The first uprising in the Warsaw Ghetto - Adam Czerniaków - July 23rd 1942

Adam Czerniaków at his office,  reading the letter forwarded by a German officer.

The first uprising in the Warsaw Ghetto

July 23, 1942. The news and German demands at the start of the liquidation of the Warsaw ghetto by the Germans resulted in the chairman of the Warsaw Judenrat, Adam Czerniaków´s suicide.

"... They are demanding that I kill the children of my people with my own hands. I have nothing to do but to die" wrote Adam Czerniaków’s in the last letter to his wife Cecylia Czerniaków

The funeral of Czerniaków took place the next day at dawn, at the Jewish Cemetery at Okopowa Street [Quarter 10, Row 5, No. 1]. Germans allowed only a dozen or so people to attend the ceremony. In this way, they did not want to draw the attention of the ghetto inhabitants. Janusz Korczak, spoke at the grave of his close friend.
"... God has entrusted you the dignity of your nation and to God, you bestowed that dignity."

The very last writings from Adam Czerniaków’s diary:

"Worthoff and his comrades [resettlement staff] were here and demanded to prepare a transport of children for tomorrow. That is the last straw. Surely, I cannot send to death the defenseless children. I decided to leave. Do not treat it as an act of cowardice or escape. I am helpless, my heart is bursting with grief and pity, I cannot stand it anymore. My deed will show the truth to all and may lead to the right course of action. I realize that I leave you with a heavy legacy".

Adam Czerniaków - it was the first uprising in the Warsaw Ghetto, wrote about it after the war, his wife dr. Felicia Czerniaków that survived the Holocaust.

Pierwsze powstanie w Getcie Warszawskim - Adam Czarniaków - 23 lipca 1942

Pierwsze powstanie w Getcie Warszawskim

...Żądają ode mnie bym własnymi rękami zabijał dzieci mego narodu. Nie pozostaje mi nic innego, jak umrzeć"
23 lipca 1942 r. na wieść o rozpoczęciu przez Niemców likwidacji getta warszawskiego prezes warszawskiego Judenratu Adam Czerniaków popełnił samobójstwo.

Janusz Korczak, przemawiał na grobie przyjaciela.
...Bóg Ci powierzył godność Twego narodu i Bogu Ty godność tę przekazałeś.

Adam Czerniaków to było pierwsze powstanie w Warszawskim Getcie, napisała o tym po wojnie jego żona Felicja Czerniaków.

Adam Czerniakow, ur. 1880, jest pochowany na Cmentarzu Żydowskim (kw. 10, ul. 2). Czerniakow, z zawodu inżynier, był działaczem żydowskich związków rzemieślniczych, senatorem RP z ramienia bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach okupacji hitlerowskiej prezes Rady Żydowskiej (Judernatu) w Warszawie. Adam Czerniakow pozostawił wstrząsający dziennik z getta, w którym kilkakrotnie wspomina Korczaka.

50 Shades of Blue - Stockholm - Sweden

Jag var 44 när polletten trillade ner och jag förstod Korczak och Förintelsen

Under april-maj 1943 pågick, för 75 år sedan pågick Upproret i Warszawa Getto. Ett väpnad motstånd mot tyskarna, mot övermakten, mot situationen.

Szlengel som var mycket känd poet redan före kriget sökte ett gömställe på den ariska sidan. Han skrev om det själv i en poem Telefon. Han hänvisar att alla som lyfte luren före kriget när han ringde har inte velat besvara hans uppringening, bön om hjälp. Den enda som svarade var Fröken Ur. På samma sätt skriver han om möjligheten att gömma Korczak, barnen, hindra en deportation. Flera av han dikter gömdes av organisationen Oneg Shabbat och hittades under gettoruinerna efter kriget.

Jag föddes 6 år efter det hjältemodiga Upproret i Warszawas Getto. I flera år har jag inte förstått helheten av Förintelsen, sanningen och vad själva Upproret innebar. Detta trots att det skrevs massor, tusentals artiklar, tusentals böcker, milioner av sidor.

Som forskare när jag gjorde olika försök har jag använt mig av statistiken för att bevisa riktigheten av mina fynd, slutsatser. Statistik ljuger inte, åtminstone inte efter upprepade försök av händelser och utfall. Hur reagerar de odlade tarmcancerceller på olika bestrålningar, olika styrkor och andra stimuli var ett av mina försök. Det gällde att hitta ett samband. I studier så brukar man presentera resultat och berätta om de var ”statistiskt signifikanta”, samt ge ett p-värde. Ett litet p-värde betyder att risken är liten att korrelationen beror på slumpen. En signifikansnivå på 95 procent innebär att om det är mindre än 5 procents chans att en sådan här skillnad skulle uppstå slumpmässigt. Den minsta signifikansnivå man använder är vanligen 95 procent. De anser man att saken är bevisat.

