W Polsce rozpoczął się Rok Edukacji Ekonomicznej – „Historyczne inspiracje dla przyszłości 1924 – 2024”. Dwie daty podane a miedzy nimi 100 lat. To 100 lat od reform premiera Władysława Grabskiego*, 100 lat od powstania polskiego złotego, 100 lat od utworzenia Banku Polskiego i 100 lat od wydania przez Janusza Korczaka Bankructwo małego Dżeka.
Co jest specjalne to fakt że ten ogólnopolski projekt edukacyjny z zakresu przedsiębiorczości był inspirowany książką Janusza Korczaka. Ogłoszono też konkurs „Przedsiębiorczość kluczem do spełniania marzeń" adresowany do uczelni wyższych, szkół, placówek, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów działających na rzecz dzieci i młodzieży, uczniów i studentów. Jak piszą organizatorzy:
Uczestniczenie w konkursie i tworzenie projektów ma być też okazją do wprowadzania korzystnych zmian w otoczeniu, „wzięcia spraw w swoje ręce” w szkolnych i uczelnianych samorządach, sąsiedztwie, czynienia dobra w środowisku lokalnym, podążania za myślą Janusza Korczaka: „Nie wolno zostawić świata, jakim jest”.
Korczak i EkonomiaNa wykładzie który miałem na Uniwersytecie w Poznaniu poruszyłem nowy temat - Korczak i Ekonomia. Pełna sala, kilkaset osób oczekiwało zdjec Korczaka i z Domu Sierot. Ja natomiast jako jako pierwszą ilustracje pokazałem bodaj najdłuższy dunski kontenerowiec, 500 metrów długosci. Kontenerowiec to duży statek dostosowany do przewożenia towarów w kontenerach. Maksymum drogocennych towarów i minimum załogi. Konsternacja na sali!
Kontenerowiec Korczaka kojarzy mi się przede wszystkiem z pierwszymi opisami Domu Sierot Korczaka wydawanych przez Towarzystwo Pomoc dla Sierot. Korczak zmuszony bowiem być ekonomistą. Dom Sierot to pedagogika ściśle powiązana z ekonomią. Od samego początku, od planów architektonicznych! System Domu Sierot i „garstki stałych pracowników” wynikał z kosztów zatrudnienia personelu jak i z obaw Korczaka o doborze „nieodpowiednich pracowników”, jak to on sam określał. Polegał w stu procentach na Pani Stefie Wilczynskiej i na sobie i wiedział, że nie może zajmować się dodatkowo nieodpowiednim personelem.
Dwie książki Korczaka o ekonomi to Bankructwo małego Dżeka z 1924 roku i zbiór krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem Bezwstydnie krótkie w 1926 roku. „Bezwstydnie krótkie” to niby scenki rodzajowe, wyrwane z kontekstu są jakby urywkami podsłuchanych rozmów. W tonie pseudosatyrycznym zawierają krytykę polskiego społeczenstwa w okresie miedzywojennym. Pokazują powszechną mizoginię, niechęć do mniejszości, Rosjan, Ukrainców, Zydów, jak i antydemokratyzm. Wiele dialogów poświecone jest równiez sprawom ekonomii.
Teren Domu Sierot i jego budowla była płacona rublami z konta Towarzystwa Pomoc dla Sierot. Konto rublowe było jednak w związku ze zmianami historycznymi zmieniane na inne waluty. Przy każdej takiej zmianie dobytek Domu Sierot malał mimo wszystkich nowych składek i odsetek bankowych. Nasz Dom na Bielanach miał nieco pewniejszy dochód, można powiedzieć że "żyli z przemytu". Po prostu dostawali ze skarbu panstwa ze konfiskowane, ze szmuglu alkohol i papierosy. Jednocześnie Nasz Dom otrzymał pozwolenie na prowadzenie sklepiku z papierosami i spirytusem, z którego dochód zasilał kasę ośrodka.
