Friday, April 12, 2024

Korczak - Laurka dla profesora Śniadeckiego.

Korczak napisał Wstęp do rozprawy Jędrzeja Śniadeckiego "O fizycznym wychowaniu dzieci".
M.in: Na‎ ‎to‎ ‎jeszcze‎ ‎za‎ ‎wcześnie,‎ ‎nie‎ ‎dorośliśmy,‎ ‎by‎ ‎wartość‎ ‎dzieła Śniadeckiego‎ ‎należycie‎ ‎ocenić‎ ‎i‎ ‎przyklęknąć‎ ‎przed‎ ‎niem;‎ ‎ani‎ ‎czasu, ani‎ ‎sił‎ ‎nie‎ ‎mamy.‎ ‎


WIADOMOŚĆ‎ ‎BIBLJOGRAFICZNA na stronie VII

W‎ ‎pierwszym‎ ‎roczniku‎ ‎„Dziennika‎ ‎Wileńskiego"‎ ‎z‎ ‎r.‎ ‎1805‎ ‎w‎ ‎nume-‎ ‎
rach‎ ‎5,‎ ‎6‎ ‎i‎ ‎7‎ ‎zamieści!‎ ‎Śniadecki‎ ‎swoje‎ ‎„Uwagi‎ ‎o‎ ‎fizycznem‎ ‎wychowaniu
dzieci":‎ ‎w‎ ‎sierpniowym—str.‎ ‎1‎ ‎do‎ ‎32,‎ ‎wrześniowym—str.‎ ‎113‎ ‎do‎ ‎145,‎ 
‎październikowym—str.‎ ‎i 25 do‎ ‎247.‎ ‎Prócz‎ ‎wyjaśnień‎ ‎wstępnych,‎ ‎zawierają‎ ‎
„Uwagi" trzy rozdziały,‎ ‎zatytułowane:‎ ‎a)‎ ‎Obchodzenie‎ ‎się‎ ‎z‎ ‎niemowlętami,‎ ‎
b)‎ ‎Chowanie‎ ‎dzieci‎ ‎po‎ ‎odłączeniu‎ ‎aż‎ ‎do‎ ‎końca‎ ‎siódmego‎ ‎roku,‎ ‎
e)‎ ‎Obchodzenie‎ ‎się z‎ ‎dziećmi‎ ‎po‎ ‎skończeniu‎ ‎roku‎ ‎7-mego.

