Friday, April 26, 2024

About Jews moving during WWII from Warsaw and Cracow to Piotrków Trybunalski.

Until April 1942 the Piotrków Trybunalski ghetto remained open: it was not fenced in, nor was it guarded. The ghetto’s perimeters were marked by signs bearing the word Ghetto painted white, along with a black human skull.
Borders until June 1941.

German occupation authorities established the first ghetto in Poland in the city of Piotrków Trybunalski on October 8, 1939. Until April 1942 the Piotrków Trybunalski ghetto remained ‘open’: it was not fenced in, nor was it guarded. The ghetto’s perimeters were marked by signs bearing the word “ghetto”, along with a human skull, but Jews were allowed to leave the ghetto without a license, albeit only during specific hours, and only to a certain part of the city. Jews were not allowed to use main streets and parks.

Since 1939 the number of residents in the ghetto continued to rise steadily, due to an influx of Jewish refugees. At the beginning of the war the city had held some 10,000 Jews. In April 1942 the number had risen to 18,500. The refugees came primarily from areas in western Poland – Pomerania, Poznan and Lodz – which had been annexed to the German Reich. Additional refugees came from Polish territories that had been annexed to the Soviet Union and thereafter occupied in June 1941 by Germans (Operation Barbarossa). Also, the number of Jews moved from Warsaw and Cracow. These cities were, like Piotrków, cities within General Government (German: Generalgouvernement).

Numerous Jews choose Piotrków to move to for the safty reasons.

Rubinlicht and Finkler from Warszawa

Rubinlicht
One of the families that moved to Piotrków Trybunalski was the family of Rubinlicht from Warszawa, parents with two children. Rubinlicht story starts down town Warsaw, Poland.  They lived in a building at the corner och Chmielna and Marszalkowska Street, Warsaw.  Pinkus Leib Rubinlicht, a diamond broker and Anna Perla Rubinlicht, nee: Finkelstein were both from Sulejów, a small city close to Piotrków Trybunalski. 
Having diamonds was actually an advantage and crucial to their survival. Ruta´s and Tusia's first memories are from Warszawa in September 1939. At that time they were just four and seven years old but remember the German bombardings of Warsaw, the outbreak of WWII. 

Ruta, born in 1935 remembers that they Their daughters of

Family Rubinlicht decided that it might be safer to move out of Warszawa to Piotrków Trybunalski, a city 160 kom sout from Warszawa and close (15 km) from Sulejów, the place from which they originated. Sulejów was not an option during the very first days of the war. Between September 4 and 6 Sulejów suffered from a number of heavy bombardments and a fire that encompassed the entire city. Of the 93 houses in which Jews lived, 80 were destroyed by fire. After that many of Sulejów's Jews moved to Piotrków Trybunalski.

Parents worked, forced labor, at Huta Hortensja, one of two the Piotrków glass factories. Father, Pinkus Rubinlicht, like many others, was paying off whom he could to keep his family together. Judenrat members and probably Germans as well. During the Great Action in Piotrków Ghetto in October 1942 the Rubinlicht parents were relatively safe as workers of the glass factory, however, the children, Tusia and Ruta, were sent outside of the ghetto. During the Action in October 1942, the rest of their extended family in Piotrków was sent to their death in the Treblinka extermination camp. The fate of the Rubinlich family can be followed in the DP-2 card issued after the liberation from Bergen-Belsen.
Two years later, during, November and December 1944, the final deportations of Jews from glass factories Kara and Hortensja and wood factory Bugaj, were planned. On November 24, 1944, the first of the final transportation came. Pinkus Rubinlicht that worked at Hortensja got his name on the list to go to Mauthausen in German-annexed Austria. However, he was first registered in Buchenwald on December 24, 1944. Later he was transferred to Mittelblau Dora. Mittelbau-Dora was located near Nordhausen in Thuringia, Germany. To start with it was established in the late summer of 1943 as a subcamp of Buchenwald concentration camp, supplying slave labor and later including evacuated survivors of eastern extermination camps. It is possible that Pinkus Lajb Rubinlicht that was registered as a watchmaker was involved in the manufacturing of the V-2 rocket. He perished in the Mittelbau-Dora concentration camp on March 27, 1945. The cause of his death was written in German Grippe. That means the flu. However, we have to remember that the camp records of the registered inmates were often used to state false causes of death. It is known that the official cause of death of shot inmates were was registered in many cases as cardiac arrest. Other causes often used were bilateral pneumonia and septic pharyngitis.
Pinkus Rubinlicht's wife Anna and his two daughters Ruta and Tusia were on the list of women and children to be sent during the first week of December 1944 from Piotrków Trybunalski to the concentration camp Ravensbrück in northeast Germany. On the same day when women were transported to Ravensbrück the men with boys were sent to Buchenwald concentration camp.
Rubinlicht mother and her two small daughters survived the Holocaust. Ruta was born in 1935 and Tusia was born in April 1939, just a few months before WWII started. Two sisters of Anna Rubinlicht, Ruchla (19) and Estera (24) were in 1942 sent to the death camp Treblinka. Anna Rubinlicht father Finkelsztajn Berek (56) was taken year 1942 to Germany from Sulejów. During the liquidation action on October 15, 1942 in Sulejów, Jews were forced to walk 14 km to the ghetto in Piotrków Trybunalski. On October 18, the Sulejów Jews staying in Piotrków were sent to the extermination camp in Treblinka.




