanii" jako że muzeum to powstało w okresie jej zwolenników będących u władzy. Fałszywy rozkwit żonkilów z okazji kolejnych rocznic jest tylko kolejnym symbolem tej koncepcji.
Skriv något ...

  • Roman Wroblewski
    Författare
    Administratör
    Leon Rozenbaum Twoja analiza i opis to PRAWDA. Wracajac do "komunistycznej" Polski to jednak trzeba przyznac ze obok portretów Józefa Lewartowskiego a właściwie Arona Finkelsteina był Anielewicz. Tutaj trzeba pamietać ze Lewartowski, wspólnie z m.in. Mordechajem Anielewiczem, Josefem Kapłanem oraz Icchakiem Cukiermanem zorganizowali w marcu 1942 w getcie Blok Antyfaszystowski. Moja mama i mama Orit Zehavi Bergman były wtedy w Getcie Warszawskim i wstąpiły do PPRu i razem uczyły sie posługiwaniem się bronia. Lewartowski za swoja działalność do 1 wrzesnia 1939 r siedział w więzieniu w Rawiczu gdzie poznał m.in. Pawła (Pinkusa) Findera i Bolesława Bieruta. To chyba za czasów Bieruta Lewartowski był eksponowany na rocznicach Powstania w Getcie Warszawskim (musze sprawdzić). Wracając do "edelmani" albo tej grupy odpowiedzialnej za "Fałszywy rozkwit żonkilków" to ta grupa była i jest popierana przez Muzeum Polin które w związku ze swoja odpowiedzialna funkcja powinno jednak trzymac się prawdy historycznej. Był tam niejaki p. Stola (z doktoratem) i stanowiskiem który pozwolił i aktywnie, jako naukowiec, współdziałał w szerzeniu się kłamstw na temat ZOB i aktywnie przyczynił się do eksponowania Edelmana kosztem Anielewicza. Bieganie z trumną Edelmana przed pomnikiem Bohaterów Getta nie było oddaniem hołdu komendantowi Anielewiczowi tylko tak jak to było z trumną Bolesława Bieruta przed Pałacem Kultury im. Stalina, dalszy ciąg "edelmani".

    A gdzie Komendant Powstania Mordechaj Anielewicz? Wiem że Muzeum Polin notorycznie, od lat unika jego nazwiska i fizjonomi. Poprzednim razem Muzeum Polin umieściło Go, prawdziwego bohatera, w kącie muralu, za wejściem do metra. Oj Polin, Polin!!! Co roku to samo!

    Jest Pani Stefa która została zamordowana w 1942 roku.

    Moze sie skonczyła taśma w Twoim Nikonie, Renata Zawadzka-Ben Dor?