Saturday, September 3, 2022

Korczak´s Bursa is not a Stock Market or the Stock Exchange! Bursa has a different meaning, not as the one used by Korczaks scholars and archives!

The first state-organized stock exchange in Poland, the Warsaw Mercantile Exchange (Giełda Kupiecka w Warszawie), was established in Warsaw by a decree of viceregent Grand Duke Constantine Romanov dated 12 May 1817. The first trading took place in the Old Town Hall on 16 May 1817 and moved in the same year to the Saxon Palace as the Old Town Hall was destroyed in the same year.

Dwieście lat temu, 12 maja 1817 r., w gmachu Pałacu Saskiego w Warszawie przy ulicy Królewskiej została otwarta Giełda Kupiecka. Ten pierwszy polski rynek papierów wartościowych, walut i towarów był świadectwem ambicji gospodarczych i politycznych Królestwa Polskiego.



Text under this photo in the archives: Members of the "Bursa" in Janusz Korczak's orphanage in Warsaw.
Photographed in 1935. Note: The "Bursa" ("Stock Exchange") was the nickname for the apprentice educators' program in Korczak's institution, where they taught and counseled the children in exchange for room and board.


Numerous photos in the archives have annotations like the following: "Members of the "Bursa" in Janusz Korczak's orphanage in Warsaw. Photographed in 1935. Note: The "Bursa" ("stock exchange") was the nickname for the apprentice educators' program in Korczak's institution, where they taught and counseled the children in exchange for room and board".

But bursa in the case of Korczak's bursa has nothing to do with the stock exchange or the stock market.

The word BURSA has numerous definitions in Polish: boarding school and also the facility providing accommodation and meals for young people studying outside their place of residence or student dormitory. Bursa in the Catholic liturgy is a flat bag, purse, or finally also stock exchange. Residential buildings for students and professors may also be called a bursa.

So, Korczak´s bursa translated to 
Stock Exchange is not a nickname. Numerous authors were using this wrong translation in the books about Korczak. Nickname is a substitute for the proper name of a familiar person, place or thing. Bursa at Korczak´s orphanage was the official name of the orphanage facility providing accommodation and meals for young people studying outside their place of residence.

När Misza presenterade Korczak för mig sa Doktorn med ett lätt leende - Jag har alltid vetat att Misza har en god smak!



Macintosh SE  kallas en serie persondatorer av Macintoshtyp tillverkad av Apple 1987–1991. När ja köpte en SE 30 så gav jag mi 2 år gamla SE till min mor som började ha problem med synen. RAM-minnet låg på 1 MB men var uppbyggbart till 4 MB. Processorn var samma Motorola 68000-processor som i de föregående modellerna och gick i hastigheten 8 MHz.

Jag ställde in storleken på texten så det syntes 5-6 rader på skärmen.

Jag köpte också ett polskt tangentbord med samma uppsättning som i hennes manuella skrivmaskin.


Min mor började genast skriva. Jag var imponerad då hon var redan i 70 plus åldern.

Hon fick även en printer av mig som kunde skriva så stora bokstäver att hon kunde läsa fritt och redigera texten på ark av A4 och senare A3 format.

Ibland så skrev hon extra på baksidan av manuset. Naturligtvis så handlade det om Janusz Korczak och barnhemmet Dom Sierot i Polen. Hon skrev om sina möten med Korczak:

När Misza presenterade Korczak för mig sa Doktorn med ett lätt leende - Jag har alltid vetat att Misza har en god smak!

Sista gången hon såg Korczak var det från fönstret i huset på Zamenhoffgatan där hon bodde. Det var den 5 augusti 1942, min mammas födelsedag!



Dom na Krochmalnej nie stoi mocno - gdy Korczak i Pani Stefa opuścili Dom Sierot - Smutne to bardzo... - Ucieczka.

 


Tak, ostatnie miesiące przed wojną spędziła w Erec Israel u swej ukochanej byłej wychowance DS, Fejdze Lipszyc, pomagając jej w pracy z dziećmi w kibucu Ein Harod. Wróciła na Krochmalną w pierwszych dniach wojny.


Monday, August 29, 2022

Si Git - Żydowski i Hebrajski w Domu Sierot Korczaka i w Małym Przeglądzie.

Z inicjatywy dzieci były w Domu Sierot również stoliki hebrajskie gdzie dzieci podczas posiłków mówiły wyłącznie po hebrajsku.

Żydowski był często wplatany w tekstach po polsku w Małym Przeglądzie, np. w artykułach o życiu w Domu Sierot. Podobnie, słowa hebrajskie były wplatane w publikowanych artykułach.

Nauczanie hebrajskiego było wcześnie opisane w Sprawozdaniach Towarzystwa Pomoc dla Sierot. Plan dnia Domu Sierot. Po obiedzie lekcye jezyka hebrajskiego, grupami w ciagu trzech godzin.

Si Git! - Żydowski i Hebrajski w Domu Sierot Korczaka i w Małym Przeglądzie.

