Napis na płycie horyzontalnej. "Boże nie pozwól zapomnieć - Boże nie pozwól wybaczyć", jest niezwykle silnym i emocjonalnym wyrażeniem żałoby ale jednocześnie również wezwaniem by okrucieństwa Zagłady i II wojny światowej nigdy nie uległy zapomnieniu, wybaczeniu!
Ten napis na poziomej płycie powstał tuż po zakończeniu II wojny światowej, w obliczu niewyobrażalnej tragedii – nie tylko śmierci siostry lecz utraty rodziców i szwagra. To jest bezpośrednia reakcja mojej mamy która jako jedna z niewielu przeżyła Zagładę. To jej reakcja na zło, które przekroczyło wszystkie granice ludzkiego pojmowania, to głęboki ból, rozpacz, poczucie niesprawiedliwości i gniew! "Boże nie pozwól zapomnieć", to właściwie nie jest to prośba lub modlitwa do Boga o zachowanie pamięci o zmarłej siostrze i jej cierpieniu. "Boże" to tylko podkreślenie bólu i bezsilności w stosunku do tego co się stało!
Napis na tej horyzontalnej płycie gdzie są wymieni i moi warszawscy dziadkowie i mój wujek Lutek to jedyny sposób na uhonorowanie jednostkowego życia. Obozy śmierci i anonimowość ofiar Zagłady poprzez masowe groby przytłaczają moją mamę. Wie tylko deportacja z Umszlagu nie oznaczała nic innego niż śmierc.
Dwukrotne użycie Boże nie ma znaczenia teologicznego, nie jest też związane z chrześcijańskim wybaczeniem. Boże wyraża tylko podkreślenie bólu, wielkiej krzywdy, i tej strasznej bezsilności. Bezsilności którą moja mama odczula tak silnie w Getcie Warszawskim gdy jej ojciec Gabriel Rozental poszedł po darmowa zupę i już nigdy nie wrócił i juz wszyscy wiedzieli co to znaczy.
Niemoc, gdy moja mama tydzien pózniej poszła do szopu szczotkarzy i zastała łózko swojej mamy, Heleny Rozental puste. Wiedziała co to znaczy.
Grób Sabiny Wójcikiewicz z d. Rozental to swoisty, rodzinny pomnik bólu, który nie pozwala na łatwe ukojenie czy pojednanie. Pozioma inskrypcja to potężne, emocjonalne i uniwersalne przypomnienie o okrucieństwach wojny i o tym, jak głębokie rany potrafi ona pozostawić w ludzkich duszach.
Znając moja mamę która sformułowała ten napis "Boże nie pozwól zapomnieć - Boże nie pozwól wybaczyć" to jest (!) w nim bezpośrednie wezwanie do zemsty, odwetu. Jest w nim potężne pragnienie sprawiedliwości. Napis ten to odmowa dania oprawcom spokoju sumienia i moralnego rozgrzeszenia. Moja mama woli trwać w bólu i pamięci, niż wybaczyć.