Varför beskrev jag det här ovan med statistik i den experimentella cellforskningen? Jag ville bara påpeka att de siffror, signifikansnivåer man eftersträvar är ofta svåra att uppnå även om cellerna är lika, odlas i ett sk odlingskåp med kontrollerad luftfuktighet och temperatur och utsätts samtidigt för samma behandling.

I Förintelsen i området runt Warszawa i Polen som kallades för Generalna Gubernia förintades 99% judar, bland de min familj, Korczak och 239 barnen från barnhemmet Dom Sierot. Alla barnen som fanns på barnhemmet den 5 augusti 1942 förintades, 100%. Således att vara en jude i det område och under den tiden innebar döden - med p-värdet, p=.01-.05. Chanserna att överleva var mkt små. 

Jag hade i många år svårt att begripa att mina föräldrar som var utanför gettot tog sig in i gettot. Jag hade svart att förstå min mosters förehavanden. Hon hjälpte nämligen judar som fanns utanför Warszawas Getto att resa dit. När jag förstod till sist det så var jag 44 år gammal. Det dröjde således flera år innan polletten trillade ner. En klarsignal om att polletten hade trillat ner var mitt projekt med Namnmonumentet - Holocaust Monumentet i Stockholm.
Polletten trillade ned när mina föräldrar, båda överlevande från Förintelsen gav mig långa listor på sina närmaste som mördades under den mörka tiden. Den ovannämnda statistiska "signifikansen" 1% dvs med 99% sannolikhet (p=.01) var ett faktum.
Jag visste som forskare hur svårt var det att uppnå i mina försök 95% sannolikhet (p=.05). Jag visste dock att mycket höga röntgenstrålningsdoser dödade alla odlade tarmceller. Impakt var så hög att inga eller nästan inga celler överlevde. Under Förintelsen nästan inga judar i det ockuperade Polen överlevde. Konstig jämförelse men sann och så smärtsam. Förhållanderna var under Förintelsen dödliga, överallt.

Att Judar gick "självmant" till getton som utgjorde samlingspunkter var också tidigare en mystik för mig. Vid den tidpunkten visste dock judarna inte att det var en samling inför döden. Tyvärr, så trodde de på en förflyttning.

I verkligheten, i Polen hade judar under den tyska ockupationen ingenstans att ta vägen, ingenstans att gömma sig . De kände sig inte säkra någonstans. Även så kända människor som Korczak eller hans vän Wladyslaw Szlengel som uppträdde i Dom Sierot i Warszawa Gettot.

Szlengel, precis som mina föräldrar och många, många andra har, efter det tyska anfallet mot Sovjetunionen (som 1939 anekterade de östra delarna av Polen) tagit sig tillbaka från Lwow till Warszawa. Tyskarna ockuperade då både Lwow och Warszawa.

Szlengel skrev i en poem om Korczaks sista stunder i Warszawa den 5 augusti 1942.:

Idag har jag sett Janusz Korczak,

när han gick med barnen på sin sista procession

och barnens kläder var rena

som vid en lördagspromenad till parken

De hade på sig rena förkläden 

som de idag kunde smutsa ner dem

Fem i fem gick barnhemmets barn genom staden

genom en skog av förföljda människor

Och här barnen gick fem i rad, lugnt,

ingen drog de från marschen,

Föräldralösa, ingen erbjöd mutor

i händerna på blå poliser.

Det fanns inga försök att hindra på Umschlagplatz

ingen viskade in i örat av Szmerling 

ingen samlade familjeklockor

för de berusade letter

...

Barnen gick in i nötkreatursvagnar

som om det var en "Lag Ba'omer" utflykt

och det tuffa ansiktet

Kände sig som en riktig Szomer

....

Allt i detta förbannade krig,

i den oändliga förnedringen utan ett slut,

i det hjälplösa kaoset,

i kampen för livet, utan en kompromiss,

Hör du grannar från över muren

som tittar på vår undergång från 

andra sidan av gallret?

W. Szlengel som var en mycket känd poet (redan före kriget) sökte när han isolerades i Warszawa Gettot ett gömställe. Ett gömställe på den ariska sidan. Han skrev om det själv i ett poem Telefon. Han hänvisar att alla som lyfte luren före kriget när han ringde har inte velat besvara hans uppringning, bön om hjälp. Den enda som svarade var Fröken Ur.
.
På samma sätt skriver han om möjligheten att gömma Korczak, barnen, hindra en deportation. Ingenstans eller som min mor skulle skriva  I N G E N S T A N S  fanns en säker plats. Vare sig de betalda eller obetalda gömställena. Förfalskade ariska papper gav en viss säkerhet tills någon kom en på spåren. När de överlevande skaffade sig barn efter kriget så var det en bedrift. När de gjorde det i Polen så var det en  ST O R B E D R I F T.

