Jim bao Today with ©opyright on all pictu®es and text: "Stuliście", Dwustuliście" i Cenzura w Małym Przeglądzie Janusza Korczaka.

Wednesday, September 25, 2024

"Stuliście", Dwustuliście" i Cenzura w Małym Przeglądzie Janusza Korczaka.

W jednym z numerów gazety "Mały Przegląd"* są kilkakrotnie opisane Stuliścia.

W jednym z numerów gazety "Mały Przegląd"* są opisane Stuliścia. Takie dziwne słowo! Na łamach gazety obchodzono bowiem jubileusze związane z nadesłaniem przez danego autora setnego listu, tzw. "Stuliście" - korespondent otrzymywał wtedy "pocztówkę kwiatów" która była jednocześnie "papierem wartościowym". Dawała bowiem mozliwośc darmowego wstepu na imprezy specjalnie anonsowane w "Małym Przeglądzie". Imprezy to najcześciej kino, teatr lub cyrk. Okazanie jednej pocztówki było zazwyczaj prawem wstepu dla dwóch osób.

Hej,‎ ‎lecą‎ ‎lata‎ ‎i‎ ‎jak‎ ‎prędko „urośli‎ ‎ludzie".‎ ‎W‎ ‎niepamięć idą‎ ‎wypadki‎ ‎i‎ ‎sylwetki‎ ‎historyczne. Tak zaczęła swój setny (100) artykuł opublikowany na pierwszej stronie Małego Przeglądu, Dycia z Zamościa.

W artykule Portrety Satyryczne opisuje Dycia znanych pierwszych reporterów i redaktorów, jak Harry Kaliszer, Kuba H (Hersztajn), Aneri, Paweł z Lodzi, Norris, Emikot, Niewiadomski, Lejzor z Gęsiej (Lejzor Czarnobroda), Lusia z Częstochowy, Chaskiel Bajn, Madzia Markuze, Edwin Markuze, Władyslawa Berg, Dorka z Zamoscia, Bibo z Radomia, Abram z Tomaszowa, Efraim.

Nazwa artykułu Dyci, "Portrety Satyryczne" jest może trochę myląca ale dowiadujemy się o dalszych losach młodzieży z pierwszej redakcji Małego Przeglądu. Dycia nie dotarła do wszystkich i zadaje im pytania?

Dycia z Zamościa konczy swój artykuł słowami:

Czas‎ ‎leci‎ ‎szybko,‎ ‎nazbyt szybko‎ ‎rosną‎ ‎dzieci.‎ ‎Odchodzą starzy,‎ ‎zjawiają‎ ‎się‎ ‎nowi.‎ ‎Mrok dziejów‎ ‎wszystkich‎ ‎przesłoni. Czasami‎ ‎dobrze‎ ‎przejrzeć‎ ‎stary‎ ‎album,‎ ‎wytrzeć‎ ‎zakurzone fotki i uśmiechnąć się do dawnych zapomnianych a przecież tak miłych twarzy.

Wielu z tych najstarszych redaktorów i korespondentów pamięta pierwszy numer i zapowiedzi Korczaka: "Wiadomości można będzie podawać ustnie, telefonicznie, przesyłać pocztą, dyktować lub pisać"

"Mały Przegląd"– choć skierowany przede wszystkim do dzieci i młodzieży żydowskiej - był również miejscem spotykania się dzieci polskich i żydowskich. Problemy antysemityzmu są opisane w listach dzieci polskich pisanych przez polskie dzieci, m.in. u Marysi Cabańskiej (pseud. Maria z Brwinowa) czy Kazika Dębnickiego (pseud. Tadeusz B-ski).

Tadeusz B-ski jest wspomniany kilkakrotnie w tym numerze, m.in. jako "Stulista" który był przyczyną wewnętrznej cenzury w Małym Przeglądzie

Po roku regularnej współpracy korespondent dostawał "pocztówkę owoców" a najbardziej wytrwali współpracownicy otrzymywali honoraria pieniężne za swoje teksty.