During the Action of October 1942, transports to the death camp Treblinka, the Rubinlicht parents were relatively safe as workers in the glass factory, but their daughters, Rita and her sister Tusia went into hiding outside of the ghetto. The rest of their extended family was sent to their death in Treblinka. On the night of October 13/14, 1942, the inhabitants of the Piotrków ghetto witnessed Dantesque scenes. The Jews were expelled from their homes and gathered in the post-barracks square, where a selection was carried out. Those unfit for work were sent to Treblinka. The Germans were helped by armed Ukrainians and Latvians; Jewish police officers also took part in the operation. By October 29, about 22,000 people were sent to their deaths.
Workers of wood factories Dietrich & Fischer on Bugaj and glassworks “Kara”, “Feniks” and “Hortensja”.
While the children's parents, Anna and Pinkus were working shifts at the glass factory, their daughters stayed nearby the factory with a friend of Pinkus, along with another child, a cousin. A similar situation was at the Bugaj wood factory.



DP-2 card of Anna Rubinlicht. She and her two daughters were brought from Bergen-Belsen to Sweden by the UNRRA White Boat Mission. In the card of Anna Rubinlicht, we can follow the entire story of her family. Her two sisters were sent from the Piotrków Trybunalski ghetto to the death camp Treblinka in 1942, Anna and her two daughters were sent in December 1944 from Piotrków Ghetto to Ravnsbrück concentration camp and thereafter further transported to Bergen-Belsen concentration camp.


Finkler from Warszawa
Family Finkler were Chasidic Jews living in Warsaw. At the end of August 1939 father of the family went to Piotrków for the shiva of the relative. Thereafter he was afraid to travel back to Warsaw as there were Germans everywhere. The family became apart until 1942 (to check) when Kaja Finkler´s mother decided to send her to live with her father and his mother. The decision was motivated by the above facts and that Piotrków ghetto was regarded as a safe place. Kaja was therefore smuggled out of the Warszawa Ghetto and traveled with a Polish woman by train to Piotrków Trybunalski. Later her mother succeeded leave Warszawa ghetto and to join the rest of the family in Piotrków.

In October 1942 the Piotrków ghetto changed its face. It become the deportation point for the death trans to Treblinka like it was in June 1942 in the Warszawa Ghetto. During the Action in the Piotrków ghetto Finkler family were hiding and survived the October deportations. More than 22 000 Jews were deported. Approximately 2 000 Jews actually entire Jewish families were left "legally" to work at the three factories in Piotrków; 1 000 at the Bugaj wood factory, and the rest at two glass factories Kara and Hortensja.

Fiszgrund from Cracow
Salomo Fiszgrund has to leave Cracow when Germans occupied the city. He risked prison for his political activities. He left his wife and two children in Cracow and moved to the Russian occupied theritories. Later Salomo´s friends, Bund activists, persuaded his wife to go with the children to Piotrków Trybunalski, where the conditions in the ghetto were milder. They left for Piotrków in 1940 together with their Polish made Aniela. Juliusz started working in the Judenrat as a clerk. In 1941, the ghetto was closed and Aniela had to leave it. She returned to Cracow. When the Judenrat leadership was arrested in the Spring of 1942, Juliusz began working in Bugaj wood factory where plywood tents were made for the German army. 
We have to remember that in 1944, more than eight million foreign forced laborers were employed in the German war economy inside the Third Reich.

False dates of birth during the Holocaust.
It was important for the survival during the Holocaust to be in the right age group.  It can be confirmed by looking at the dates of birth of the Holocaust survivors who arrived in Sweden after WWII.

Pseudonimy Korczaka w cudzysłowie i w nawiasie - Nowo znaleziony pseudonim w nawiasie i z cudzysłowem apostrofowym („Xxxxxxx”).



„Janusz Korczak” to najbardziej znany pseudonim literacki Henryka Goldszmita. Pochodzi z powieści Kraszewskiego Historia o Janaszu Korczaku i o pięknej Miecznikównie. W 1898 Korczak wziął udział w konkursie na sztukę teatralną, ogłoszonym przez Ignacego Jana Paderewskiego na łamach czasopisma „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”. Na konkurs Korczak wysłał dwa utwory, w tym wyróżniony czteroaktowy dramat "Którędy?". Użył, zgodnie z regulaminem konkursu, pseudonimu i podpisał się: „Janasz Korczak”. Od 1900, publikując w „Wędrowcu” cykl felietonów pod tytułem "Dzieci i wychowanie", zaczął już regularnie używać nam powszechnie znanego pseudonimu „Janusz Korczak”. Z Janasza zrobił się Janusz... Pseudonim którym się również podpisywał. Właściwie, drugie nazwisko.
Inne pseudonimy to między innymi: „Hen”, HEN - RYK",  lub tylko "Janusz.

„Stary Doktór” (Stary Doktor) to drugi pseudonim który jest do dzisiaj używany w biografiach i książkach o nim. To wynik współpracy Korczaka z Polskim Radiem, w którym pod pseudonimem „Stary Doktor” prowadził audycje dla dzieci. Trwała ona z przerwami od 1935 roku do września 1939 r.
Jego oryginalne audycje nazywane "Gadaninkami radiowymi”, stały się natychmiast wielkim wydarzeniem radiowym. Korczak sam je wygłaszał jako "Stary Doktor” (Stary Doktór), nie podając Janusz Korczak, wszystkim dobrze znanego pseudonimu. „Gadaninki” były publikowane w gazecie Polskiego Radia Antena. W marcu 1936 r, bez oficjalnego podania powodu „Gadaninki” zostały zdjęte z anteny.

 („Dziecko”), czasami (Dziecko) to ten nowo znaleziony pseudonim w nawiasie i z cudzysłowem apostrofowym. Znalazłem ten pseudonim w kilku artykułach Korczaka w tygodniku EWA wydawanym w latach 1928-1935.

