Sunday, December 29, 2024

Madzia i Edwin Markuze - Tekst prawdziwy "Uciekł"! Poprawie w Nowym Roku.

 Tekst prawdziwy "Uciekł"! Poprawię w Nowym Roku.

  • O Madzi Markuze (ur. 1911) z Małego Przeglądu i jej rodzicach i siostrze Ewie (ur.1904) którzy zostali zamordowani podczas Zagłady.
  • O ich domu rodzinnym, mieszkaniu na poddaszu na ulicy Niskiej 16. Fotografia z 1948 r. - po prawej stronie wsród gruzów na zdjęciu dzieci z 1948 r idących ul. Niską do Okopowej. Tutaj, przed wojną była tzw druga redakcja Małego Przeglądu.
  • O Edwinie (ur. 1917) który był 6 lat młodszy od Madzi i o drugim bracie Mosze (ur. 1907) który pierwszy pojechał do Erec

Madzia (Magdalena) Markuze - serce Małego Przeglądu
W tak często powielanym opisie Mały Przegląd czytamy: 9 października 1926 Janusz Korczak opracował pierwszy numer Małego Przeglądu który redagował przez kolejne 4 lata (1926-1930). Po roku 1930 redakcją kierował Igor Newerly. Redakcja gazety mieściła się w Warszawie, przy ulicy Nowolipki 7. Mały Przegląd był tygodniowym dodatkiem do czasopisma dla dorosłych, Nasz Przegląd i było unikalnym periodykiem pisanym przez dzieci i młodzież. Artykuły pisały dzieci, sam redaktor główny, Korczak oraz Jarachmiel Wajngarten. Listy od dzieci segregował Chaskiel Bajn. Sekretarzem redakcji byli Magdalena Markuze i Emanuel Sztokman, działalnością w terenie zajmował się Edwin Markuze. Od 1926 reportażem sportowym opiekował się Kuba Hersztajn. Dzieci, które przesyłały listy tworzyły sieć korespondentów lub współpracowników. W pracach nad gazetą także brali udział Lejzor Czarnobroda i Herszel Kaliszer.

Kocioł na Niskiej
W listopadzie 1940 ulica Niska w całości znalazła się w obrębie utworzonego przez władze niemieckie getta. Poprzednio we wrześniu 1939, podczas niemieckich nalotów, spłonęło wiele kamienic. Po likwidacji Małego Getta (tam gdzie mieścił się na ul. Siennej 16, Dom Sierot Korczaka), w dniach 6–11 września 1942, właściwie podczas ostatnich dni Wielkiej Akcji pomiędzy ulicami: Smoczą, Gęsią, Zamenhofa, Szczęśliwą i pl. Parysowskim zgromadzono ok. 100 tys. mieszkańców getta. Akcję tą nazwano pózniej - „Kocioł na Niskiej”. Obszar ten przylegał do Umschlagplatz. W wyniku selekcji 35 tys. osób otrzymało pozwolenie (tzw. numerki życia) na pozostanie w getcie, 2,6 tys. zastrzelono, a ponad 54 tys. wywieziono do obozu zagłady Treblinka. Około 20 tys. osób „nielegalnych” ukryło się w getcie, czyli — jak pisze Emanuel Ringelblum — ludzi bez numerków, ludzi, którzy w myśl prawa powinni się znajdować na Umschlagplatzu, a jednak — żyją. Getto zamieniło się w wielki obóz pracy.
Ostatnim aktem Wielkiej Akcji likwidacyjnej była blokada domów Służby Porządkowej (Policji żydowskiej) przy ul. Ostrowskiej i Wołyńskiej w dniu 21 września — żydowskie święto Jom Kipur — skąd zredukowanych policjantów żydowskich z rodzinami odesłano na Umschlagplatz i wagonami bydlęcymi do Treblinki.


Na zdjęciu Janusz Korczak i Madzia Markuze. 




Na zdjęciu: Arie Einfeld (pierwszy od lewej), Mela Janowski (druga od lewej), Janusz Korczak (trzeci od lewej), Madzia Markuze (czwarta od lewej) i Chaim Burstein (pierwszy po prawej). Sfotografowani we wrześniu 1934 r

Madzia i Edwin Markuze nad Wisla przed wyjazdem do Erec Israel - Warszawa most srednicowy.

Fotografia "z bramy ulicy Nowolipki 7". Tutaj, na pierwszym pietrze była od października 1926 do września 1939 redakcja Małego Przeglądu Janusza Korczaka. Po prawej widać fragment ul. Zamenhofa nr 4 dalej 6, 8. Fotografia niemiecka z okresu Getta Warszawskiego.



Obwieszczenie o "Rejestracji" z dnia 5 września 1942 r.


Ulica Niska w Warszawie w 1948 roku. Dzieci z tornistrami szkolnymi idą ulicą Niską w kierunku ulicy Okopowej. Po prawej stronie, numery parzyste. Tam stał dom Niska nr. 16 gdzie na poddaszu mieszkała rodzina Markuze i tam była "druga redakcja Małego Przeglądu".