Jak‎ ‎zapewnia‎ ‎biograf,‎ ‎„między‎ ‎wszystkiemi‎ ‎pismami,‎ ‎któremi‎ ‎J.‎ ‎Śniadecki‎ ‎
zbogacił‎ ‎„Dziennik‎ ‎Wileński"...‎ ‎najwięcej‎ ‎zajęła‎ ‎wszystkich‎ ‎rozprawa:‎ 
‎O‎ ‎FIZYCZNEM‎ ‎WYCHOWANIU‎ ‎DZIECI".‎ ‎Widząc‎ ‎w‎ ‎tym‎ ‎pierwszym‎ 
‎szkicu‎ ‎„wady,‎ ‎jakie‎ ‎każda‎ ‎do‎ ‎pism‎ ‎perjodycznych‎ ‎robota‎ ‎koniecznie
w‎ ‎sobie‎ ‎mieć‎ ‎musi",‎ ‎autor‎ ‎po‎ ‎latach‎ ‎kilkunastu‎ ‎pracę‎ ‎swoją‎ ‎gruntownie
przerobił‎ ‎i‎ ‎znacznie‎ ‎(w‎ ‎dwójnasób;‎ ‎powiększył,‎ ‎jak‎ ‎o‎ ‎tern‎ ‎opowiada‎ ‎w‎ ‎przed
mowie‎ ‎„Do‎ ‎czytelnika""z‎ ‎26‎ ‎października‎ ‎r.‎ ‎1822.‎ ‎Rozszerzone‎ ‎to‎ ‎opraco
wanie‎ ‎już‎ ‎po‎ ‎śmierci‎ ‎autora‎ ‎ogłosił‎ ‎po‎ ‎raz‎ ‎pierwszy‎ ‎Michał‎ ‎Baliński
w‎ ‎pierwszym‎ ‎z‎ ‎sześciu‎ ‎tomików‎ ‎zbiorowego‎ ‎wydania‎ ‎dzieł‎ ‎Jędrzeja‎ ‎
Śniadeckiego,‎ ‎które‎ ‎ukazało‎ ‎się‎ ‎w‎ ‎Warszawie‎ ‎r.‎ ‎1840-1.‎ ‎Jedyny‎ ‎dotąd‎ ‎prze
druk‎ ‎z‎ ‎kilkoma‎ ‎omyłkami‎ ‎drukarskiemi‎ ‎i‎ ‎drobnemi‎ ‎opuszczeniami‎ ‎wyszedł
w‎ ‎Wilnie‎ ‎w‎ ‎r.‎ ‎1856,‎ ‎—
Tekst‎ ‎niniejszego‎ ‎nowego‎ ‎wydania‎ ‎opiera‎ ‎się,‎ ‎wobec‎ ‎niemożności
korzystania‎ ‎z‎ ‎autografu,‎ ‎na‎ ‎pomienionym‎ ‎pierwodruku‎ ‎z‎ ‎r.‎ ‎1840.‎ ‎Poza
sprostowaniem‎ ‎paru‎ ‎niewątpliwych‎ ‎omyłek‎ ‎drukarskich‎ ‎(jak‎ ‎np.‎ ‎„powo
dzenia"‎ ‎zam.‎ ‎porodzenia‎,‎ ‎str.‎ ‎148‎ ‎wyd.‎ ‎Balińskiego),‎ ‎zmodernizowano‎ ‎pisow
nię,‎ ‎stosując‎ ‎się‎ ‎na ogół‎ ‎do‎ ‎ustalonych‎ ‎przepisów‎ ‎Akademji‎ ‎Umiejętności
w‎ ‎Krakowie‎ ‎z‎ ‎d.‎ ‎9‎ ‎lutego‎ ‎1918.‎ ‎Osobliwe,‎ ‎przestarzałe‎ ‎formy‎ ‎oryginału,
nawet‎ ‎fleksję‎ ‎i‎ ‎składnię‎ ‎błędną,‎ ‎zachowano,‎ ‎podając‎ ‎jedynie‎ ‎w‎ ‎odsyłaczach
formy‎ ‎poprawne.‎ ‎Ze‎ ‎względu‎ ‎na‎ ‎charakter‎ ‎popularny‎ ‎wydawnictwa‎ ‎obecnego,‎ 
‎uważano‎ ‎za‎ ‎właściwe‎ ‎krótkie‎ ‎takie‎ ‎przypisy,‎ ‎oznaczone‎ ‎wszędzie‎ ‎cyframi‎ 
‎kolejnemi‎ ‎(przypisy‎ ‎autora‎ ‎opatrzone‎ ‎są‎ ‎zawsze‎ ‎gwiazdką',‎ ‎a‎ ‎mające
na‎ ‎celu‎ ‎ostrzeżenie‎ ‎przed‎ ‎formą‎ ‎lub‎ ‎zwrotem‎ ‎niepoprawnym,‎ ‎w‎ ‎nielicznych
razach--wyjaśnienie‎ ‎niejasności‎ ‎lub‎ ‎dwuznaczników:‎ ‎w‎ ‎samym‎ ‎jednak‎ ‎tek
ście‎ ‎starano‎ ‎się‎ ‎zachować‎ ‎wszelkie‎ ‎właściwości‎ ‎języka‎ ‎Śniadeckiego,‎ ‎na
opuszczenia‎ ‎zaś‎ ‎nie‎ ‎pozwolono‎ ‎sobie‎ ‎nigdzie.‎ ‎

Śniadecki, Jędrzej (1768-1838), O fizycznem wychowaniu dzieci, 1920.