JANUSZ KORCZAK - STARY DOKTÓR. “Pedagogika żartobliwa” to jeden z najciekawszych utworów Janusza Korczaka oparty na jego radiowych gadaninkach. Okładka książki wydanej w 1939 roku zawiera obydwa pseudonimy, JANUSZ KORCZAK - STARY DOKTÓR.

(„Dziecko”) to ten nowo znaleziony pseudonim w nawiasie i z cudzysłowem apostrofowym. Znalazłem ten pseudonim w kilku artykułach Korczaka w tygodniku EWA wydawanym w latach 1928-1933.

(„Dziecko”), czasami (Dziecko) to ten nowo znaleziony pseudonim w nawiasie i z cudzysłowem apostrofowym. Znalazłem ten pseudonim w kilku artykułach Korczaka w tygodniku EWA wydawanym w latach 1928-1935. Tutaj pseudo Korczaka (Dziecko) w tygodniku EWA z 17 kwietnia 1932.


Gadaninki Korczaka były publikowane pod pseudonimem Stary Doktór w Gazecie Polskiego Radia "Antena", zostały zdjęte z anteny w marcu 1936 r, bez oficjalnego podania powodu.

„Stary Doktór” (Stary Doktor) to drugi pseudonim który jest do dzisiaj używany w biografiach i książkach o nim. To wynik współpracy Korczaka z Polskim Radiem, w którym pod pseudonimem „Stary Doktor” prowadził audycje dla dzieci. “Pedagogika żartobliwa” to jeden z najciekawszych utworów Janusza Korczaka oparty na jego radiowych gadaninkach. Okładka książki wydanej w 1939 roku zawiera obydwa pseudonimy.


* Nawias należy do grupy znaków wyodrębniających. Umożliwia wskazanie fragmentów tekstu podrzędnych (drugoplanowych, mniej istotnych)
** Cudzysłów – para znaków interpunkcyjnych, służących w języku polskim m.in. do wyodrębniania cytatów, pseudonimów, ironii.

Thursday, April 25, 2024

Artykuł dyskusyjny "Dzieci‎ ‎miłości" - Niby recenzja "Senatu szaleńców" Janusza Korczaka na łamach tygodnika EWA.


EWA - "Dzieci‎ ‎miłości" 25 pa
ździernika 1931

Ze‎ ‎sceny‎ ‎teatru‎ ‎warszawskiego,‎ ‎padły‎ ‎słowa,‎ ‎w‎ ‎formę‎ ‎paradoksalną‎ ‎odziane,‎ ‎na pozór‎ ‎humorystyczne,‎ ‎głoszone‎ ‎rzekomo ustami‎ ‎szaleńca,‎ ‎a‎ ‎będące‎ ‎programem‎ ‎ruchu‎ ‎eugenicznego, który‎ ‎zdobywa‎ ‎sobie‎ ‎coraz‎ ‎więcej‎ ‎zwolenników‎ ‎wśród‎ ‎ludzi, patrzących‎ ‎odważnie‎ ‎w‎ ‎ciemną przepaść‎ ‎przyszłości,‎ ‎niosącą katastrofalne‎ ‎niespodzianki światu.

Janusz‎ ‎Korczak,‎ ‎jeden‎ ‎z‎ ‎pośród‎ ‎gromady‎ ‎tych,‎ ‎którym dobro‎ ‎ludzkości,‎ ‎ciąży‎ ‎na‎ ‎sumieniu—nie‎ ‎w‎ ‎swoim,‎ ‎a‎ ‎w‎ ‎licznym‎ ‎eugenistów‎ ‎imieniu‎ ‎woła:
„Na‎ ‎budkę‎ ‎z‎ ‎wodą‎ ‎sodową potrzebna‎ ‎jest‎ ‎koncesja,‎ ‎a‎ ‎po to,‎ ‎żeby‎ ‎dziecko‎ ‎urodzić,‎ ‎żadnego‎ ‎pozwolenia‎ ‎nie‎ ‎potrzeba! Należy‎ ‎wprowadzić‎ ‎egzaminy na‎ ‎ojców‎ ‎i‎ ‎matki!‎ ‎Kto‎ ‎nie‎ ‎zda— niema‎ ‎prawa‎ ‎przysparzać‎ ‎światu‎ ‎obywatela!"
Jest‎ ‎to‎ ‎krótko‎ ‎i‎ ‎lapidarnie ujęty‎ ‎jeden‎ ‎z‎ ‎punktów‎ ‎nowoczesnej,‎ ‎a‎ ‎cieszącej‎ ‎się‎ ‎opieką rządów‎ ‎i‎ ‎medycyny‎ ‎—‎ ‎eugeniki*.

Jak doszło do wystawienia sztuki "Senat szaleńców"?
W 1930 roku - w mieszkaniu znanej aktorki, Ireny Solskiej - spotyka Korczak Stefana Jaracza i Stanisławę Perzanowską. Korczak czyta im między innymi swą bajkę "Jak Pan Bóg ze świątyni w te dyrdy uciekał". Jaracz, który był wówczas dyrektorem "Ateneum" zainteresował się bardzo tą bajką. Gdy się dowiedział, że jest to fragment zamierzonej sztuki, namówił Korczaka, by jak najszybciej ukończył swe dzieło. Sztuka została wystawiona jeszcze w 1931 w teatrze Ateneum w Warszawie w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej. 