Żydowski i Hebrajski w Domu Sierot były powszechnie używane przez dzieci i bursistów. Żydowski spontanicznie, a hebrajski w sposób bardziej uregulowany. Nauczanie hebrajskiego było wcześnie opisane w Sprawozdaniach Towarzystwa Pomoc dla Sierot.

Z inicjatywy dzieci były w Domu Sierot również stoliki hebrajskie gdzie dzieci podczas posiłków mówiły wyłącznie
po hebrajsku.


W Małym Przeglądzie z 25 marca 1927 jest artykuł Jawana zatytułowany "Mosiek‎ ‎hebraista":
"Mosiek‎ ‎postanowił‎ ‎pisać‎ ‎po hebrajsku.‎ ‎Nie‎ ‎zna‎ ‎hebrajskiego‎ ‎lepiej‎ ‎od‎ ‎polskiego:‎ ‎wszędzie‎ ‎sporo‎ ‎błędów,‎ ‎ale‎ ‎przyjemniej...".

Korczak podobnie jak moja mama znali i rozumieli język żydowski ale używali polskiego odpowiadając. U mojej mamy, prawdopodobnie jak u Korczaka “Warszawski żydowski” nie był tym pięknym żydowskim używanym w innych stronach Polski i na Litwie tylko "żargonowym"*. 

Pisanie że Korczak nie znał żydowskiego, jidysz jest powielaną nieprawdą

Żydowski był często wplatany w tekstach po polsku w Małym Przeglądzie, np. w artykułach o życiu w Domu Sierot. Podobnie, słowa hebrajskie były wplatane w publikowanych artykułach.

U Korczaka nie istniał dylemat tożsamości. Takowy powstał po wojnie w Polsce gdzie koniecznie chciano uplasować Korczaka w jakiejś tam szufladce.




Język żargonowy

Donkiszot Żydowski 1885 r.

Książki żargonowe drukowane są literami hebrajskiemi, w języku, który jest zaprawdę osobliwą lingwistyczną miksturą. Bez ustalonych form, bez gramatyki i składni prawidłowej, z tysiącami najrozmaitszych naleciałości, jest on tak dalece dowolnym, że każdy autor prawie inaczej go używa. Zkąd się wziął ten „język“ osobliwszy, nie tu miejsce rozbierać szczegółowo. Żydzi, przywędrowawszy do nas przed ośmioma wiekami z Niemiec, przynieśli z sobą i mowę.....

Pewna partya żydów postępowych walczy przeciwko żargonowi, usiłuje go wytępić i skłonić żydów do używania mowy krajowej, inna zaś chce właśnie przez rozpowszechnianie książek w żargonie—cywilizować massę. Wytępić żargon, myśl piękna; lecz łatwiej ją wypowiedzieć aniżeli wykonać, gdyż bądź co bądź żargon jest językiem żyjącym i używanym przez setki tysięcy ludzi, i wiele zapewne wody upłynie zanim go żydzi porzucą. Literatura żargonowa, o tyle o ile krzewi dobre zasady i uczciwe myśli, ma racyę bytu—i prędzej osiągnie cel zamierzony, aniżeli najpiękniejsze książki i broszury polskie, których żyd-konserwatysta nie bierze do ręki. Wychodząc z tego stanowiska nie godzi się potępiać autorów piszących w żargonie, gdyż kierują nimi dobre pobudki.



Imiona dzieci z Domu Sierot Korczaka na Krochmalnej 92


Jak będę miał kiedyś dużo, dużo czasu 
to zrobię zestawienie imion dzieci z 
Domu Sierot Korczaka. 

Żeby chociaż one się zachowały!

Kajtuś Czarodziej z Krochmalnej 92 do Erec Israel.

Najpierw Kajtuś Czarodziej był czytany w sypialniach dzieci Domu Sierot na Krochmalnej 92. To było chyba w latach 1932-1933. W 1933 roku Kajtuś Czarodziej był publikowany w odcinkach w Małym Przeglądzie. 

Potem dotarł do Erec Israel gdzie książka została przetłumaczona na hebrajski przez Józefa Lichtenbauma. Kajtuś Czarodziej został wydany po raz pierwszy w Erec Israel w 1944 roku z rysunkami Meir Ben Gur Aryeh. Pierwsze wydanie w 1944 roku (wydawnictwo עם עובד. Am Oved), drugie wydanie w 1955.













Sunday, August 28, 2022

Bankructwo Malego Dzeka po Hebrajsku




 

In my new book - An unknown photo of Janusz Korczak in Eretz Israel.


In my new book - Unknown Photo of Janusz Korczak in Erec Israel. Is it really Korczak?


Unknown photos of Janusz Korczak in Erec Israel. He seems to be as well in the two small photos below.

In my new book - An Unknown Photo of Janusz Korczak in Erec Israel. 

Description: Janusz Korczak a group of four unique original photographs showing Korczak on a Jewish kibbutz in the 1930s, three are miniature size, and the fourth is approx 3x2 ins. Of the greatest rarity.