Stary Doktor - Janusz Korczak w Polskim Radiu - prośba o cynk

Halo, halo Polskie Radio Warszawa, fale 480 
albo  
Jak brzmiał głos Korczaka?

Dostałem informację że we wrześniu 1939 roku, po wyjeździe rządu polskiego jak tez dyrekcji Radia Polskiego, "pozostali pracownicy" postanowili dalej nadawac (?)

Wtedy ponownie wystepował Korczak. Te audycje były nagrywane i powstały trzy (3) zbiory "płyt", które były potem przechowywane przez ludzi. Dwa zbiory się po wojnie odnalazły, trzeci był przechowywany w piwnicy domu Panufników, którzy po powrocie do niego (uciekli do Krakowa) zobaczyli że jest splądrowany.

Jakieś z płyty z tego zbioru potem się pokazywały, ale nikt nie wie gdzie on jest, czy jest rozproszony itp. Nie jest wykluczone że ten zbiór trafił do Niemiec, ale tam nie ma centralnego archiwum radiowego, są w tzw. regionalnych landach oddzielne, wiec nawet nie wiadomo kogo pytac.

W latach 1936-38 następuje dla wielu "tajemnicza przerwa" (wg. mnie po prostu antysemicka przerwa) w  współpracy Korczaka z Radiem. Wielu historyków  twierdzi uparcie że do dziś nie są wyjaśnione "do końca" przyczyny wypowiedzenia współpracy przez Polskie Radio.

Polskie Radio, Warszawa, ulica Zielna 25. Tu pracował Janusz Korczak.

Historia Polskiego Radia i Janusza Korczaka

Radio zmieni ciężar gatunkowy człowieka – pisał Janusz Korczak na łamach pisma Radiofon Polski w 1926 roku. Do radia pchała Korczaka ciekawość oraz intuicyjne wyczucie możliwosci tego środku przekazu.

Radio było w Warszawie nowoscią. 1 lutego 1925 , punktualnie o godzinie 18. zainaugurowano pierwszy próbny program słowami: „Tu próbna stacja radionadawcza Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie, fala 385 metrów... audycje będą nadawane codziennie od 18.00 do 19.00. Tak też się stało.

Halo, halo Polskie Radio Warszawa, fale 480 – takimi słowami "Polskie Radio" rozpoczęło regularną emisję 18 kwietnia 1926. Fakt ten stał się sensacją na miarę krajową. W audycjach brali udział najwybitniejsi wykonawcy; aktorzy, artyści estradowi, muzycy i prelegenci. Występowali zazwyczaj bezpłatnie, zaciekawieni, tak jak i Korczak tym nowym sposobem prezentacji publicznej. 24 lutego 1925 prasa warszawska rozpoczyna drukowanie programów radiowych pierwszej polskiej stacji nadawczej.

"Radio zmieni ciężar gatunkowy człowieka" – pisał Janusz Korczak na łamach "Radiofonu Polskiego" w 1926 roku. Do radia pchała Korczaka ciekawość oraz intuicyjne wyczucie jego bogatych środków wyrazu.
.
Janusz Korczak trafił do radia w 1930 roku i jego pierwsza audycja to "Święto dziecka". W 1931 roku nadał dialog radiowy "W sierocińcu". Przy ul. Zielnej 25 w Warszawie miało siedzibę Polskie Radio i studio w którym Korczak pracował.

Bardziej regularna współpraca Korczaka z radiem zaczęła się w grudniu 1934 roku. Wtedy właśnie pojawił się Stary Doktor. Nie Korczak, nie Goldszmidt tylko zakamuflowany Stary Doktor (lat 55).

W latach 1936 -38 następuje tzw "tajemnicza przerwa" (czytaj antysemicka) we współpracy Korczaka z Polskim Radiem, do dziś nie wyjaśnone są do końca przyczyny rozstania. Powrót do radia to nowa audycja pisarza "Gadaninki" - nazwana tak za sformułowaniem, które padło w liście od jednej z małych słuchaczek. Gadaninki jak i część poprzednich audycji została jednak spisana i dziś możemy do nich wrócić. Gadaninki zostaly wydane w 1939 roku przez Mortkowicza.

15 stycznia 1935 to inauguracja audycji radiowych dla dzieci w Polskim Radiu, znanych jako Gadaninki radiowe Starego Doktora; prowadził Korczak z przerwami do 1938. Audycje byly rowniez i dla dorosłych, w 1938 - m.in. pogadanka radiowa "Miłość", wchodząca w skład cyklu Pedagogika żartobliwa. Moje wakacje. Gadaninki Starego Doktora.

"Miłość” to wnikliwe obserwacje pedagoga, który w swoim monologu skierowanym do dziewczynki zakochanej w rówieśniku, próbuje oswoić w niej nowe uczucie, tłumacząc świat emocji.

W latach 1936-38 następuje dla wielu tajemnicza przerwa (po prostu antysemicka przerwa) w współpracy Korczaka z Radiem. Wielu historyków twierdzi że do dziś nie są wyjaśnione "do końca" przyczyny wypowiedzenia współpracy przez Polskie Radio.

Zachował się maszynopis tekstu ostatniej audycji, tzw. planowanej w Polskim Radiu:
"Dziś Stary Doktor mówi do Was po raz ostatni na falach radiowych. Z pewnością zapytacie: dlaczego? Bo stary, sterany i bo serce od czasu do czasu robi: puk... puk. Trochę szybciej i trochę mocniej niż wczoraj, przed miesiącem, przed rokiem... A pracy dużo, bardzo dużo".

Stary i Sterany Doktor miał wtedy 57 lat.

Wrócił do Polskiego Radia w 1938 roku a potem w czasie wojny we wrześniu 1939 roku.

Ostatni występ Korczaka w Radiu miał miejsce we wrześniu 1939 roku – gdy zwracał się do dzieci, chcąc je uspokoić w pierwszych dniach wojny.

W archiwach Polskiego Radia nie zachowały się nagrania z głosem Starego Doktora. Znaczna część audycji została jednak spisana. O Korczaku w Polskim Radiu - linka.


Historia Wrześniowa Polskiego Radia

Dnia 6 września 1939 została zniszczona radiostacja w Raszynie, ale 7 września odezwała się Warszawa II (średniofalowa), uruchomiona na rozkaz dowódcy obrony Warszawy gen. Waleriana Czumy i cywilnego komendanta stolicy prezydenta Stefana Starzyńskiego.
Przemówienie Starzynskiego nadane przez Warszawa II daje nam odczuc Warszawe we wrześniu 1939 roku. Warszawa II przekazywała wiadomości ze świata, informacje o tym, co dzieje się w stolicy, ogłaszała alarmy lotnicze.

We wrześniu Korczak zwracał się do dzieci, chcąc je uspokoić i przygotować na to, co ma nadejść...

Halo, halo Polskie Radio Warszawa, fale 480. Na zdjeciu stacja nadawcza używana we wrześniu 1939 roku przez Janusza Korczaka.

Wspomnienie o Korczaku ze studia tymczasowego w lokalach biurowych Polskiego Radia przy ul. Mazowieckiej 5.

30 września 1939 roku władze niemieckie przejęły rozgłośnię, nakazały konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zakazały Polakom słuchania radia.