Trzy razy "SZ" - czyli Szymek, Szmulek i Szlomo w pokoju Korczaka

Pewnego dnia, dawno dawno temu, zaprosił Korczak trzech chłopców do siebie do pokoju na poddaszu. Szymek, Szmulek i Szlomo wyrazili poprzednio życzenie że chcą popatrzeć przez Doktora mikroskop.

Doktor wyjął mikroskop świetlny z brązowej, drewnianej skrzyneczki która ochraniała mikroskop i w której jednocześnie były dodatkowe obiektywy. Zabłysł mosiądz i stal.

Doktor powiedział: Mikroskop zbudowany jest z tubusu zawierającego na swoich końcach okular i obiektyw. Okular to ta gruba soczewka przez którą patrzymy, a obiektyw to ta przy samym preparacie. Trzeba jednak preparat oświetlic i dlatego mikroskop optyczny posiada układ oświetlenia preparatu: lusterko skupiające, soczewkę-kondensor i stolik preparatowy.

Później, gdy dzieci poznały budowę mikroskopu, Doktor uczył je jak się nim posługiwać. Postawił mikroskop na brzegu biurka które stało przy samym oknie wychodzącym na dziedziniec Domu Sierot. Doktor starannie ustawił lusterko, Po czym pokazał chłopca inną małą skrzyneczkę - niezbędne wyposażenie do wykonywania preparatów mikroskopowych.

Na co będziemy patrzeć spytali chłopcy? Zrobicie własne preparaty powiedział Doktor, własne preparaty zdziwili się chłopcy. Zrobimy preparaty z komórek nabłonka z wewnętrznej strony policzka. Oj, przestraszyli się chłopcy! To się nazywa wymaz, powiedział Doktor. Otwórz buzię, powiedział Doktor do jednego z chłopców. Doktor szybko wsunął sterylny patyczek wymazowy o otarł go o szkiełko - to nasza próbka. Żeby było lepiej widać trzeba komórki zabarwic. Doktor otworzył małą buteleczkę z pipetką i zręcznie umieścił czerwono-czarną krople barwnika na szklanej płytce. Po chwili poszedł do malej umywalki w kącie pokoju i spłukał preparat wodą! Gotowe! Doktor wsunął szkiełko z "naszymi komórkami" pod blaszki mocujące próbkę.

Oko Doktora przyległo do okularu. Zręcznie kręcił śrubą mikrometryczna do ustawiania ostrości. Przesunął na inny obiektyw i powiedział, Patrzcie!

Płytka szklana z badaną próbką była mała, kropla z preparatem jeszcze mniejsza, a tu nagle przed oczyma chłopców otworzył się nowy świat!

Mikroskop Janusza Korczaka z Krochmalnej 92. Mikroskop przywiózl Doktor do Izraela w czasie swojej ostatniej podrózy.

Mikroskop "Upartego chlopca" czyli Louisa (Ludwika) Pasteura.

Opowieść biograficzna "Uparty chłopiec" została wydana w 1938 roku. Krótki szkic dotyczący bohatera tego utworu, Ludwika Pasteura, Korczak opublikował już w 1923 roku, być może jako odpowiedź na obchody przypadającej w 1922 roku setnej rocznicy urodzin uczonego.