"Senat szaleńców" Janusza Korczaka obraduje w szpitalu psychiatrycznym. Szpital to miejsce, gdzie można wypowiedzieć wszystko, nawet najbardziej niedyskretne diagnozy społeczne, nawet najbardziej rewolucyjne propozycje reform. 

Przedstawienie mimo wysiłku teatru - nie odniosło jednak większego sukcesu u publiczności. Dyskusja w tygodniku EWA też się skonczyła  po dwóch tygodniach (dwa numery).

* Negatywne konotacje pojęcia "eugenika" wiążą się przede wszystkim z eugeniką stosowaną przez reżim narodowosocjalistyczny w III Rzeszy. Dzisiaj "eugenika" nie ma tego negatywnego znaczenia.

Tuesday, April 23, 2024

Tygodnik EWA - 1929 rok - KRUCJATA‎ ‎DZIECIĘCA - ‎Dzisiejsza‎ ‎młodzież‎ ‎żydowska‎ ‎przecież‎ ‎posiada poczucie‎ ‎narodowe - Cokolwiek by‎ ‎miało‎ ‎być,‎ ‎ja‎ ‎muszę pojechać‎ ‎do‎ ‎(Erec Izrael) Palestyny.

EWA - 29 września 1929 r.
..."Dzisiejsza‎ ‎młodzież‎ ‎żydowska‎ ‎przecież‎ ‎posiada poczucie‎ ‎narodowe.‎ ‎Dużo‎ ‎się‎ ‎mówi‎ ‎o‎ ‎tem,‎ ‎ale‎ ‎te‎ ‎słowa‎ ‎wypowiedzieć‎ ‎w‎ ‎domu‎ ‎takim ‎jak‎ ‎moich rodziców!‎ ‎Nie,‎ ‎co‎ ‎ja‎ ‎się‎ ‎przez‎ ‎to nacierpiałam!‎ ‎Miałam‎ ‎przykrości przez‎ ‎to,‎ ‎że‎ ‎należałam‎ ‎do‎ ‎organizacji‎ ‎szomrowej*,‎ ‎a‎ ‎potem‎ ‎do‎ chaluców.‎ ‎A‎ ‎już‎ ‎postanowiłam,‎ ‎że cokolwiek by‎ ‎miało‎ ‎być,‎ ‎ja‎ ‎muszę pojechać‎ ‎do‎ ‎Palestyny.‎ ‎

Trzeba odbyć‎ ‎przeszkolenie‎ ‎na‎ ‎fermie**. Rodzice‎ ‎nie‎ ‎pozwolili.‎ ‎Uciekłam więc‎ ‎z‎ ‎domu.‎ ‎Pisali,‎ ‎by‎ ‎wrócić, matka‎ ‎przyjechała‎ ‎po‎ ‎mnie,‎ ‎— ale‎ ‎nie‎ ‎wróciłam.‎ ‎Teraz‎ ‎dostałam certyfikat***,‎ ‎rodzice‎ ‎widzieli,‎ ‎że‎ ‎ich wzbranianie‎ ‎już‎ ‎na‎ ‎nic‎ ‎się‎ ‎nie przyda,‎ ‎pogodzili‎ ‎się‎ ‎z‎ ‎losem.

Tylko‎ ‎pytają‎ ‎—‎ ‎dlaczego‎ ‎ja‎ ‎teraz‎ ‎jadę,‎ ‎gdy‎ ‎tam‎ ‎jeszcze‎ ‎jest niespokojnie,‎ ‎przecież‎ ‎może‎ ‎mi się‎ ‎wydarzyć‎ ‎coś‎ ‎złego...‎ ‎I‎ ‎nie‎ ‎mogą‎ ‎mnie‎ ‎zrozumieć gdy‎ ‎mówię, że to,‎ ‎co‎ ‎im‎ ‎się‎ wydaje‎ ‎najgorszem, —‎ ‎umrzeć‎ ‎tam‎ ‎w‎ ‎walce‎ ‎z‎ ‎Araba mi,‎ ‎mnie‎ ‎wydaje‎ ‎się‎ ‎szczytnem: umrzeć‎ ‎za‎ ‎Ojczyznę!

Wkoło‎ ‎nas‎ ‎grupuje‎ ‎się‎ ‎jeszcze kilka ‎odjeżdżających‎ ‎za‎ ‎kilka‎ ‎minut‎ ‎chalucek****.‎ ‎Opuszczają‎ ‎kraj,‎ ‎w którym‎ ‎się‎ ‎urodziły,‎ ‎wychowały, wzrastały,‎ ‎gdzie‎ ‎zostawiają‎ ‎swoich‎ ‎najbliższych,‎ ‎przyjaciół‎ ‎— czy‎ ‎im‎ ‎tego‎ ‎wszystkiego‎ ‎nie‎ ‎żal? —‎ ‎Żal??‎  ‎Nie...‎ ‎Przecież‎ ‎gdy się ‎ma ‎wielki‎ ‎cel‎ ‎przed‎ ‎sobą,‎ ‎— rodzina‎ ‎i‎ ‎przyjaciele‎ ‎muszą‎ ‎ustąpić‎ ‎—‎ ‎tłumaczy‎ ‎mi‎ ‎jedna‎ ‎z‎ ‎chalucek.—To‎ ‎prawda że‎ ‎zostawiam tu‎ ‎wiele,‎ ‎może‎ ‎nieraz‎ ‎nawet‎ ‎zatęsknię‎ ‎silnie‎ ‎i‎ ‎gorąco‎ ‎za‎ ‎tem,‎ ‎co było,‎ ‎może‎ ‎kiedyś‎ ‎zmęczona‎ ‎żarem,‎ ‎płynącym‎ ‎z‎ ‎południowego nieba‎ ‎na‎ ‎chwilę‎ ‎przypomnę‎ ‎sobie miły‎ ‎chłód‎ ‎poranków‎ ‎w‎ ‎Polsce, może‎ ‎znużone‎ ‎ramiona‎ ‎opadną śród‎ ‎pracy.‎ ‎Przecież‎ ‎tu,‎ ‎w‎ ‎Polsce nigdy‎ ‎nie‎ ‎musiałam‎ ‎ciężko‎ ‎pracować...‎"


