Wyklęci, zapomniani przez Solidarność i KOR* - Komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) Mordechaj Anielewicz i jego przyjaciółka Mira Fuchrer.

Wyklęci, zapomniani przez Solidarność i KOR Komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) Mordechaj Anielewicz i jego przyjaciółka Mira Fuchrer. Mural dzięki Muzeum Getta Warszawskiego wraz z uczniami – Liceum Ogólnokształcącego im. Aleksandra Fredry w Warszawie oraz Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie. Foto: Renata Zawadzka-Ben Dor (FB).

28 kwietnia 2025 r. przy ul. Miłej 5 odbyło się uroczyste odsłonięcie muralu autorstwa Dariusza Paczkowskiego i Magdaleny Czyżykiewicz-Janusz. Mural upamiętnia członków Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB): Komendanta Mordechaja Anielewicza, jego przyjaciółkę Mirę Fuchrer, a także Izraela Chaima Wilnera, Rachelę Zylberberg (Sarenkę) i Lutka Rotblata.

W realizację muralu zaangażowali się uczniowie i uczennice z warszawskich szkół – Liceum Ogólnokształcącego im. Aleksandra Fredry w Warszawie oraz Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie.

Mira Fuchrer bojowniczka Żydowskiej Organizacji Bojowej.

* Wyklęci, zapomniani przez Solidarność i KOR - Komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) Mordechaj Anielewicz i jego przyjaciółka Mira Fuchrer.

https://jimbaotoday.blogspot.com/2017/04/nowa-faszywka-muzeum-polin.html

Korczak's "fight" with CENTOS i opis Emanuela Ringelbluma i Edelmana.

Tak pisze o Korczaku Emanuel Ringelblum:

Przyjął pod swe skrzydła wszystkie żydowskie dzieci w Warszawie. Był ich obrońca, ich zagorzałym adwokatem. Budził i wzywał cała ludność do okazywania pomocy głodującym dzieciom; tam, gdzie groziło szczególnie wielkie niebezpieczeństwo, interweniował osobiście. Tak było z zakładem dziecięcym przy Dzielnej 39 - w tamtejszym zakładzie położniczym dzieci ginęły jak muchy. Wstrząsnęło to Warszawa. Dr Korczak przejął kierownictwo zakładu i położył kres panującym tam porządkiem. Nie zadowalał się tylko alarmowaniem żydowskich instytucji wieściami o nędzy dzieci. Wespół z personelem nauczycielskim organizował koncerty i imprezy literacko-artystyczne, żeby zdobyć fundusze i przyjaciół la zakładu.

Bzdury Marka Edelmana na video na internecie:

Zresztą Korczak był bardzo trudnym człowiekiem, bardzo trudno z nim było mieć wspólnego, bo w czasie wojny, naprzeciwko szpitala (Ibersonów-Moumonów ?), gdzie ja pracowałem oni mieli swój dom dziecka tam przeniesiony no i zawsze były awantury między nim a naczelnym lekarzem naszym, bo on uważał, że szpital kradnie jedzenie jego dzieciom.

Edelman jako goniec szpitalny nic nie rozumiał ani wtedy ani po wojnie.  Szpital Bersohnów i Baumanów  był pod numerem 60 a Dom Sierot pod 16. Ponad kilometr dzielił te instytucje.
Korczak postawiony w sytuacji konieczności zdobycia jedzenia dla dzieci i personelu oraz utrzymania w miarę znośnych warunków w Domu Sierot stawał przed arcytrudnym zadaniem. Centos miała "swoje2, własne zakłady które w jakis sposób miały pierszenstwo (wg. Centosu) przy rozdziale pieniedzy, jedzenia i opału. Korczak walczył o byt nie tylko Domu Sierot na Siennej lecz równiez w zakładzie przy ul. Zegarmistrzowskiej (Wolnosc) i zakladzie przy ul. Dzielnej 39 dokad wlasnie w styczniu 1942 roku sie przeprowadził.Być może dlatego, jak to mówi Edelman był "trudnym człowiekiem". Bez jego bezkompromisowości i uporu Dom Sierot by nie przetrwał.

