Przedkorczakowski "Dom Sierot" w Grodzisku Mazowieckim - Gdzie?

W 1907 roku Towarzystwo "Pomoc dla Sierot" przeniosło z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, przytułek‎ dla dzieci który poprzednio mieścił się‎‎ w kilkupokojowym‎ ‎lokalu ‎przy ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎Nr.‎ ‎3 (foto).

W 1907 roku Towarzystwo "Pomoc dla Sierot" przeniosło z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, przytułek‎ dla dzieci który poprzednio mieścił się‎‎ w kilkupokojowym‎ ‎lokalu ‎przy ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎Nr.‎ ‎3 (foto).

W 1907 roku Towarzystwo "Pomoc dla Sierot" przeniosło z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, przytułek‎ dla dzieci który poprzednio mieścił się‎‎ w kilkupokojowym‎ ‎lokalu ‎przy ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎Nr.‎ ‎3 (foto objekt nr. 3).

W 1907 roku Towarzystwo "Pomoc dla Sierot" przeniosło z Warszawy przytułek‎ dla dzieci który mieścił się‎‎ w kilkupokojowym‎ ‎lokalu ‎przy ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎Nr.‎ ‎3 (Niebieska kropka). Obok Ogrodu Saskiego i Pl. Żelaznej Bramy.

Grodzisk Mazowiecki był znanym i cenionym ośrodkiem wypoczynkowym i sanatoryjnym dla mieszkańców stolicy.

Grodzisk Mazowiecki był znanym i cenionym ośrodkiem wypoczynkowym i sanatoryjnym dla mieszkańców stolicy.

Czeka mnie w tym tygodniu podróż koleją do Grodziska Mazowieckiego. Tam poszukiwanie domu, miejsca w którym był przytułek‎ dzieci przed przeprowadzką na ulicę‎ ‎Franciszkańską.‎ ‎nr.‎ ‎2.‎ gdzie ‎dzieci‎ ‎spędziły‎ ‎4‎ ‎lata zanim ‎mogły‎ ‎być‎ ‎przeniesione‎ ‎do‎ ‎własnego‎ ‎domu wybudowanego‎ ‎na‎ ‎ten‎ ‎cel,‎ ‎przy‎ ‎ul.‎ ‎Krochmalnej‎ ‎nr.‎ ‎92.

Grodzisk Mazowiecki był znanym i cenionym ośrodkiem wypoczynkowym i sanatoryjnym dla mieszkańców stolicy. W 1907 roku Towarzystwo "Pomoc dla Sierot" przeniosło z Warszawy przytułek‎ dla dzieci który poprzednio mieścił się‎‎ w kilkupokojowym‎ ‎lokalu ‎przy ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎nr.‎ ‎3.

W XIX w. Żydzi stanowili ponad 89 procent mieszkańców Grodziska Mazowieckiego. W miescie była synagoga i dwa cmentarze żydowskie.

P.S: Dojechałem koleją (za 9 zł) do Grodziska Mazowieckiego. Niestety nie znalazłem miejsca w którym był przytułek‎ dzieci przeniesionych tam z Warszawy. Oddałem sprawę do miejscowego Archiwum. Obiecali pomóc!

Grodzisk Mazowiecki

Grodzisk Mazowiecki

Grodzisk Mazowiecki

Na początku XX w. grodziska gmina żydowska rozwijała się prężnie. Wzrastał poziom wykształcenia, zaczęła również tworzyć się elita intelektualna i kulturalna. Istniała drewniana synagoga, cmentarz, mykwa oraz żydowska szkoła religijna i elementarna. Mnóstwo było straganów z koszernym jedzeniem, warsztatów rzemieślniczych i sklepów. Z tego czasu pochodzą okazałe kamienice, stanowiące dowód zamożności miejscowej elity. 

Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Grodzisku Mazowieckim

XXV lat działalności Towarzystwa "Pomoc dla Sierot": 1908-1933, str. 14.