I Polen har man nu på våren instiftat en ny minnesdag. Polacker som gömde judar. Den 24 mars varje år ska Polen hedra polacker som räddade judar under andra världskriget. Det beslöt de polska Sejm, parlamentet. Beslutet var ett led i regeringspartiet Lag och Rättvisas (PiS) historiepolitik som syftar att till varje pris lyfta fram det som anses vara positiva sidorna i Polens historia och därmed uppmuntra medborgarnas patriotism, läs nationalism. Officiellt s den 24 mars 1944 sköt man paret Józef och Wictoria Ulma och deras sex barn i Markowa 1944 för att de gömt 8 judar undan Förintelsen.

Sanningen är att de som sköt familjen Ulma var 3 stycken tyska gandarmer och 3 polska poliser - sk policja granatowa.  Först sköt de familjen Goldman som var de gömda av Ulma. Efter att de 16 har skjutits har man plundrat fullständig det som fanns att plundra efter familjerna Goldman och Ulma och flera hästdragna vagnar åkte från Ulmas gård mot byn. Sanningen är att den som avslöjade eller rättare sagt visste om familjen Goldman var enbekant till båda familjerna. Troligen blev han sur att Goldmans garverade skin för Ulma och han själv fick ingen utdelning av det. Så händelsen i byn Markowa har alla ingredienser från den mörka tiden i Polen. Det fanns några som försökte skydda det fanns många som var positiva till den tyska nyordningen som gällde judar och många ville tjäna pengar på det. För en flaska brännvin eller 1 kg socker avslöjade man gärna en jude.

Paret Ulma har postumt tilldelats utmärkelsen Nationens Rättfärdiga av Förintelsemuseet Yad Vashem i Jerusalem.

Szlengel är rikligt översatt till engelska och hebreiska. Kanske på tiden att någon översätter hans diketer till svenska.

http://www.zchor.org/szlengel/poems.htm

Telefon, Dzwonki, Kontratak i Pomnik Szlengla to mur getta, osamotnienie i beznadziejość