Konflikt z Braude-Hellerowa, szefową Marka Edelmana ze szpitala Bersonów i Baumanów też nie jest tak jednoznaczny jak opisuje go Edelman. Korczak zarzucał Braude-Hellerowej, że okrada dzieci z racji żywnościowych. Znane jest pismo Korczaka do niej (i 6 innych), wtedy przewodniczącej Komisji Zdrowia w Warszawskim Getcie, informujące o podjęciu pracy przez Korczaka w Głównym Domu Schronienia przy Dzielnej 39. Korczak uważa, że zdecydował się dobrowolnie zamknąć w tym obozie koncentracyjnym gdzie, według jego informacji, umiera tam kilka dziesiątków dzieci dziennie.

"Där blev det anmält till Gestapo att hon och systern samt en annan flicka voro judar, varför de blevo arresterade" - Av vem? - Antisemitism - Ekonomi - Avundsjuka - Svartsjuka m.fl var orsaken.

En  lite speciell mening som innehåller så många hemligheter: "Där blev det anmält till Gestapo att hon och systern samt en annan flicka voro judar, varför de blevo arresterade".

Där blev det anmält till Gestapo att hon och systern samt en annan flicka voro judar, varför de blevo arresterade. Fru Rundbaken och hennes syster blev förd till ett mindre läger i Innsbruck och därefter till fängelse i Innsbruck, där hon fick stanna i 9 månader. Därifrån blev fru Rundbaken förd till koncentrationsläger i Ravensbrück och därefter till Bergen Belsen, där hon fick stanna till dess hon blev befriad av engelsmännen i april 1945.

Rywka (Regina) Rundbaken

Det viktigaste för en äldre människa när han eller hon är pensionerad är att ha en hobby. För oss heter hobbyn "Föreningen för Janusz Korczaks levande arv" - Vi försöker båda att ha någonting framför oss, inte bara bakom oss.

Det viktigaste för en äldre människa när han eller hon är pensionerad är att ha en hobby. För oss heter hobbyn "Föreningen för Janusz Korczaks levande arv", berättade Michal Wasserman Wroblewski år 1991. Då skulle han precis fylla 80 år. Sedan november 1969 bodde han i Sverige.

Det viktigaste för en äldre människa när han eller hon är pensionerad är att ha en hobby. För oss heter hobbyn "Föreningen för Janusz Korczaks levande arv". För någon vecka sedan ringde man till mig från högskolan i Södertälje och frågade om jag där ville leda ett seminarium om Korczak. Det kändes mycket trevligt att bli efterfrågad på det sättet. Dessutom har vi genom föreningen också givande internationella kontakter. Man skulle kunna sammanfatta det så här: Vi äldre behöver dels en känsla av att fortfarande behövas, dels att vi har så att vi klarar oss ekonomiskt.

Vi behövs för våra barn och våra barnbarn. Dom kommer ofta på besök, kanske oftare än som är vanligt här i Sverige. I Polen hade våra barn kommit till oss för att fä hjälp med pengar och med kontakter i samhället. Här är dom oberoende av oss, men de kommer och besöker oss av egen vilja och av ett inre behov. Men så har det inte varit hela tiden.

Vi försöker båda att ha någonting framför oss, inte bara bakom oss.*

Ovanstående berättade Michal Wasserman Wroblewski år 1991. Då skulle han precis fylla 80 år. Sedan november 1969 bodde han i Sverige.

* Moderna pionjärer: äldre invandrare i Sverige av Arne Järtelius (1991).

Michal Wasserman (Pan Misza) and Lucyna Rozental. Fotografiet taget före andra världskriget i Polen.

Thanks to two metal plates and one piece of plastic in between, I got, almost daily, a "Four-course menu".

Thanks to two metal plates and one piece of plastic in between, I got, almost daily, a "Four-course menu" from my wonderful neighbors on Fridhemsgatan in Stockholm. Yesterday's dinner ended with a real caviar sandwich with French cider.

