5702 - Ostatni Żydowski Nowy Rok Janusza Korczaka - Chłodna 33.

Ulica Chłodna 33 gdzie był Dom Sierot w Warszawskim Getcie.

Chwilowo otwarta brama dla pieszych miedzy Dużym (po lewej) i Małym Gettem (po prawej. Widoczne domy od lewej: Chłodna 23 i 25 róg Żelaznej, Chłodna 27, zabudowania przy Chłodnej 29, dwie kamienice pod nr 33, Chłodna 35, Chłodna 37, Chłodna 39, Chłodna 39a oraz najwyższa kamienica przy Chłodnej 41. Dalej widoczna kamienica przy Chłodnej 45 (róg Wronia).

Ulica Chłodna. Trzecia kamienica od lewej (za parterowym domem) to nr 33 z charakterystyczna mansardą który przez rok był siedzibą Domu Sierot Korczaka.

Od lewej: Chłodna 23 i 25 róg Żelaznej, Chłodna 27, zabudowania przy Chłodnej 29. Dwie ostatnie widoczne kamienice to nr 33 z charakterystyczną mansardą, budynek który przez rok był siedzibą Domu Sierot Korczaka.

Ostatni Żydowski Nowy Rok - Rosz Haszana - Jom Kipur

Michał Zylberberg opisuje dokładnie Dom Sierot i obchodzone tam religijne święta żydowskie.

Zylberberg mieszkał w tym samym budynku na ulicy Chłodnej 33* gdzie był Dom Sierot w Warszawskim Getcie. Tak pisze Michał Zylberberg:

 

W tamtym roku mieszkałem i pracowałem z bardzo znanym żydowskim pedagogiem doktorem Januszem Korczakiem (Goldszmitem). Na kilka dni przed Rosz Haszana w 1941 roku doktor Korczak poprosił mnie o pomoc w zorganizowaniu uroczystości religijnych z okazji Rosz Haszana i Jom Kipur dla 150 sierot. Zależało mu, żeby uroczystości miały właściwą oprawę, bo chciał zrobić wrażenie na dzieciach.

"W tych straszliwych czasach", powiedział Korczak "religia jest naszą jedyną pozytywną siłą, naszą jedyną ochroną". Byłem zaskoczony.

Doktor Korczak nie był religijnym Żydem. Był asymilatorem, który nie miał żadnego kontaktu z religijnym życiem żydowskim.

Znaleźliśmy młodego kantora (chazana). Dzieci przygotowały na uroczystości dużą salę Domu Sierot na ulicy Chłodnej 33, położyły dywany i ustawiły kwiaty.

Rosz Haszana i Jom Kipur w Domu Sierot było wielkim doświadczeniem. Doktor Korczak miał na głowie czarną, jedwabną jarmułkę i stał w ciągu dnia w kącie ze swoim modlitewnikiem w języku polskim. Jego kazania były najbardziej pouczające. Mówił o życiu, o śmierci, o żydowskiej wierze, o Torze, o Izraelu. "Kto to może wiedzieć", powiedział podczas ostatniego wystąpienia w czasie modlitwy Ne'ilah, "czy będziemy przy życiu podczas następnego święta Jom Kipur". Podczas kolejnego Rosz Haszana dzieci już tam nie było. A Doktor Korczak już nieżył.

Michał Zylberberg opisuje dokładnie Dom Sierot w 1941 roku i obchodzone tam religijne święta żydowskie. Zylberberg mieszkał w tym samym budynku na ulicy Chłodnej 33

* Przeprowadzka Domu Sierot z Krochmalnej na Chłodną (prawdopodobnie pierwsze dni listopada 1940) była wymuszona przez Niemców. Dom Sierot, na końcowym odcinku Krochmalnej, znalazł się na obszarze dzielnicy aryjskiej. Gmach polskiej szkoły Roeslerów przy Chłodnej 33 pomiędzy Żelazną a Wronią znalazł się jednocześnie w obrębie zamkniętej dzielnicy żydowskiej, Zamiany budynków dokonali Janusz Korczak oraz dyrektor gimnazjum i liceum - Szczepan Bońkowski.