Tak, Telefon, Dzwonki, Pomnik i Kontratak napisane przez  Władysława Szlengla  to mur getta, osamotnienie i beznadziejność. Kontratak to bunt i walka. Prawdopodobnie opis Akcji Styczniowej  którą dowodził komendant ZOBu Mordechaj Anielewicz. Tak, Telefon, Dzwonki i Pomnik to opowiadanie mojej mamy i ojca. Tak było. Kontratak - urywek Z Niskiej i z Miłej, z Muranowa Wykwita płomień z naszych luf. To wiosna nasza! To kontratak ! To wino walki uderza do głów ! To nasze lasy partyzanckie, Zaułki Dzikiej i Ostrowskiej. Drżą nam na piersiach numerki "blokowe", Nasze medale z wojny żydowskiej. Krzyk czterech liter błyska czerwienią, Jak taran bije słowo: BUNT ...... Na krętych schodach, gdzie matkę starą Ciągnięto za włosy na DÓŁ, LEŻY ESESMAN Handtke.  * Pomnik (dla matki) - urywek I wzięli. Poszła, jak stała. Od ognia. Zupy nie zdążyli... zabrali, poszła – nie ma, zabili. Pomnik to opowiadanie mojej mamy (i wielu innych), historia deportacji na Umszlag i do Treblinki. Moja mama uciekając z "jednego adresu" weszła do pustego domu na Zamenhofa, tam na kuchni stał garnek z zupą, ciepłą... Z okna tego mieszkania 5 sierpnia 1942 roku widziała deportacje Domu Sierot Korczaka. To był dzień jej urodzin, niezapomniany. Dzwonki to też opowiadanie moich rodziców. Jednak coś przekazali, Rodzice i Szlengel. Telefon Z sercem rozbitem i chorem, z myślami o tamtej stronie siedziałem sobie wieczorem przy telefonie – I myślę sobie: zadzwonię do kogoś po tamtej stronie, gdy dyżur mam przy telefonie wieczorem – I nagle myślę: na Boga – nie mam właściwie do kogo, w roku trzydziestym dziewiątym poszedłem inną drogą – Rozeszły się nasze drogi, przyjaźni ugrzęzły w toni i teraz, no proszę – nie mam nawet do kogo zadzwonić. A wieczór jesienny za szybą, a wicher jesienny gna drogą i myślę – chciałbym zadzwonić, ale nie mam do kogo – Biorę słuchawkę do ręki, żałośnie chybocze się linka, nakręcam numer znajomy, odzywa się... zegarynka... Przepraszam, czy mnie poznajesz, pytam ściszonym głosem, siódmego września przed laty, zanim poszedłem na szosę, Żegnając mój pokój o świcie, wiedziałem, co się zaczyna – i rzekłaś mi po raz ostatni, że już jest szósta godzina... A teraz, czy chcesz ze mną mówić, bo mnie w gardle stoją łzy, powiedz mi coś, zegarynko... ...dziesiąta pięćdziesiąt trzy – Jak często musiałem życie z tym głosem spokojnym spleść – pamiętasz mnie, zegarynko, – dziesiąta pięćdziesiąt sześć – Dziesiąta pięćdziesiąt sześć, chcesz – to będziemy wspominać, w trzydziestym dziewiątym roku wyszedłem teraz z kina – – Dziesiąta pięćdziesiąt siedem, wracałem do domu „Zerem” z Chmielnej, z kina Atlantic, z filmu z Gary Cooperem – Na rogu Złotej gazeciarz sprzedawał „Kurier Czerwony”, na asfalt się kładły jak zorze kolorowe neony – „Zero” skręcało koliście w serce miłego miasta ...czy mówisz coś, zegarynko? – jedenasta... Jeszcze się iskrzył Nowy Świat, jeszcze na spacer parki szły, jeszcze zapraszał Café Club – jedenasta trzy... W Quicku świeże parówki i kolacyjny tłok, gnały z Adrii taksówki, z głośnika śpiewał Fogg. Wracały do remizy tramwaje, a nocne zaczęły wieźć, która była mniej więcej? – jedenasta czterdzieści sześć – Jak dobrze się z tobą rozmawia bez sporu, bez różnych zdań, jesteś najmilsza, zegarynko – ze wszystkich znajomych pań – Już lżej teraz sercu będzie, gdy wiem, że kiedy zadzwonię, ktoś mnie spokojnie wysłucha, choć jest po tamtej stronie. Że ktoś to wszystko pamięta, że wspólnie łączył nas los, i mówić się ze mną nie boi, i tak spokojny ma głos. Już noc się jeszcze pluszcze i wiatr nad murkami gna, gwarzymy sobie, marzymy zegarynka i ja... Bądź zdrowa, moja daleka, są serca, gdzie nic się nie zmienia, za pięć dwunasta – powiadasz – masz rację........... więc do widzenia. Pomnik Bohaterom – poematy, rapsody!!! Bohaterów uczczą potomni, na cokołach nazwiska ryte i marmurowy pomnik.   Walecznym żołnierzom – medal! śmierci żołnierskiej – krzyż! Zakląć chwałę i mękę w stal, granit i spiż. Zostaną po Wielkich Legendy, że tacy byli Ogromni, mit zakrzepnie i – będzie Pomnik. A kto wam opowie, Przyszli, nie spiż i nie mitu temat – że Ją zabrali – zabili... i że Jej nie ma... Czy była dobra? – Nawet nie – często się przecież kłóciła, stuknęła drzwiami, burknęła... ale – była. Ładna? Nie była nigdy ładna, nawet nim głowa się posrebrzyła. Mądra? Ot, zwyczajnie, niegłupia... No, ale... była. Rozumiesz: była, a gdy Jej nie ma, to każdy kąt tu oczy złe ma i zaraz widać, że Jej nie ma. Nie żeby wielkie słowo: Dom, mój Boże, cóż to za gospodarstwo?!             (nie byli z Warszawy) mąż cały dzień w warsztacie, syn – także miał gdzieś swoje sprawy, pokoik często nie sprzątnięty             (bo wodę z dołu przynosiła), tak jakoś stały wszystkie sprzęty, tak jakoś zegar uśmiechnięty, no – była. Była. I cóż? Człowiek? Nie – nieważne – statystyka żadna Jej nie wymieni, dla świata, Europy mniej niż pyłek, ważna to rzecz ten Jej wysiłek! ale gdyś zbliżył się do sieni, nim klamkę wziąłeś, nim drzwi pchnąłeś, jakoś w powietrzu zapachniały ni ciepła zupa, ni ręcznik biały, tak jakoś ciepłość cię owiła, no...             była. I wzięli. Poszła, jak stała. Od ognia. Zupy nie zdążyli... zabrali, poszła – nie ma, zabili. Wróci z warsztatu mąż, usiądzie ciężko na stołku, ręce opadną na podołku, głową wodzi i patrzy. Ognia nie ma pod blachą – ścierka spadła i leży, talerz na stole – brudno. Nie wstaje. Pochyla się. Myśli. Trudno.             Nie ma. Zje chleba i zupy z warsztatu fabrycznej – obcej i marnej. Je i patrzy:             na półce milczący, zimny i martwy Jej garnek. Nie pójdzie już do warsztatu, syn wróci z miasta zgłodzony, w łóżko nie zaścielane rzuci się w butach zbłoconych. Nie uśnie. Będzie patrzył i nie zapomni...             Tam Matki wystygły g a r n e k –             JEJ POMNIK... Wołanie w nocy  Wiersze lipiec - wrzesień 1942 Wiersze te, napisane między jednym A drugim Wstrząsem, w dniach konania Największej w Europie Gminy Żydowskiej Między końcem lipca a wrześniem 1942, Poświęcam ludziom, o których mogłem się Oprzeć w godzinach zawiei i kompletnego chaosu. Tym nielicznym, którzy umieli w wirze zdarzeń, W tańcu przypadku śmierci i protekcyjek Pamiętać, że nie tylko rodzina... nie tylko Koligacje... Nie tylko pieniądze... Ale należy ratować tych nielicznych ostatnich Mohikanów, których całym kapitałem i jedyną Bronią jest słowo.Do tych, do których dotarło moje... Wołanie... w nocy...

