Korczak - SVRSVM CORDA.

Chodząc do szkoły im. Janusza Korczaka przy ulicy Nowy Swiat 21 przechodziłem koło kościoła św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu nr. 3. Sam mieszkałem Krakowskim Przedmieściu nr. 11 a Korczak pod nieistniejącym dzisiaj numerem 77. Sam kościół odwiedziłem kilkakrotnie w wieku 10-11 lat szukając serca Szopena. Myślałem że zobaczę je w jakimś słoju lub akwarium podobne do tego w sklepie z rybkami odległego o kilka kamienic dalej idąc w kierunku Alei Jerozolimskich.

Dzisiaj przeglądając moje archiwa z artykułami Korczaka odnalazłem jeden na temat m.in. prostytucji pt. SURSUM CORDA, (poniżej) który 24 marca 1906 wydrukowano w Przeglądzie Społecznym. Artykuł kończy się słowami; Panowie kupcy, panowie lokatorzy mieszkań frontowych - Sursum corda! Poprzednio w tygodniku „Głos” z 3 czerwca 1905 roku ukazał się artykuł Korczaka na temat prostytucji i domów publicznych w Warszawie. Było to po głośnym „pogromie lupanarów”, w ramach którego robotnicy, głównie żydowscy, ale także polscy robotnicy dokonali rozbicia „zagłębia” domów publicznych w Warszawie przy ulicach Marszałkowskiej, Krochmalnej, Leszno i innych. W trakcie trzydniowych zamieszek zdewastowano kilkadziesiąt domów publicznych, miały miejsca liczne pobicia sutenerów.

Rzeźba Chrystusa, dźwigającego z mozołem swój krzyż stoi nad drewnianymi drzwiami, wejściem do podziemi.  Nad wejściem jest napis SVRSVM CORDA. Bałem sie przechodzić koło tych drzwi obok których były rozlepiane złowieszcze czarnobiałe klepsydry.

Autorem ustawionej przed świątynią w lipcu 1858 r. figury był Andrzej Pruszyński (1836-95). Jej fundatorem był hrabia Andrzej Artur Zamoyski, właściciel wspaniałego, sąsiadującego z kościołem pałacu. Rzeźba odlana z cementu zaczęła jednak z upływem lat pękać i w 1897 r. postanowiono zastąpić ją odlewem z brązu. Wówczas pomnik ustawiono na cokole z czarnego granitu ze złotym napisem „Sursum Corda” – „W górę serca”. 

Po upadku Powstania Warszawskiego w 1944 roku leżącą przez wiele dni wśród gruzów figurę wywieźli Niemcy na Dolny Śląsk do huty w celu przetopienia. Wiosną 1945 r. została wraz z pomnikiem Kopernika odnaleziona na złomowisku odlewni w Hajdukach Niskich i odesłana do Warszawy. Rzeźbę ustawiono na jej pierwotnym miejscu, na tle zniszczonej wówczas fasady kościoła św. Krzyża w otoczeniu gruzowiska Krakowskiego Przedmieścia.

Historja
nowyrozkłada
zwój—niejednojużza¬
?pisała.Lattysiącijeszcze
wiekówkilka
płonęło
?słońce
pokornejmiłościimiłosnejpokory—idobrze
?było,ale
niewszystkim.—Wschodzisłońce,tym
ra¬
?zemjużna
zachodzie,—
nowe,jasne.-—Panowiekupcy,
?bólzębab)^wa
nieznośny.
—Ktomawięcejspróch¬
?niałychzębów,ten
częściejbywa
narażonynado-
?dokuczliwybólzębów.—Bywa,żehistorja
zestawia
?bólzęba
zdniem,
októrychpamiętaludzkośćwiele
?—wiele—wielewieków.?
Panowiekupcy,panowielokatorzymieszkań
?frontowych...?
**?
*.?
—Sursumcorda!?