Monday, December 13, 2021

Czas na tłumaczenia - Korczak nieznany bo po hebrajsku lub po żydowsku - Niewygodne teksty? Brak tłumaczy? Brak ochoty? - Yerachmiel Weingarten bursista i pisarz.

Nie trzeba tłumaczyć bo to Bankructwo Małego Dżeka wydane w Erec Israel.



Yerachmiel Weingarten, Janusz Korczak—Living Legend of Warsaw, The Canadian Jewish Chronicle, December 8, 1944, 9-14


Wśród tekstów Korczaka i o Korczaku jest wiele po hebrajsku lub po żydowsku. Dotychczas z niewiadomych powodów, mimo olbrzymiego ruchu korczakowskiego, nie przetłumaczonych na polski. Niewygodne teksty? Brak tłumaczy?

Cztery lata temu napisałem:
Potrzebny jest pełny spis i tłumaczenia książek i artykułów o Korczaku jak i wypowiedzi Korczaka w pismach wydanych w języku hebrajskim, żydowskim i angielskim.

Yerachmiel Wajngarten (Weingarten) opisał Janusza Korczaka jak i przedwojenny Dom Sierot w piśmie Zukunft (Przyszłość) wydawanym w Nowym Jorku (1944 r). Powyżej tłumaczenie na angielski w The Canadian Jewish Chronicle, December 8, 1944, 9-14. Jest tam też, chyba po raz pierwszy opublikowana, Legenda o Korczaku na Umschlagsplatz.

Yerachmiel Wajngarten opisał Janusza Korczaka w ksiażce wydanej w 1942 roku w Montrealu:
"A velt in flamen, milkhome iberlebungen" jak i w innej ksiażce poswieconej w całosci Korczakowi.

Yerachmiel Weingarten, Janusz Korczak—Living Legend of Warsaw, The Canadian Jewish Chronicle, December 8, 1944, 9-14


"Iton Katan - shavuon metsuyar le - yeladim u - le - no'ar " Mała Gazeta była cotygodniową ilustrowaną gazetą dla dzieci i młodzieży wydawaną w Warszawie pod redakcją Jerachmiela Weingartena, w latach 1928-1929. W wydaniu Iton Katan nr 29 (57), 10 maja 1929, strony 6-9, jest fragment książki Korczaka „Moski, Joski, i Srule”: „Ba – Moszawa” (Na kolonii letniej), przekład na hebrajski przez Amacie Barlasa. Na okładce jest zdjęcie Korczaka z jego dzieciństwa, 11 lat.




"Iton Katan - shavuon metsuyar le - yeladim u - le - no'ar " Mała Gazeta była cotygodniową ilustrowaną gazetą dla dzieci i młodzieży wydawaną w Warszawie pod redakcją Jerachmiela Weingartena, w latach 1928-1929. W wydaniu Iton Katan nr 29 (57), 10 maja 1929, strony 6-9, jest fragment książki Korczaka „Moski, Joski, i Srule”: „Ba – Moszawa” (Na kolonii letniej), przekład na hebrajski przez Amacie Barlasa. Na okładce jest zdjęcie Korczaka z jego dzieciństwa, 11 lat.


Jerachmiel Weingarten - Yerachmiel Weingarten, był bursistą w Domu Sierot Korczaka od lipca 1923. Od tego momentu byl związany z Korczakiem z którym współpracował opisując Korczaka i jego życie w wielu artykulach i książkach pisanych på hebrajsku lub żydowsku.
W gazecie Alim ("Alim” 1925 nr 1.) wydawanej w Warszawie jest opublikowana rozmowa Yerachmiela Wajgantera z Korczakiem na temat ruchu syjonistycznego i na temat sytuacji literatury polskiej i języków Żydów polskich. Korczak przewidywał zanik hebrajskiego i jidysz w Polsce, wyrażał też nadzieję, że dzięki dużej ilości emigrantów z Polski, literatura polska będzie znana w Erec-Israel.
Korczak opisuje w rozmowie z Wajganterem również dwa Kongresy syjonistyczne w których brał udział, 3-ci Kongres Syjonistyczny w 1899 roku w Bazylei i 11-ty w 1913 roku w Wiedniu: "Jeśli chodzi o ruch syjonistyczny, zetknąłem się z nim na kongresie, w którym uczestniczyłem jako gość (1899). W tym czasie byłem jeszcze młody i niedoświadczony (student medycyny po 1-szym roku). Czułem się nieswojo a ten ruch syjonistyczny, jego program wydawał mi się tematem tylko dla dziewcząt. Wtedy czułem, że było wielu, którzy byli głupi, ale entuzjastyczni. Niemniej jednak, od tego czasu interesowałem się wszystkim związanym z syjonizmem. Obecnie moje zainteresowanie Kongresem (w Wiedniu 1913) jest prawie tak duże, jak entuzjazm podczas Kongresu w Bazylei. Moim zdaniem syjonizm opuścił już etap utopii, obecnie jest w trakcie wdrażania i pracy. Poezja - entuzjazm, przeminęły, przychodzi proza - a więc praca". Artykuł Sicha im Janusz Korczak (Rozmowa z Januszem Korczakiem), ukazał się w 1925 roku w nr 1.
Sicha im Janusz Korczak (‘Rozmowa z Januszem Korczakiem’), Wraz z rozmową ukazał się fragment opowiadania (właściwie o dziadku Korczaka Herszu) Herszele, tytuł polski Herszek) Korczaka w tłumaczeniu z polskiego J Warszawiaka.
"...Siedzi Herszek i czeka na maliny, kiedy znów urosną, czeka, że ojciec wróci w sobotę, i czeka na Lejba. — Siedzi i trzyma kij, ten swój miecz — i chce iść do Palestyny, gdzie płynie nie woda, ale mleko, manna i miód (co to jest?), gdzie jest rosół i ryby, gdzie ciepło. — To trzeba widzieć, — ho, ho!"
Jerachmiel Weingarten Yerachmiel Wajngarten opisał też Janusza Korczaka w książce wydanej w 1942 roku w Montrealu:
"A velt in flamen, milkhome iberlebungen". Jerachmiel Wajngarten opisał też Janusza Korczaka długim artykule w piśmie Zukunft (Przyszłość) wydawanym w Nowym Jorku. Artykul zostal w 1944 roku przetłumaczony na angielski Yerachmiel Weingarten, Janusz Korczak—Living Legend of Warsaw, The Canadian Jewish Chronicle, December 8, 1944, 9-14. W artykule tym opisuje on swoje pierwsze spotkanie z Korczakiem na podwórku Domu Sierot, rozmowy z Korczakiem inne ciekawostki z z życia Domu Sierot.
Korczak opowiada z duma 
że nosi imię po pradziadku szklarzu (po stronie matki) znanym później jak Rebe Eliazar. Korczak mówił z poniektórymi dziecmi po żydowsku i brał udział w codziennych modlitwach w Domu Sierot jak i odmawiał z nimi modlitwę Kadysz gdy umarło któreś z rodziców dziecka.
Potrzebny jest spis i tłumaczenia książek i artykułów o Korczaku w pismach wydanych w języku hebrajskim i żydowskim.


Tora napisana i ilustrowana dla dzieci.
Tora LeMatkhilim khelek rishon - sefer Bereshit [Torah le-mathilim]
Weingarten, Y.
Published by A. Gitlin, Warsaw - Tel Aviv, 1936