EWA — 14 kwietnia 1929 - Kibuc Grochów

CHALUCIM!‎ ‎CHALUZOTH!
„Ewa"‎ ‎na‎ ‎fermie‎ ‎chaluców‎ ‎w‎ ‎Grochowie
DZIESIĘCIOLECIE‎ ‎FERMY.—PAN‎ ‎KIEROWNIK.‎ ‎—‎ ‎DZIEWCZĘTA.‎ ‎—‎ ‎JAK‎ ‎TO‎ ‎BYŁO‎ ‎W‎ ‎DOMU?‎ ‎—‎ ‎A ‎POTEM...‎ ‎ — PRACUJEMY‎ ‎NA‎ ‎RÓWNI‎ ‎Z‎ ‎CHŁOPCAMI.‎ ‎PRZEWYŻSZAMi‎ ‎ICH W‎ ‎UMIEJĘTNOŚCI‎ ‎SZYCIA  HORA‎ ‎—‎ ‎WIECZOREM  ‎KTO BĘDZIE‎ ‎MOIM‎ ‎MĘŻEM?‎ ‎TYLE‎ ‎WIARY!

EWA - 14 kwietnia 1929 - Kibuc Grochów. Druga na lewo od krowy Miss Judea.

"...Opowiadają‎ ‎mi‎ ‎dziewczęta‎ ‎o swych‎ ‎domach‎ ‎rodzinnych.‎ ‎Jedna jest‎ ‎już‎ ‎dwa‎ ‎lata‎ ‎(okres‎ ‎przepisowego‎ ‎przeszkolenia),‎ ‎cała‎ ‎jej rodzina‎ ‎wyemigrowała‎ ‎do‎ ‎Ameryki,‎ ‎po‎ ‎świętach‎ ‎zaś‎ ‎matka‎ ‎też‎ ‎tam jedzie‎ ‎—‎ ‎ona‎ ‎zaś‎ ‎do‎ ‎Erec!‎ ‎To mówiąc,‎ ‎oczy‎ ‎jej‎ ‎błyszczą‎ ‎i‎ ‎się uśmiecha‎ ‎radośnie...

Także‎ ‎jej‎ ‎druga‎ ‎towarzyszka -‎ ‎z‎ ‎Wołynia,‎ ‎razem‎ ‎z‎ ‎nią‎ ‎czeka na‎ ‎certyfikat‎ ‎do‎ ‎Palestyny. Inna‎ ‎jest‎ ‎półtora‎ ‎roku,‎ ‎inna kilka‎ ‎miesięcy.‎ ‎Pochodzą‎ ‎z‎ ‎prowincji,‎ ‎z‎ ‎Wołynia.‎ ‎Są‎ ‎w‎ ‎scysji‎ ‎z rodzicami,‎ ‎mającymi‎ ‎inne‎ ‎poglądy,‎ ‎a‎ ‎pozatem‎ ‎niechętnie‎ ‎spoglądającymi‎ ‎na‎ ‎opuszczenie‎ ‎przez dziewczynę‎ ‎domu‎ ‎rodzinnego,‎ ‎na
wspólne‎ ‎życie‎ ‎z‎ ‎chłopcami‎ ‎w‎ ‎jednym‎ ‎domu.

Jedna‎ ‎z‎ ‎nich‎ ‎uciekła‎ ‎z‎ ‎domu, bez‎ ‎wiedzy‎ ‎rodziców‎ ‎przybyła na‎ ‎fermę...‎ ‎Ale‎ ‎teraz‎ ‎już‎ ‎wiedzą‎ ‎o
tein,‎ ‎pogodzili‎ ‎się‎ ‎z‎ ‎losem,‎ ‎przyjęli‎ ‎dwa‎ ‎razy‎ ‎już‎ ‎córkę‎ ‎bardzo serdecznie...

Żadna‎ ‎z‎ ‎nich‎ ‎nie‎ ‎żałuje‎ ‎swego kroku,‎ ‎każda‎ ‎pojedzie‎ ‎do‎ ‎Palestyny.‎ ‎I‎ ‎nie‎ ‎wróci‎ ‎stamtąd!‎ ‎Nie
wróci,‎ ‎bo‎ ‎zna‎ ‎fach,‎ ‎zna‎ ‎gospodarstwo‎ ‎i‎ ‎żadna‎ ‎praca‎ ‎jej‎ ‎nie‎ ‎przerazi.
Na równi‎ ‎przecież‎ ‎z‎ ‎chłopcami pracują‎ ‎na‎ ‎roli,‎ ‎młócą,‎ ‎gnój‎ ‎wywożą,‎ ‎prowadzą‎ ‎mleczarnię, czyszczą‎ ‎oborę‎ ‎i‎ ‎stajnię,‎ ‎szklą‎ ‎okna‎ ‎i‎ ‎dbają‎ ‎o‎ ‎porządek‎ ‎mieszkania...‎ ‎Chłopcy‎ ‎zaś‎ ‎gotują,‎ ‎sprzątają‎ ‎i‎ ‎piorą‎ ‎też‎ ‎—‎ ‎trzeba‎ ‎wszystko umieć,‎ ‎trzeba‎ ‎być‎ ‎samowystarczalnym.‎ ‎Tylko‎ ‎nie‎ ‎szyją...‎ ‎O‎ ‎tę jedną‎ ‎umiejętność‎ przewyższają ich‎ ‎dziewczęta...".