Dzwonki

Na drzwiach wisiała kartka

czytelna tylko z bliska –

„Dzwonek czynny – proszę dzwonić”

i trzy nazwiska:

Do pani L. jeden raz,

do pana K. razy dwa,

a do doktora trzy razy...

Kartka taka wisiała,

żeby ludzie wiedzieli,

potem była selekcja

i – wzięli...

               tę panią L. (jeden raz)

               i pana K. (razy dwa),

               i tego doktora (trzy razy...).

Kartka „proszę dzwonić”

wisi na drzwiach,

a drzwi otwarte,

a za drzwiami – strach...

Nie ma klamek – szarpnięte,

gdy zastali zamknięte...

drzwi rozwarte na oścież,

czarni byli tu goście.

Porzucone w pośpiechu

rzeczy w dzikiej pogoni,

a na drzwiach wisi kartka

z nazwiskami i „...dzwonić” –

do pani L. jeden raz,

do pana K. razy dwa,

a do doktora trzy razy...

Przyszli nowi – sprzątnęli,

klamki nowe wprawili,

kartki ze drzwi nie zdjęli.

Zapomnieli.

Przyjdzie zmrok – szara pora,

coraz bliżej wieczora,

mrok z kątów się wyłania,

coś wygania z mieszkania...

Strasznie jakoś i mrocznie,

trupio, głucho, urocznie,

wieje śmiercią i złem –

Wiem:

Niech zadzwonią za drzwiami

jeden raz, dwa lub trzy,

cienie idą ścianami,

jakieś widma czy mgły.

To jest do mnie – to do mnie,

szepty snują się głuche,

tak się cieszą dzwonieniem,

wargi martwe i suche.

– Jeden raz – to jest do mnie!

może syn mnie odwiedzi...

– Teraz znowu dwa razy...

to są do mnie sąsiedzi...

Korytarzem bez światła

lokatorzy upiory – – –

...teraz dzwonią trzy razy...

to jest do mnie, to chory...

Już milczące szarpanie

tu przy klamce... przy ścianie,

już westchnienie i męka,

że bezsilna jest ręka,

że tak marom niełatwo

w korytarzu dać światło,

drzwi otworzyć... powitać,

ach, to wy... a co słychać?...

A w dzień spokój,

nikt nie czai się z wnęk...

O zmroku – – –

lęk...

Dzwonek.

               Idziesz...

zawsze potrącisz coś nogą...

strach...

               otwierasz drzwi – – –

               ...nikogo...

– to do nich...

(bo na drzwiach

wciąż kartka: Dzwonić...

               Do pani L. raz...

               do pana K. dwa...

a do doktora trzy razy...).

Dwie Śmierci

Wasza śmierć i nasza śmierć
to dwie inne śmierci.
Wasza śmierć - to mocna śmierć,
szarpiąca na ćwierci.
Wasza śmierć śród szarych pól
od krwi i potu żyznych.
Wasza śmierć - to śmierć od kul
dla czegoś - ...dla Ojczyzny.
Nasza śmierć - to głupia śmierć,
na strychu lub w piwnicy,
nasza śmierć przychodzi psia
zza węgła ulicy.
Waszą śmierć odznaczy krzyż,
komunikat ja wymienia,
naszą śmierć - hurtowy skład,
zakopią - do widzenia.
Wasza śmierć - wy twarzą w twarz
witacie się w pół drogi,
nasza śmierć - to skryta śmierć
kopana w masce trwogi.
Wasza śmierć - zwyczajna śmierć,
człowiecza i nietrudna,
nasza śmierć - śmietnicza śmierć,
żydowska i - paskudna.
Nasza śmierć jest waszej śmierci
daleką biedną krewną.
Gdy spotka wasza - naszą śmierć,
nie wita jej na pewno.
I w czarną noc przez smugi mgieł
nad miastem - w mroków piekle,
dwie śmierci przeklinają się,
złorzecząc sobie wściekle.
Na murku - patrząc w strony dwie,
podgląda kłótnię skrycie
to samo chciwe, sprytne, złe
i jednakowe Życie.