Po‎ ‎długich‎ ‎staraniach‎ ‎uzyskano‎ ‎w‎ ‎końcu‎ ‎1907‎ ‎roku‎ ‎zatwierdzenie

statutu,‎ ‎a‎ ‎w‎ ‎początkach‎ ‎1908‎ ‎roku,‎ ‎Towarzystwo‎ ‎rozpoczęło‎ ‎swoją‎ ‎dzia

łalność.‎ ‎Z‎ ‎początku‎ ‎skromną.‎ ‎Wynajęto‎ ‎kilkupokojowy‎ ‎lokal,‎ ‎przy

ul.‎ ‎Żabiej‎ ‎Nr.‎ ‎3,‎ ‎który‎ ‎miał‎ ‎służyć‎ ‎i‎ ‎na‎ ‎przytułek‎ ‎dla‎ ‎kilkanaściorga

dzieci‎ ‎i‎ ‎na‎ ‎kancelarję.‎ ‎Że‎ ‎jednak‎ ‎właściciel‎ ‎domu‎ ‎nie‎ ‎chciał‎ ‎się‎ ‎na‎ ‎to

zgodzić,‎ ‎zaś‎ ‎lokale‎ ‎w‎ ‎Warszawie‎ ‎były‎ ‎drogie,‎ ‎a‎ ‎środki‎ ‎Towarzystwa‎ ‎jesz

cze‎ ‎bardzo‎ ‎szczupłe,‎ ‎zdecydowano‎ ‎się‎ ‎zrezygnować‎ ‎z‎ ‎lokalu‎ ‎w‎ ‎War-

szawie‎ ‎i‎ ‎postanowiono‎ ‎wynająć‎ ‎pomieszczenie‎ ‎w‎ ‎Grodzisku,‎ ‎gdzie

wkrótce‎ ‎liczba‎ ‎dzieci‎ ‎wzrosła‎ ‎do‎ ‎40-tu.

Duża‎ ‎odległość‎ ‎od‎ ‎miasta‎ ‎okazała‎ ‎się‎ ‎w‎ ‎następstwie‎ ‎bardzo‎ ‎niewy-

godna,‎ ‎nie‎ ‎pozwalała‎ ‎bowiem‎ ‎Zarządowi‎ ‎na‎ ‎roztoczenie‎ ‎nad‎ ‎Przytuł

kiem‎ ‎należytego‎ ‎nadzoru,‎ ‎wobec‎ ‎czego‎ ‎znów‎ ‎zaczęto‎ ‎szukać‎ ‎lokalu

w‎ ‎Warszawie.‎ ‎W‎ ‎końcu‎ ‎udało‎ ‎się‎ ‎lokal‎ ‎niedrogi‎ ‎i‎ ‎narazie‎ ‎wystarcza

jący‎ ‎znaleźć‎ ‎na‎ ‎ul.‎ ‎Franciszkańskiej‎ ‎Nr.‎ ‎2.‎ ‎Tutaj‎ ‎dzieci‎ ‎spędziły‎ ‎4‎ ‎lata

t.‎ ‎j.‎ ‎aż‎ ‎do‎ ‎dnia,‎ ‎w‎ ‎którym‎ ‎mogły‎ ‎być‎ ‎przeniesione‎ ‎do‎ ‎własnego‎ ‎domu,

wybudowanego‎ ‎na‎ ‎ten‎ ‎cel,‎ ‎przy‎ ‎ul.‎ ‎Krochmalnej‎ ‎Nr.‎ ‎92.

W roku 1908, według rozkładu jazdy do Grodziska kursowało już 6 par pociągów, wyposażonych w wagony klasy II oraz III.  Wprowadzono także bilety "spacerowe" sprzedawane w niedziele i święta.

Kolej przyczyniła się wydatnie do rozwoju Grodziska, który stał się celem wycieczek warszawiaków, a potem znanym i cenionym ośrodkiem wypoczynkowym i sanatoryjnym dla mieszkańców stolicy. Pierwsze przejazdy "parochodu" wywoływały jednak panikę wśród chłopów i mieszkańców małych miasteczek. Tak reakcje ludności opisywał konduktor J. Rutkowski w dziełku Parochód djabłem z 1847 r.:

„Bies leci! gwałtu reta leci!

Uciekajta żywo, uciekajta dzieci,

Zydy, Zydówki, Zydzięta,

Bierzta krowy i cielęta!

Chrześcijanie do kaplicy,

Wy Zydkowie do buźnicy,

Uciekajta, koniec świata,

Bies na nasą ziemię wlata."

Pierwsze przejazdy "parochodu" wywoływały jednak panikę wśród chłopów i mieszkańców małych miasteczek. Tak reakcje ludności opisywał konduktor J. Rutkowski w dziełku Parochód djabłem z 1847 r.