Latem 1945 roku przewieziono do Szwecji Ocalałych z obozów koncentracyjnych. Fotografia zrobiona na pokładzie statku M/S Kronprinsessan Ingrid wyczarterowanego przez UNRRA i Szwedzki Czerwony Krzyż. Wielu Ocalałych zostało przywiezionych do Szwecji w celu rekonwalescencji. Wielu z nich szybko wyzdrowiało i opuściło Szwecje, aby wrócić do domu, podczas gdy inni zdecydowali się pozostać w Szwecji. Ocaleni z Zaglady, szczególnie dzieci wyjechały do Erec Israel. W czerwcu i lipcu 1945 roku jako jedyny lekarz na statku Kronprinsessan Ingrid pracowała słynna szwedzka neurolog, dr Lisa Welander. |
Statek M/S Kronprinsessan Ingrid wyczarterowany w czerwcu-lipcu 1945 przez UNRRA i Szwedzki Czerwony Krzyż. |
Stosunkowo łatwo było ją rozpoznać na zdjęciach. Właściwie Mirka miała na imię Miriam, ale kiedy w grupie są dzieci o tym samym imieniu, wybierana jest inna forma tego samego imienia. Wiedziałem dużo o Mirce z dokumentów archiwalnych i myślałem, że ona, jak większość dzieci z Kinderheim, wyjechała ze Szwecji do Izraela. Miałem zresztą tak zanotowane w moim archiwum.
Wieczorem któregos dnia podczas pandemii spotkała mnie prawdziwa niespodzianka. W czerwcu 2021, zadzwoniła do mnie Ralinka (Rachela Fajner), jedno z dzieci Kinderheim i powiedziała, że może mnie umówić na spotkanie z Mirką, która zapewne zainteresuje się wszystkimi dokumentami i zdjęciami z jej dzieciństwa. Gdy Ralinka powiedziala obecne imię i nazwisko Mirki okazało się, że to moja wiloletnia koleżanka z pracy z Instytutu Karolinska, z która utrzymywałem stały kontakt, nawet po przejsciu na emeryturę. Mirka, własciwie Miriam mieszkała albowiem w tej samej dzielnicy, dosłownie 5 minut ode mnie na jednej z wysp w Sztokholmie w dzielnicy zwanej Kungsholmen. Na zdjęciach w moim archiwum pisałem Mirka Sztern i miejsce gdzie prawdopodobnie fotografia była zrobiona ale nigdy nie skojarzyłam tego z Miriam z Instytutu Karolinska! Po jednym krótkim spotkaniu z nią i wielu następnych rozmowach telefonicznych moja nadchodząca książka stała się nagle prawdziwą żywą historią. Bała sie zarazic covidem.
Pierwsze co zapamięłem to opowiadanie Mirki jak to ona pracowała "na Bugaju" gdzie przekładała jakies deseczki z jednego miejsca na drugie. Po mojej pierwszej rozmowie zanotowałem:
1939 Stern Mordka (dziadek) +
1942 Stern Ita (babcia) + (Treblinka - Wielka akcja październik?.)
1942 Stern Ita (babcia) + (Treblinka - Wielka akcja październik?.)
1942 - 1944 Bugaj - Mirka przekładała tam deseczki a mama sprzątała razem z siostrą w wartowni na Bugaju, tata pracował jako robotnik.
1944 grudź. Ravensbrück razem ze swoja mama i ciocia (do Ravensbrück/Fürstenberg AL)
1944 grudź. ojciec Samual do Buchenwald +
1945 styczen Bergen-Belsen
1945 lipiec Lübeck-Göteborg, Biały Statek UNRRA M/S Kronprinsessan Ingrid.
1945 do szwedzkiego internatu razem z mama i kuzynem Teodorem.
1945 lipiec Lübeck-Göteborg, Biały Statek UNRRA M/S Kronprinsessan Ingrid.
1945 do szwedzkiego internatu razem z mama i kuzynem Teodorem.
Ojciec Teodora przeżył Holokaust i mieszkał z Teodorem we Francji dokąd przed wojna przeniosla sie czesc rodziny.
Kuzyn Teodor z nia do Szwecji później ze Szwecji do Francji + majac 20-kilka lat
Jej ciocia, siostra mamy - Ita Zajdman w obozie w Fürstenberg a potem w Bergen-Belsen po wyzwoleniu +
Jej ciocia, siostra mamy - Ita Zajdman w obozie w Fürstenberg a potem w Bergen-Belsen po wyzwoleniu +
W oficjalnych papierach szwedzkich jest odnotowane ze w grupie dzieci urodzonych w 1932 roku i później było 30 dziewczynek i tylko 10 chłopców, wśród chłopców urodzony w 1937 roku był tylko Zajdman (Seidman) Teodor. Zajdman Teodor przebywał w Bergen-Belsen z matką Itą, która zmarła 9 czerwca 1945 czyli dwa miesiące po wyzwoleniu.
Nacha i jej córka Miriam-Mirka Stern i kuzyn Teodor zostali przewiezieni do Göteborga w Szwecji Białym Statkiem UNRRA M/S Kronprinsessan Ingrid. Mirka i Teodor „ponownie spotkali się” rok później z innymi dziećmi z Piotrkowa i Kinderheimu które zostały przewiezione ostatnim Białym Statkiem UNRRA S/S Kastelholm dnia 26 lipca 1945 do Malmö. Było to w żydowskiej szkole-internacie w Lövsätra (Täby), miejscu położonym bardzo blisko Sztokholmu.
W grudniu 1944 Teodor zostal ze swoim ojcem wysłany do KL Buchenwald. Nastepnie w styczniu 1945 r Teodor został odseparowany od ojca i wysłany z KL Buchenwald wraz z grupa 21 chłopców do Bergen-Belsen i tam do baraku Kinderheimu.
Lisa Welander, lekarka z Białego Statku UNRRA M/S Kronprinsessan Ingrid pracowała również w tym samym Instytucie/szpitalu co Mirka i autor...
Lista pokładowa z dnia 7 lipca 1945 roku statku M/S Kronprinsessan Ingrid wyczarterowanego przez UNRRA i Szwedzki Czerwony Krzyż. Mirka, Miriam Stern, jej mama i kuzyn sa na samym poczatku tej listy. |
Mirka, Miriam Stern. |
2023 Stern Mirjam +