Już czas

Już czas! Czas!
Długoś nas dniem obrachunku straszył!
Mamy już dosyć modlitw i pokut.
Dzisiaj Ty staniesz przed sądem naszym
I będziesz czekał pokornie wyroku.
Rzucim Ci w serce potężnym kamieniem
Bluźniercze, straszne, krwawe oskarżenie.
- Ostrzem toporu, brzeszczotem szabel
Wedrze się w niebo jak wieża Babel
I Ty, tam w górze, wielki skazaniec,
Tam w międzygwiezdnej straszliwej ciszy,
Ty każde słowo nasze usłyszysz,
Jak Cię oskarża naród wybraniec,
- Nie ma zapłaty, nie ma zapłaatty !!!
To, ześ nas kiedyś dawnymi laty,
Wywiódł z Egiptu do naszej ziemi,
To nic nie zmieni ! To nic nie zmieni !
Teraz Ci tego już nie przebaczym,
że Tyś nas wydał w ręce siepaczy -
Za to, że w czasie tysiącoleci
Byliśmy Tobie jak wierne dzieci.
Z Twoim imieniem każdy z nas konał
W cyrkach cezarów, w cyrku Nerona.
Na krzyżach Rzymian, stosach Hiszpanii
Bici i lżeni, poniewierani.
A Tyś nas wydał w ręce Kozakom,
Co rwali w strzępy Twój święty zakon.
Za męki getta, widma szubienic
My upodleni, my umęczeni -
Za śmierć w Treblince, zgięci pod batem,
Damy zapłatę !! Damy zapłatę !!
- Teraz nie ujdziesz już swego końca  !
Gdy Cię sprowadzim na miejsce kaźni,
100-dolarowym złotym krążkiem słońca
Ty nie przekupisz wartownika łaźni.
I kiedy kat Cię popędzi i zmusi,
Zagna i wepchnie w komorę parową,
Zamknie za Tobą hermetyczne wieka,
Gorącą parą zacznie dusić, dusić,
I będziesz krzyczał, będziesz chciał uciekać -
Kiedy się skończą już konania męki,
Zawloką, wrzucą, tam potwornym dołem
Wyrwą Ci gwiazdy - złote zęby z szczęki -
A potem spalą.
I będziesz popiołem.

KONTRATAK

Spokojnie szli do wagonów,
Jakby im wszystko zbrzydło,
Piesko patrzyli szaulisom w oczy -
Bydło !
Cieszyli się śliczni oficerkowie,
Że nic im nie działa na nerwy,
Że idą tępym marszem hordy,
- I tylko dla werwy
Trzaskały pejcze:
W mordy!
Tłum milcząc padał na placu,
Nim się w wagonie rozełkał,
Sączyli krew i łzy w piaszczysty grunt,
A "panowie"
na trupy
od niechcenia
rzucali

pudełka -
"Warum sind Juno rund."
Aż w ten dzień,
Gdy na uśpione sztimungiem miasto
Wpadli o świcie, jak hieny z porannej mgły,
Wtedy zbudziło się bydło
I
Obnażyło kły...
Na ulicy Miłej padł pierwszy strzał.
Żandarm się zachwiał w bramie.
Spojrzał zdziwiony - chwilę stał,
Pomacał roztrzaskane ramię -
Nie wierzył.
Coś tu nie w porządku,
Tak wszystko szło gładko i wprost,
Z łaski i protekcji
Cofnięto go z drogi na Ost
(Miał kilka dni satysfakcji),
Aby odpoczął w Warszawie,
Gnając to bydło w akcji,
I aby oczyścić ten chlew,
A tu
Na Miłej ulicy KREW...
Żandarm się cofnął z bramy
I zaklął: Naprawdę krwawię,
A tu już szczękały brauningi
Na Niskiej
Na Dzikiej,
Na Pawiej.
Na krętych schodach, gdzie matkę starą
Ciągnięto za włosy na DÓŁ,
LEŻY ESESMAN Handtke. *
Bardzo dziwnie się nadął,
Jakby nie strawił śmierci,
Jakby go zdławił ten bunt.
Zacharkał się krwawą śliną
W pudełko - "Juno sind rund,"
Rund, rund."
Pył wdeptać złoconym szlifem,
Okrągło wszystko się toczy,
Leży błękitny żandarmi uniform
Na zaplutych schodach
Żydowskiej Pawiej ulicy
I nie wie
Że u Schultza i Toebbensa
Kule pląsają w radosnym rozśpiewie,
BUNT MIĘSA,
BUNT MIĘSA,
BUNT MIĘSA!
Mięso pluje przez okna granatem,
Mięso charczy szkarłatnym płomieniem
I zrębów życia się czepia !
Hej! Jak radośnie strzela się w ślepia !
TU JEST FRONT PANICZYKI !FRONT - PANOWIE DEKOWNIKI !
HIER
TRINK MAN MEHR KEIN BIER,
HIER
HIER HAT MAN MEHR KEIN MUT
BLUT,
BLUT,
BLUT.
Zdejmować rękawiczki z jasnej gładkiej skóry,
Położyć pejcze - dać hełmy na głowy -
Jutro komunikat prasowy:
"Wbiliśmy się klinem w blok Toebbensa."
Bunt mięsa,
BUNT MIĘSA,
BUNT MIĘSA !