EWA - 17 listopada 1929, nr 92

Tel-Awiw,‎ ‎wrzesień‎ ‎1929
Pierwsze‎ ‎pytanie,‎ ‎które‎ ‎zadałam‎ ‎chaluckom,‎ ‎przybyłym‎ ‎z‎ ‎Warszawy,‎ ‎Chanie‎ ‎Winer‎ ‎i‎ ‎Hali‎ ‎Warchiwker‎ ‎było:
—‎ ‎Dziewczynki!‎ ‎I‎ ‎mamusie pozwoliły‎ ‎wam‎ ‎teraz‎ ‎wyjechać do‎ ‎Palestyny?
W‎ ‎odpowiedzi‎ ‎padł‎ ‎śmiech.
—Rodzice‎ ‎wiedzieli,‎ ‎że‎ ‎ich‎ ‎opór nie‎ ‎zdałby‎ ‎się‎ ‎na‎ ‎nic.
Przecież‎ ‎przez‎ ‎lata‎ ‎całe‎ ‎przygotowujemy‎ ‎się‎ ‎i‎ ‎czekamy‎ ‎na możność‎ ‎wyjazdu.
—‎ ‎A‎ ‎wy‎ ‎same?‎ ‎Czy‎ ‎wiadomości,‎ ‎które‎ ‎miałyście‎ ‎z‎ ‎pism‎ ‎o‎ ‎wypadkach‎ ‎palestyńskich‎ ‎wcale‎ ‎was
nie‎ ‎odstraszyły‎ ‎od‎ ‎wyjazdu?
—‎ ‎Myśmy‎ ‎się‎ ‎przecież‎ ‎rwały do‎ ‎Palestyny.‎ ‎Właśnie‎ ‎w‎ ‎chwili obecnej‎ ‎nasze‎ ‎miejsce‎ ‎jest‎ ‎tutaj.
„Byłybyśmy‎ ‎jeszcze‎ ‎wcześniej wyjechały‎ ‎z‎ ‎pierwszą‎ ‎grupę,‎ ‎gdy byśmy‎ ‎miały‎ ‎już‎ ‎wtedy‎ ‎gotowe
paszporty"...‎ ‎—brzmiała‎ ‎entuzjastyczna‎ ‎odpowiedź.
Widok‎ ‎tych‎ ‎chalucoth,‎ ‎tj‎ ‎ch młodziutkich‎ ‎ślicznych,,‎ ‎subtelnych‎ ‎panienek‎ ‎warszawskich,‎ ‎które‎ ‎nie‎ ‎bały‎ ‎się,‎ ‎mimo‎ ‎smutne‎ ‎wieści‎ ‎z‎ ‎Palestyny,‎ ‎przyjechać‎ ‎tu,‎ ‎clo nas‎ ‎teraz‎ ‎na‎ ‎front‎ ‎pracy,‎ ‎rozbawił‎ ‎mnie‎ ‎do‎ ‎łez.
Czułam,‎ ‎jak‎ ‎w‎ ‎sercu‎ ‎wzrasta jakieś‎ ‎uczucie‎ ‎dumy‎ ‎i‎ ‎czci‎ ‎dla‎ ‎naszych‎ ‎chalucoth.
Obie‎ ‎panienki,‎ ‎z‎ ‎któremi‎ ‎rozmawiam,‎ ‎mają‎ ‎takie‎ ‎słodkie,‎ ‎dziecięce‎ ‎twarzyczki.‎ ‎Winerówna‎ ‎jest jedynaczką.‎ ‎Nosi‎ ‎niebieską‎ ‎jedwabną‎ ‎sukienkę.‎ ‎Skończyły‎ ‎w Warszawie‎ ‎szkoły,‎ ‎uczęszczały
później‎ ‎na‎ ‎Wszechnicę.‎ ‎Były członkiniami‎ ‎organizacji‎ ‎„Haszomer‎ ‎Hacair"‎ ‎na‎ ‎Długiej‎ ‎50.‎ ‎Jedna‎ ‎z‎ ‎nich,‎ ‎Winerówna‎ ‎pracowała w‎ ‎sekretarjacie‎ ‎tej‎ ‎organizacji.
Tu,‎ ‎w‎ ‎tej‎ ‎kuźni‎ ‎narodowego‎ ‎cłucha‎ ‎młodzieży,‎ ‎przejęły‎ ‎się‎ ‎'ością‎ ‎dla‎ ‎swego‎ ‎ojczystego‎ ‎kraju‎ ‎i
mowy‎ ‎i‎ ‎postanowiły, że‎ ‎miejsce‎ ‎ich jest‎ ‎w‎ ‎Erec-Izrael.‎ ‎Przez‎ ‎pół‎ ‎roku‎ ‎pracowały‎ ‎za‎ ‎Grodnem,‎ ‎w‎ ‎dobrach‎ ‎księcia‎ ‎Druckiego-Lubelskiego‎ ‎przy‎ ‎różnych‎ ‎robotach‎ ‎rolnych, aby‎ ‎się‎ ‎przysposobić‎ ‎do‎ ‎pracy‎ ‎w
Palestynie.
Za‎ ‎kilka‎ ‎dni‎ ‎wyjeżdżają‎ ‎do Chedery,‎ ‎do‎ ‎kibucu‎ ‎„Haszomer Hacair"‎ ‎na‎ ‎nowe‎ ‎życie...
Winerówna‎ ‎mówi‎ ‎dźwięczną, swobodną‎ ‎hebrajszczyzną—Warchiwkerówna‎ ‎opowiada‎ ‎mi,‎ ‎że‎ ‎po
myślała‎ ‎nawet‎ ‎o‎ ‎tem,‎ ‎przed‎ ‎wyjazdem,‎ ‎że‎ ‎warto‎ ‎nauczyć‎ ‎się strzelania.
Kilka‎ ‎razy‎ ‎była‎ ‎w‎ ‎strzelnicy‎ ‎i umie‎ ‎obchodzić‎ ‎się‎ ‎z‎ ‎bronią.‎ ‎„Na wszelki‎ ‎wypadek",‎ ‎—‎ ‎dodaje‎ ‎z uśmiechem‎ ‎—‎ ‎„potrafię‎ ‎się‎ ‎obronić!"...
Obie‎ ‎chalucoth‎ ‎opowiadają‎ ‎mi, z‎ ‎jakim‎ ‎entuzjazmem‎ ‎żegnały‎ ‎ich odjeżdżającą‎ ‎grupę,‎ ‎tłumy‎ ‎publiczności‎ ‎na‎ ‎dworcu.
,,Podawałyśmy‎ ‎dłonie‎ ‎przez okno‎ ‎pociągu‎ ‎swym‎ ‎bliskim,‎ ‎ale chwytały‎ ‎je‎ ‎obcy‎ ‎zupełnie‎ ‎ludzie. Ściskano‎ ‎i‎ ‎całowano‎ ‎nam‎ ‎ręce... Wszystkie‎ ‎te‎ ‎tłumy‎ ‎zazdrościły nam,‎ ‎że‎ ‎wyjeżdżamy‎ ‎do‎ ‎Palestyny.
Ostatnie‎ ‎wypadki‎ ‎w‎ ‎Erec‎ ‎pobudziły‎ ‎cały‎ ‎naród,‎ ‎który‎ ‎gotów jest‎ ‎nieść‎ ‎pomoc‎ ‎krajowi‎ ‎i‎ ‎jego awangardzie.‎ ‎To‎ ‎jest‎ ‎nie tylko współczucie,‎ ‎to‎ ‎jest‎ ‎przebudzona świadoma‎ ‎miłość‎ ‎do‎ ‎synów‎ ‎odradzającej‎ ‎się‎ ‎ojczyzny...
Nastrój‎ ‎śród‎ ‎chaluców‎ ‎wyjeżdżających‎ ‎z‎ ‎Polski‎ ‎był ‎podniosły.
Przez‎ ‎całą‎ ‎drogę‎ ‎śpiewano‎ ‎i‎ ‎tańczono.