Neighbors are watching over me and the house! Thank you

Before I came home, I got to experience Northern Lights Nights in Sophiahemmet, and before it, wonderful people in the operating room. "...I'll be back in week 40 with knee no. 2" were my last words there

„Nie idźmy jak barany na rzeź! Młodzi, nie dawajcie wiary naszym prześladowcom!"- Abba Kowner.

Aba Kowner: pisarz, poeta, syjonista, dowódca powstania w getcie wileńskim, działacz z żydowskiego ruchu Ha-Szomer Ha-Cair.

Aba Kowner: pisarz, poeta, syjonista, dowódca powstania w getcie wileńskim, działacz z żydowskiego ruchu Ha-Szomer Ha-Cair.

W styczniu 1942 roku w wileńskim getcie Aba Kowner wygłosił pierwsze wystąpienie wzywające Żydów do stawienia oporu Niemcom w okupowanej Europie:
„Nie idźmy jak barany na rzeź! Młodzi, nie dawajcie wiary naszym prześladowcom!"

Piękny (i prawdziwy) jest opis Mordechaja Anielewicza w Pamiętnikach Emanuela Ringelbluma.

Okazało się, że rdzenni Warszawiacy i również Żydzi rozsiani po całym świecie nie wiedzą że w środku Pomnika Bohaterów Getta uwieczniona jest postać jedynego i prawdziwego Komendanta Powstania w Getcie Warszawskim Mordechaja Anielewicza. Na prawej fotografi profil komendanta Mordechaja Anielewicza.

Po tzw. Marcowej Emigracji Żydów pod koniec lat 60-tych nastąpiła Aktywna akcja zapominania Mordechaja Anielewicza. Lata siedemdziesiąte, pogomółkowskie i gierkowskie to wyciszanie pewnych spraw. Rozkwit "zapominania" łączy się" jednak z powstaniem KOR i Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”*

Piękny (i prawdziwy) jest opis Mordechaja Anielewicza w Pamiętnikach Ringelbluma. Tak różny od obrazu przedstawionego i rozpowszechnianego po wyjezdzie Marcowych Żydów. Emanuel Ringelblum pisze:

Tego młodego człowieka, lat 25, średniego wzrostu, o wąskiej, bladej, spiczastej twarzy, o długich włosach, sympatycznej powierzchowności, poznałem na początku wojny. Przyszedł do mnie ubrany po sportowemu i poprosił o pożyczenie książki. Od tego czasu często przychodził pożyczać książki z dziedziny historii Żydów, szczególnie z zakresu ekonomii, którą bardzo się interesował. Któż mógł wiedzieć, że ten cichy, skromny i sympatyczny młodzieniec wyrośnie na człowieka, który po trzech latach stanie się najznaczniejszym człowiekiem w getcie, którego imię jedni będą wymawiać ze czcią, inni – ze strachem.

 

* Do KOR i Solidarności należał dr. Marek Edelman. Po wjeździe Żydów z Polski w latach 1969-1971 mawiał o sobie, że jest strażnikiem 400 tysięcy warszawskich grobów Żydów. Niby był to jeden z głównych powodów, dla których nie chciał nigdy na stałe opuścić Polski. Do lat 70-tych nie był aktywny jako strażnik pamięci oprócz wydania książki w 1945 roku pt. GETTO WALCZY (Udział Bundu w obronie getta warszawskiego). Warszawa 1945. Publikacja została wznowiona w 2015 roku dzięki wsparciu finansowym Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. oraz Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi Sp. z o.o  Obecny mit Edelmana jest związany z wydaniem książki Hanny Krall pt. Zdążyć przed Panem Bogiem” pod koniec lat 70-tych. Zostaje mianowany "Komendantem" albo pózniej po sprzeciwach, "Zastępca komendanta" podczas Powstania w Getcie a poprzednio "Założycielem ŻOB". Nigdy tych funkcji nie piastował. W "Zdążyć przed Panem Bogiem” jest wiele innych nieścisłości, taki rodzaj odwetu Edelmana na nieżyjących lub tych co wyjechali w okresie 1945-1971.