 |
| Dwie książki Korczaka o ekonomi to "Bankructwo małego Dżeka z 1924 roku i zbiór krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” w 1926 roku. |
 |
| Ostatnie strony książki Korczaka "Bankructwo małego Dżeka z 1924 roku. |
 |
| Pensje dla dzieci 225 rubli. Towarzystwo „Pomoc dla Sierot” (powstałe w 1907 roku) przejęło Oddział Sierocej Pomocy przy „Bratniej Pomocy”. Główny cel, jakim była szeroko rozumiana opieka nad sierotami i biednymi dziećmi żydowskimi, Towarzystwo realizowało poprzez dostarczanie dzieciom odzieży, pożywienia, schronienia, opieki lekarskiej oraz zapewnienie im edukacji w szkołach rzemieślniczych i zakładach naukowych. W roku 1910 Towarzystwo „Pomoc dla Sierot” podjęło decyzję wybudowania własnego domu dla dzieci. W dniu 12 maja 1910 roku zakupiono przy ulicy Krochmalnej 92 plac za kwotę 24.000 rubli. Powołano Komisję Budowlaną pod przewodnictwem Izaaka Eliasberga. W jej skład wchodził także Janusz Korczak. Według sprawozdania z roku 1917, z okazji 10-lecia Towarzystwa, miało ono 1756 członków i ponad 140 darczyńców. |
Kontenerowiec to duży statek dostosowany do przewożenia towarów w kontenerach. Maksymum drogocennych towarów i minimum załogi. "Kontenerowiec Korczaka" kojarzy mi się przede wszystkiem z pierwszymi opisami Domu Sierot Korczaka wydawanych przez Towarzystwo Pomoc dla Sierot. Korczak zmuszony bowiem być ekonomistą. Dom Sierot to pedagogika ściśle powiązana z ekonomią. Od samego początku, od planów architektonicznych! Drogocenne cargo i minimum załogi.  |
| Dwie książki Korczaka o ekonomi to Bankructwo małego Dżeka z 1924 roku i zbiór krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” w 1926 roku. |
 |
| Zbiór krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku. Przedostatni monolog (obcy): "Uruchomiłbym dopiero wszystko. Ustaliłbym kurs złotego". Premier Grabski i premier Skrzyński wspomniani są w ostatnim zdaniu na 46 stronie. |
|
|
 |
| Krytyka polityki Władysława Grabskiego i Aleksandra Skrzyńskiego jest w ostatnim zdaniu na 46 stronie. Safanduła to osoba, która jest niezdarna, ociężała i niezaradna. |
 |
| Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku |
 |
| Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku |
 |
| Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku |
 |
| Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku |
 |
| Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku |
 |
Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku
|
 |
Ze zbioru krótkich dialogów lub monologów wydanych pod tytułem „Bezwstydnie krótkie” Janusza Korczaka wydane w 1926 roku. Ostatni monolog Korczaka: Jestem okuran. Od deski do deski.
|
Władysław Grabski i Janusz Korczak
 |
| Naszym działaniom przyświeca idea przywrócenia w polskim społeczeństwie szerszego pojęcia edukacji przedsiębiorczości jako elementu budowania silnego gospodarczo kraju, tak jak to miało miejsce w książce Janusza Korczaka „Bankructwo małego Dżeka” |
Tekst HISTORYCZNE INSPIRACJE DLA PRZYSZŁOŚCINaszym działaniom przyświeca idea przywrócenia w polskim społeczeństwie szerszego pojęcia edukacji przedsiębiorczości jako elementu budowania silnego gospodarczo kraju, tak jak to miało miejsce w książce Janusza Korczaka „Bankructwo małego Dżeka”
"Bankructwo małego Dżeka" ukazało się po raz pierwszy w 1924 roku, wkrótce też zostało lekturą szkolną w Polsce. Było reakcją na trudną ekonomiczną rzeczywistość tamtych czasów - m.in. szalejącą od odzyskania niepodległości hiperinflację kontrowaną reformami Grabskiego - a także na ignorancję panującą w polskim społeczeństwie, w którym kwestie gospodarcze i pieniądz do dziś traktowane są jako coś brudnego, prawie tabu. Korczak stał na stanowisku, że "dzieci jak najwcześniej powinny poznać wartość pieniędzy, dobre i złe strony ich posiadania". W tym sensie książka pozostaje ewenementem i zachowuje aktualność
* Po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza Aleksander Skrzyński został ministrem spraw zagranicznych w rządzie gen. Władysława Sikorskiego. Działał na rzecz ostatecznego uznania wschodnich granic Rzeczypospolitej przez mocarstwa zachodnie. W 1924 r. został mianowany stałym delegatem do Ligi Narodów. W lipcu tego samego roku ponownie został ministrem spraw zagranicznych w rządzie Władysława Grabskiego.
13 listopada 1925 r. rząd premiera Grabskiego podał się do dymisji. Tydzień później Skrzyński został nowym premierem, zachowując tekę ministra spraw zagranicznych. Jego rząd miał poparcie endecji, chadecji, Narodowej Partii Robotniczej, PSL–Piast i PPS. Działaniom rządu nie sprzyjała zła koniunktura gospodarcza i konflikt z marszałkiem Józefem Piłsudskim. Jego rząd dążył do przyznania Polsce stałego miejsca w Radzie Ligi Narodów.
