Friday, January 19, 2018

Cztery zmiany "szat" Małego Przeglądu Janusza Korczaka - Chochlik drukarski w drukarni Małego Przeglądu?









Pierwsza "szata graficzna" Małego Przeglądu Janusza Korczaka i podrubryka "Pismo Dla Dzieci i Młodzieży". "Wychodzi co sobota rano". "Sobota rano"? Czy to chochlik drukarski?  Sobota to żydowski szabat kiedy się nie pracuje a Chochlik drukarski to potoczna nazwa błędu w druku, przeoczonego w trakcie korekty. Okazało się że to nie chochlik tylko że Nasz Przegląd wychodził codziennie. Mały Przegląd wyszedł jednak tylko raz w sobotę mimo poprzednich zapowiedzi.


Nasz Przegląd: organ niezależny był drukowany 17 września 1926 (nr. 256) i 19 września 1926 r. (nr. 257). Dnia 18 września, w Jom Kipur nie ukazał się!

Nasz Przegląd – gazeta żydowska, dziennik, wydawany w Warszawie w latach 1923–1939. Był redagowany przez Jakuba Appenszlaka, Natana Szwalbe, Saula Wagmana i Daniela Rozencwajga. Miał nakład 40000–50000 egzemplarzy. Organ niezależny. Wychodził jak zapowiadano w czołówce gazety "codzień z rana w dni powszednie, niedzielę i święta". Wychodził nawet w sobotę i na Nowy Rok żydowski ale nie na święto Jom Kipur. Ostatni numer „Naszego Przeglądu”, nr 262, ukazał się w środę 20 września 1939 czyli 8 dni przed kapitulacją Warszawy.

Gazeta Nasz Przegląd publikowała cotygodniowe dodatki: „Mały Przegląd” (publikujący materiały autorstwa dzieci i młodzieży, redagowany przez Janusza Korczaka), „Nasz Przegląd Ilustrowany, „Nasz Przegląd Sportowy”, „Nasz Przegląd Rozrywkowy”, „Nasz Przegląd Radiowy” Nasz Przegląd Gospodarczy”, „Nasz Przegląd Akademicki”.




Myślałem że to chochlik drukarski gdy 1 nr MP wyszedł w Szabat. Okazało się że to prawda i że Nasz Przegląd wychodził również w Soboty czego się nie spodziewałem!!! Jednak tylko jeden, ten pierwszy nr. MP wyszedł w sobotę.


Mały Przegląd : pismo dzieci i młodzieży: tygodniowy dodatek bezpłatny do nr 88 "Naszego Przeglądu". R.4, nr 13 (29 marca 1929) Pierwszy numer ze zmienioną podrubryką Pismo Dzieci i Młodzieży, bez "dla" no i usunięty Chochlik drukarski z informacja że gazeta wychodzi w sobotę, w żydowski szabat.

Od 27 stycznia 1933 roku czyli po 6-ciu latach istnienia "Mały Przegląd" ukazuje się w nowej szacie graficznej. Zmieniająca się winieta Małego Przeglądu to rok 1931, 1933, i 1937, źródło zdjęcia: tu i dalej Biblioteka Cyfrowa Polona, www.polona.pl

Mały Przegląd zaczął wychodzić jako tygodniowy, piątkowy dodatek do Naszego Przeglądu”, który od 1923 roku był chyba najpoważniejszym i najbardziej znanym dziennikiem żydowskim ukazującym się w języku polskim.
Od 27 stycznia 1933 roku czyli po 6-ciu latach istnienia "Mały Przegląd" ukazuje się w nowej szacie graficznej. Zmienia się wtedy nagłówek gazety. Oprócz rysunku sylwetek dzieci zmienia się też wygląd liter w nazwie gazety. Dzieci a właściwie ich sylwetki są umieszczone tak że najmniejsze dzieci bawią się siedząc w piasku itp, są najdalej od centrum rysunku podczas gdy te starsze bawią się wyprostowane w środku. Najwyższa sylwetka to salutujący chłopiec (Szomer?). Tytuł i podtytuł są dopasowane do sylwetek. Najniższa sylwetka po prawej stronie to chyba mały jamnik.

Druga zmiana szaty "Małego Przeglądu" to 5 pazdziernika 1934 roku.

Druga zmiana szaty "Małego Przeglądu". 5 pazdziernika 1934 roku ukazuje się gazeta w nowej, poważniejszej szacie graficznej. Znika rysunek dzieci i w lewym rogu pojawia się rysunek młodzieży - dwie dziewczynki i chłopiec. Wokół ich sylwetek: piłka, maska teatralna, cyrkiel, młot, książka, pióra i kałamarz i nuty ze znakiem wiolinowym. Zmienia się też wtedy nagłówek literowy gazety - również bardziej poważny wygląd liter w nazwie gazety. Litery są drukiem tłustym, wypełnione, podobnie jak rysunek, poważne.

Ostatnia zmiana szaty "Małego Przeglądu", 21 maja 1937 roku. 

Ostatnia zmiana szaty "Małego Przeglądu". 21 maja 1937 roku ukazuje się gazeta w nowej szacie graficznej. Tak będzie wyglądała gazeta do ostatniego numeru czyli do 1 wrzesnia 1939 roku. Znika rysunek młodzieży - dwóch dziewczynek i chłopca i pojawia się mały szomer* z łopatą za którym przy wschodzącym słoncu podąża młodzież. Rysunek z Erec Izrael wykonany prawdopodobnie przez przyjaciela Korczaka Meira Faszynka.

Szomrowcy to potoczna nazwa członków Ha-Szomer Ha-Cair.
  
**Ha-Szomer Ha-Cair (Haszomer Hacair, hebr.השומר הצעיר, „Młody Strażnik”) – międzynarodowa skautowa żydowska organizacja młodzieżowa. Powstała w 1916 w Wiedniu z połączenia ruchu Ceirej Cijon (mającego charakter kółek samokształcenia z lekcjami hebrajskiego) oraz organizacji Ha-Szomer "Strażnik" o charakterze skautowym, opartej głównie o brytyjski model skautingu. W szesnastoosobowej grupie założycielskiej w Polsce znalazł się m.in. Janusz Korczak (Henryk Goldszmit).

W 1924 roku 
powstała w Gdańsku Światowa Federacja Haszomer Hacair.
Skautowska organizacja 
Haszomer Hacair dążyła do budowy żydowskiej państwowości w Palestynie, zajmowała się wychowaniem młodzieży oraz przygotowaniem jej do osadnictwa kibucowego.

Rysunki do szomrowskiego miesięcznika Młody Czyn wykonywał Meir Faszynk, ten sam który ilustrował Trzy wyprawy Herszka - Janusz Korczaka a 1938. Premium dla czytelników „Małego Przeglądu“, nakładem „Keren Kajemet Leisrael“ i wyd. „Judaica“ w Warszawie. 


Trzy zmiany "szat" Małego Przeglądu Janusza Korczaka

być, tylko zbiera i układa listy, a czytelnicy sami muszą sobie radzić. Nie wiem, może to jest nawet słuszne, ale w takim razie zapytuję, dlaczego Mały Przegląd jest pismem „dla dzieci i młodzieży". Nie,—to jest pismo „dzieci i młodzieży", i tak właśnie powinno się nazywać. Nie redaktor i dorośli...