75 lat po Wielkiej Akcji w Warszawskim Getcie - Do dzisiaj sprawdzam z Haliną Birenbaum czy zrozumiałem, odczułem pewne zdarzenia odpowiednio.

Z Haliną Birenbaum do dzisiaj sprawdzam czy zrozumiałem, odczułem pewne zdarzenia  odpowiednio.

Nie chcę o tym pisać jutro. Dlatego dzisiaj! Przed Nowym Rokiem!
.
22 lipca 1942 hitlerowcy zaczęli Wielką akcję wysiedlania getta w Warszawie. Do 21 września 1942 do obozu zagłady w Treblince wywieziono ok. 300 tys. mieszkańców getta i uduszono gazem w komorach gazowych.
5 sierpnia odszedł transport z Korczakiem, Stefą, wychowawcami i dziećmi.
.
21 września 1942 r. z Umszlagu odszedł ostatni transport do obozu zagłady w Treblince.
.
Po Wielkiej Akcji getcie legalnie pozostało 35 tys. osób, a ok. 25 tys. żyło w ukryciu, m.in. wtedy nastolatka Halinka Birenbaum z rodziną.

Z Haliną Birenbaum do dzisiaj sprawdzam czy zrozumiałem, odczułem pewne zdarzenia w odpowiednio.

5778 - 20 września 2017, w środę wieczorem zaczyna się Rosz HaSzana

20 września, w środę wieczorem zaczyna się Rosz HaSzana. W czasie tego święta Bóg osądza wszystkie istoty i wszystkich ludzi na podstawie ich czynów. Decydują się nasze przyszłe losy. Obyśmy byli zapisami na Nowy Rok.

Rosh Hashana - święto poważne i głębokie - nie jest jednak świętem smutnym lub ponurym. Jest świętem nadziei, że następny rok będzie dla nas dobry i dostatni. Symbolizują to charakterystyczne, tradycyjne potrawy na pierwszy wieczorny posiłek w Rosh Hashana:

JABŁKA W MIODZIE, przed spożyciem których wypowiada się słowa: "niech będzie Twoją wolą, aby obdarzyć nas dobrym, udanym rokiem"

GŁOWA RYBY. Należy przed jej jedzeniem powiedzieć: "Niech będzie Twoją wolą, abyśmy szli na czele, a nie z tyłu"

OWOC GRANATU, przed jedzeniem którego trzeba powiedzieć: "Niech będzie Twoją wolą, aby nasze zasługi były tak liczne, jak pestki granatu"

Ponadto na Rosh Hashana popularne są między innymi:
-OKRAGŁE CHAŁY symbolizujące zrównoważone, harmonijne życie w nowym roku;

JABŁKA symbolizuja urodzaj o który prosimy;

MIOD, w którym tradycyjnie macza się chały i jablka w nadziei, że kolejny rok będzie słodki, oraz

CIASTO MIODOWE

Z OKAZJI ROSH HASHANA SKŁADA SIE NASTEPUJACE ZYCZENIA:

L'Shana Tova Tikatewu We'tehatemu (liczba mnoga) = Obyście byli zapisani w Księdze Życia i opieczętowani na dobry rok
L'Shana Tova Tikatew We'tahatem (liczba pojedyncza, gdy zwracamy się do mężczyzny)
L'Shana Tova Tikatewi We'tehatemi (liczba pojedyncza, gdy zwracamy się do kobiety)

Odpowiedź na takie życzenia to: Gam atem = To samo dla ciebie

Życzenia takie wypowiada się tradycyjnie w okresie poprzedzającym Rosh Hashana i w dwa dni święta, ale już nie w okresie pomiędzy Rosh Hashana i Yom Kippur. Wtedy składa się życzenia:
Gemar Chatima Towa (w skróconej wersji: Gemar Tow) = Obyś był ostatecznie opieczętowany (w Księdze Życia) na dobre.

W tym roku (2017) dwudniowe święto Rosh Hashana zaczyna się z zachodem słońca w środę, 20 września i kończy wieczorem w piątek 22 września.