Słyszysz  niemiecki Boże
jak modlą się Żydzi w "dzikich" domach
Trzymając w ręku łom czy żerdź.
Prosimy Cię Boże o walkę krwawą,
Błagamy o gwałtowną śmierć.
Niech nasze oczy przed skonaniem
Nie widzą jak się wloką szyny.
Ale daj dłoniom celność, Panie
Aby się skrwawił mundur siny.
Daj nam zobaczyć zanim gardła
Zawrze ostatni, głuchy jęk
W tych butnych dłoniach, w łapach z pejczem
Zwyczajny nasz człowieczy lęk.
Z Niskiej i z Miłej, z Muranowa
Wykwita płomień z naszych luf.
To wiosna nasza! To kontratak !
To wino walki uderza do głów !
To nasze lasy partyzanckie,
Zaułki Dzikiej i Ostrowskiej.
Drżą nam na piersiach numerki "blokowe",
Nasze medale z wojny żydowskiej.
Krzyk czterech liter błyska czerwienią,
Jak taran bije słowo: BUNT
..............................................
..............................................
A na ulicy krwią się oblepia
Zdeptana paczka:
"Juno sind rund !"

Rzeczy

Z Hożej i Wspólnej, i Marszałkowskiej

jechały wozy... wozy żydowskie...

               meble, stoły i stołki,

               walizeczki, tobołki,

               kufry, skrzynki i buty,

               garnitury, portrety,

               pościel, garnki, dywany

               i draperie ze ściany.

Wiśniak, słoje, słoiki,

               szklanki, plater, czajniki,

               książki, cacka i wszystko

               jedzie z Hożej na Śliską.

               W palcie wódki butelka

               i kawałek serdelka.

               Na wozach, rikszach i furach

               jedzie zgraja ponura...

A ze Śliskiej na Niską

znów jechało to wszystko.

               Meble, stoły i stołki,

               walizeczki, tobołki.

               Pościel, garnki – psze panów,

               ale już bez dywanów.

               Po platerach ni znaku

               i już nie ma wiśniaków,

garniturów ni butów,

i słoików, portretów.

Już zostały na Śliskiej

drobnosteczki te wszystkie,

w palcie wódki butelka

i kawałek serdelka.

Na wozach, rikszach i furach

jedzie zgraja ponura.

Opuścili znów Niską

i do bloków szło wszystko.

               Nie ma mebli i stołków,

               garnków oraz tobołków.

               Zaginęły czajniki,

               książki, buty, słoiki.

               Poszły gdzieś do cholery

               garnitury, platery.

               Razem w rikszę tak wal to...

               Jest walizka i palto,

               jest herbaty butelka,

               jest ogryzek karmelka.

               Na piechotę, bez fury

               idzie orszak ponury...

Potem z bloków na Ostrowską

jedzie drogą żydowską

               bez tobołów, tobołków

               i bez mebli czy stołków,

               bez dywanów, czajników,

               bez platerów, słoików,

               w ręce z jedną walizką

               ciepły szalik... to wszystko,

               jeszcze wody butelka

               i chlebaczek na szelkach,

               depcząc rzeczy – stadami

               nocą szli ulicami.

A z Ostrowskiej do bloku

szli w dzień chmurny o zmroku –

               walizeczka i chlebak,

               więcej teraz nie trzeba –

               równo... równo piątkami

               marszem szli ulicami.

Noce chłodne, dni krótsze,

jutro... może pojutrze...

na gwizd, krzyk albo rozkaz

znowu droga żydowska...

                               ręce wolne i tylko

                               woda – z mocną pastylką...

               Od Umszlagu wzdłuż miasta,

               hen, aż do Marszałkowskiej,

w pustych domach narasta

życie, życie żydowskie.

W porzuconych mieszkaniach

narzucone tobołki,

garnitury i kołdry,

i talerze i stołki,

tlą się jeszcze ogniska,

leżą łyżki bezczynne,

tam rzucone w pośpiechu

fotografie rodzinne...

Książka jeszcze otwarta,

list z półzdaniem... „Niedobra”,

szklanka wciąż nie dopita

oraz karty z pół robra.

Wiatr przez okno porusza

rękaw zimnej koszuli,

leży kołdra wgnieciona,

jakby ktoś się w nią wtulił,

leżą rzeczy bezpańskie,

stoi martwe mieszkanie,

aż pokoje zaludnią

nowi ludzie: Arianie...