* organizacje szomrowskie - od Haszomer Hacair (Młody Strażnik), żydowska organizacja skautowa
** ferma - Hachszara - Przygotowanie grup chalucy do pracy w Erec Izrael
*** certyfikat - Pozwolenie na imigracje do Erec Izrael (Palestyny)
**** chalucki lub chalucoth - forma żenska, mnoga od chaluc

Sunday, April 21, 2024

Okrągła czy kwadratowa maca?







 

Zaskakujące ogłoszenie o Mordechaju Anielewiczu - Kontynuacja pomarcowych (1968) bzdur Edelemana i Krall?



Znów zapomnieli Anielewicza
Ciekawe dlaczego na stronach ŻIHu (Żydowski Instytut Historyczny) Mordechaj Anielewicz - komendant Powstania w Getcie Warszawskim nie  jest w tygodniu poprzedzającym "obchody" ani razu wspomniany w ich informacjach (okres 12-19 kwietnia 2024).

11 kwietnia jest natomiast informacja o seminarium. Treść zapowiedzi seminarium bardzo dziwna - cytaty szkalujace i kłamliwe od Edelmana i Krall. Po co? Te kłamstwa bundowska spółka Krall & Edelman koleportowała przez dziesiatki lat! Co było natomiast powiedziane podczas seminarium to co innego!
 

Zbliża się 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Najbliższe seminarium naukowe poświęcimy więc Mordechajowi Anielewiczowi – przywódcy powstania.

🟥 „Dlaczego właśnie Anielewicz był komendantem? Bardzo chciał nim być, więc go wybraliśmy” – mówił po latach reporterce Hannie Krall Marek Edelman. Czy Anielewicz był tylko bohaterem z przypadku? A może człowiekiem, w którym wojenna sytuacja wyzwoliła talent przywódczy i siłę? Co tak naprawdę wiemy o jego życiu i wyborach, których dokonywał? Jak z chłopca wychowanego na biednym warszawskim Powiślu, jednego z wielu lokalnych liderów Ha‑Szomer ha‑Cair, stał się „Anielewiczem”, którego historię znamy dziś?
🟥 Zaskakujące, że nie powstała dotychczas naukowa biografia tak znaczącej postaci. Choć o powstaniu w getcie warszawskim i jego kulturowym, politycznym i społecznym znaczeniu napisano już wiele, to brakuje systematycznej i wyczerpującej monografii postaci komendanta ŻOB biorącej pod uwagę także to, jak konstruowano jego wizerunek po śmierci.
⬛️ Zarys biografii komendanta ŻOB przedstawi już we wtorek 16 kwietnia dr Maria Ferenc w wystąpieniu Mordechaj Anielewicz – przyczynek do biografii
📆 Spotkanie odbędzie się o 11:00 w sali ŻIH w Błękitnym Wieżowcu. Nagranie ze spotkania będzie dostępne na kanale ŻIH na Youtubie.

„Dlaczego właśnie Anielewicz był komendantem? Bardzo chciał nim być, więc go wybraliśmy” – mówił po latach reporterce Hannie Krall Marek Edelman. Czy Anielewicz był tylko bohaterem z przypadku? A może człowiekiem, w którym wojenna sytuacja wyzwoliła talent przywódczy i siłę? Co tak naprawdę wiemy o jego życiu i wyborach, których dokonywał? Jak z chłopca wychowanego na biednym warszawskim Powiślu, jednego z wielu lokalnych liderów Ha‑Szomer ha‑Cair, stał się „Anielewiczem”, którego historię znamy dziś?
Anielewicz był jedną z kluczowych postaci podziemnego ruchu młodzieżowego w getcie warszawskim na długo przed powstaniem kwietniowym. Od pierwszych miesięcy wojny pracował jako wychowawca młodzieży, odwiedzał inne getta, nielegalnie nasłuchiwał wiadomości radiowych, uczestniczył w publikowaniu prasy podziemnej, do której napisał wiele artykułów – których wydźwięk może zaskakiwać dzisiejszego czytelnika. Wiele śladów tej działalności zachowało się w Archiwum Ringelbluma. Z czasem Anielewicz stał się orędownikiem i jednym z inicjatorów oporu zbrojnego przeciw Niemcom.
Zaskakujące, że nie powstała dotychczas naukowa biografia tak znaczącej postaci. Choć o powstaniu w getcie warszawskim i jego kulturowym, politycznym i społecznym znaczeniu napisano już wiele, to brakuje systematycznej i wyczerpującej monografii postaci komendanta ŻOB biorącej pod uwagę także to, jak konstruowano jego wizerunek po śmierci. W moim wystąpieniu przedstawię zarys biografii komendanta ŻOB i założenia mojego projektu badawczego „Mordechaj Anielewicz – biografia i pamięć”.
Seminarium odbędzie się 16 kwietnia 2024 r. o godzinie 11:00 w sali ŻIH w Błękitnym Wieżowcu (Plac Bankowy 2, wejście od ul. Tłomackie).

dr Maria Ferenc – badaczka Zagłady. Pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim, obecnie przygotowuje biografię Mordechaja Anielewicza. Koordynuje projekt badawczy „Encyklopedia getta warszawskiego” przygotowywany w Żydowskim Instytucie Historycznym. Współredaktorka kilku tomów dokumentów z Archiwum Ringelbluma. Publikowała artykuły m.in. w „Radical History Review”, „Zagładzie Żydów”, „Media History”, „Annales de démographie historique”. Jest finalistką Nagrody Naukowej „Polityki", Monografia „»Każdy pyta, co z nami będzie«. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie” zdobyła m.in. Nagrodę Historyczną „Polityki”, Nagrodę Klio, Nagrodę im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka, a także wyróżnienie w konkursie The Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2022. 
Visa mindre

Anielewicz i "Ala ma kota" - Obchody 81 rocznicy powstania w Getcie Warszawskim na internetowej stronie ŻIH (Żydowski Instytut Historyczny).

Ciekawe dlaczego na stronach ŻIHu (Żydowski Instytut Historyczny) Mordechaj Anielewicz - komendant Powstania w Getcie Warszawskim nie jest w tygodniu poprzedzającym "obchody" ani razu wspomniany w ich informacjach (12-19 kwietnia 2024).

Znów zapomnieli Anielewicza
Ciekawe dlaczego na stronach ŻIHu (Żydowski Instytut Historyczny) Mordechaj Anielewicz - komendant Powstania w Getcie Warszawskim nie jest w tygodniu poprzedzającym "obchody" ani razu wspomniany w ich informacjach (12-19 kwietnia 2024).

Anielewicz i Ala ma kota
Na stronie ŻIHu (Żydowski Instytut Historyczny) jest natomiast stara/nowa informacja o Alinie Margolis że 12 lat przed jej urodzeniem była już jako Ala w Elementarzu Falskiego.

Napisałem: Elementarz Falskiego z 1910 roku. W Ala ma kota dzieci mają kontakt z za pomocą pierwszych zdań do nauki czytania. Ta jedna z pierwszych czytanek ma już ponad 110 lat. To dowód ze Ala ma kota powstała przed urodzeniem Aliny. Ta historia na stronie ŻIHu to taka sama nowa prawda jak te dziennikarskie żonkilki.

Wstyd ŻIH który komendanta Powstania w getcie - Mordechaja Anielewicza nie wspomina.
Czyja wina?
Gdzie przyczyna?

Przypominam!
Od 13.04.1943, Icchak Cukierman, zast
ępca komendanta ŻOBu, Anielewicza, został oddelegowany jako przedstawiciel ŻOBu po „aryjskiej stronie”. Do jego zadań należało przywrócenie łączności z kierowniczymi ośrodkami polskiego podziemia. Nie wrócił do getta podczas powstania, pozostał komendantem ŻOB po „aryjskiej stronie”. Kiedy z getta wydostali się Zalman Frydrych pseud. „Zygmunt” (członek Bundu i ŻOB) i Kazik Ratajzer (Symcha Ratajzer-Rotem, pseud. „Kazik”, członek ŻOB i organizacji politycznej Akiba), razem z nimi zorganizował przerzucenie kanałami grupy bojowników z getta, których przewieziono do lasu w okolice Łomianek. 
Podczas Powstania w Getcie Warszawskim w 1943 roku jedynym komendantem był Mordechaj Anielewicz a jego zastępcą Cukierman.