Zamkną okna otwarte,

zaczną życie beztroskie

i zaścielą te łóżka

i te kołdry żydowskie,

i koszulę upiorą,

książki włożą do półki,

szklankę kawy wyleją,

robra skończą do spółki.

Tylko w jakimś wagonie

pozostanie to tylko:

Nie dopita butelka

z jakąś mocną pastylką...

A w noc grozy, co przyjdzie

po dniach kul oraz mieczy,

wyjdą z kufrów i domów

wszystkie żydowskie rzeczy.

I wybiegną oknami,

będą szły ulicami,

aż się zejdą na szosach

nad czarnymi szynami.

Wszystkie stoły i stołki,

i walizki, tobołki,

garnitury, słoiki,

i platery, czajniki,

i odejdą, i zginą,

nikt nie zgadnie, co znaczy,

że tak rzeczy odeszły,

i nikt ich nie zobaczy.

Lecz na stole sędziowskim

(jeśli tertis victi...)

pozostanie pastylka

jako corpus delicti.

Za pięć dwunasta

Nam schodzić nie kazano.

Pod strych, jak koty – po szczeblach drabiny

Przeskakiwaliśmy w pocie i w strachu.

Czekamy na noc – od szóstej rano,

My, co trawimy rozpacz godziny

W lochach skuleni – plackiem na dachu.

Na dachu z twarzą martwą i bladą

Schował się brat – taki drżący Żyd,

Co chciałby zniknąć pod cieniem komina...

Szczęśliwy – zdążył tuż przed blokadą!

Ciągnie się, wlecze leniwy świt,

W pogrzebie lat. Ósma godzina.

Ósma godzina. Zdolnaż jest myśl

Objąć i zgłębić pełznący czas,

Co bije w mózgi ukrytych na szczycie...

Chwila – i wiek. – Wczoraj, jak dziś,

Ale i wielki Jutra Blask

Ludzi – Wolnych do Życia.

Dziewiąta godzina – obłęd i męka,

O pierwszej – serce z piersi wyskoczy,

Minuta wieczności – w rozbłysłej nadziei.

Zaczarowani w piwnicach, we wnękach

Tropią smutne, wyblakłe oczy,

Czy nic się wokół nie dzieje?

Dzieją się rzeczy, o których nie śnili

Mędrcy Kaźni – Inkwizytorzy,

W najwymyślniejszej stosu torturze –

Żywe kamienie, któż by się silił

Z was, co w nieznanej przyjdziecie porze

Wchłonąć bezwład przykutych do łóżek?

U łóżek węzgłowia czai się zmora –

Sygnał klaksonu; Ge-Sta-Po tu!

Do bram po schodach, w drzwi zapukali

Czarni – ludzi szukają po norach,

I to przeciągłe, żałosne: U-hu!

Krzyk i wycie szakali.

Szakale w pobliżu, czyhają gdzieś

I węszą, i śledzą – świdrują oczy,

Bzykają kule – osy uparte...

My nie damy się zdeptać i zgnieść!

Pijany, chwiejąc się – z jamy wyskoczył

Ojciec. Poszli, wpół do czwartej.

Stójże, z dołu gwizdek znajomy –

Dokąd nieszczęsny idzie – Słyszysz?

Baczność – dozorca ostrzega w bramie,

Wracaj – za wcześnie do domu!

Twój to jęk skamieniały wśród ciszy?

Za-bi-ty. Na progu – Ojciec? Nie – Kłamiesz!

Nie kłamiesz i ty, co matkę mą widzisz,

Gdy stygnie, zamiera – szkli jej się wzrok.

Patrz na niemowlę przebite od kul...

Że pod trupami chowani Żydzi,

Żywi – Sekunda dłuży się w rok –

Zemstę dostaną – ziemi tej – sól.

Sól. I serce zaprawiam piołunem

Krwi Kainowej – za padłe miliony

Narodu. Która godzina?

Gdybym władał słowo-piorunem,

Nie udźwignęłyby wasze wagony

Nawet jednego słowa – przeklinam!

Przeklinam za tych, co klnąć już nie mogą,

I za tych, co nie usłyszą pobudki

Pieśni wolnych nad murem miasta,

Gdy wołać będzie: O, bogom równi,

Powstańcie do czynu – z rozpaczy i smutku!

Zbliża się czas – za pięć dwunasta.

* Gestapo i SS odpowiedzialni za Przesiedlenie: Michelson, Handtke, Hofle, Mireczko, Berteczko, Brandt, and Mende.

SS-man M. Handtke brał udzial w akcji przesiedleńczej. Pełnił przez krótki czas służbę na wylotach, ale wycofano go, gdyż wpadał w szał, dezoragnizując wszystkich pracę, przez niego wszędzie lała się krew. Wyglądem przypominał bestię. Wpadał w morderczy szał, masakrując każdego, kto mu stanął na drodze, również, szczególnie dzieci..