Korczak i Pacierze - nowe bzdury np. "Dzieci w Domu Korczaka odmawiały pacierz"

Bzdury na Face book o Doktorze i o modlitwach

___________________________________________________
XX: Janusz Korczak był człowiekiem pełnym wiary. Dzieci w Domu Korczaka odmawiały pacierz a On sam napisał w 1922 roku 

18 modlitw SAM NA SAM Z BOGIEM - modlitwy tych, którzy się nie modlą. Uczył dzieci modlitwy i modlił się z nimi. Pozostawił po sobie wiele modlitw.🍀

RW: Pacierz to modlitwa codzienna chrześcijanin. Dlatego dzieci Korczaka w Domu Sierot, odmawiały/czytały modlitwy, nie odmawiały pacierza.😉 

_________________________________________________



"Sam na sam z Bogiem - modlitwy tych, którzy się nie modlą” to to nie pacierze, to głęboka lektura dla wszystkich - wierzących, zbuntowanych i agnostyków, szczęśliwych i udręczonych życiem. 

Napisać o Korczaku "Uczył dzieci modlitwy i modlił się z nimi." to taka półprawda. Prawdą jest ze siedział i modlił się lub odmawiał tradycyjny kadysz.

"To modlitwy, które są odpowiedzią na odwieczną ludzką tęsknotę. Pełne prostoty, mądrości, wzruszenia, są arcydziełem literatury” - stwierdził ks. Jan Twardowski

DEDYKACJA (w książce na str. 69-70).

Matuś — Ojczulku. Wy mi te modlitwy szybko dyktowali, musiałem je mozolnie z pamięci — wyraz po wyrazie, po literze litera — składać i spisywać. Czasem nie dosłyszałem, często nie rozumiałem, robiłem błędy, pamięć zawodziła, przepuściłem wiele. — Zrzadka poprawialiście — niewiele — tyle, by zrozumialej było dla mnie i dla ludzi.
 Nie wiem, czy Waszą mowę do mnie mogę nazwać swoim dla Was nagrobkiem. Dziękuję Wam za życie i za śmierć Waszą, za moje życie i śmierć. Rozeszliśmy się na chwilę, aby się znów spotkać razem.

Matuś—Ojczulku, ze wszystkich skamieniałych tęsknot i bólów Waszych i moich przodków pragnę wznieść wysoką, strzelistą, samotną wieżę dla ludzi. Liczba tych pod ziemią szkieletów, których głosem pod Wasze dyktando przemawiam—jest tylko
za ostatnich lat trzysta—aż tysiąc—i dwadzieścia—i cztery. Jak różne nosili imiona,

Dlatego na tym małym nagrobku niekładnę imienia.

Dziękuję, żeście nauczyli słyszeć szept
zmarłych i żywych, dziękuję, że poznam
tajemnicę Życia w pięknej godzinie śmierci.

Wasz syn.

Wspomniany na Face book pacierz to chrześcijanski zbiór modlitw. 

Najbardziej znany pacierz to Ojcze Nasz. Janusz Korczak nie odmawial tego pacierza ani zadnego innego!

Ojcze nasz, któryś jest w niebie
święć się imię Twoje;
przyjdź królestwo Twoje;
bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi;
chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj;
i odpuść nam nasze winy,
jako i my odpuszczamy naszym winowajcom;
i nie wódź nas na pokuszenie;
ale nas zbaw od złego.
Amen

Dom Sierot Korczaka i Pińsk

Dedykowane na urodziny dla Halinki-  Haliny Birenbaum

"Dom Sierot Korczaka i Pińsk".

Ziomek mojego ojca Ryszard Kapuściński rozpoczyna "Imperium" nawiązując do do Herodota, który w "Dziejach” wspomina ludy mieszkające nad Morzem Poleskim. Podobnie rozpoczyna Małgorzata Szejnert "Usypać góry. Historie z Polesia” - Mieszkańcy tej bagnistej krainy, w czasach roztopów zamieniającej się w ogromne rozlewisko, posiedli – według Herodota – umiejętność zmieniania się w wilki.
.
Ryszard Kapuściński pisał
"...z radością wracam do Pińska.
Droga to niedaleka, można wyjechać z Warszawy popołudniem i na wieczór być nad Piną. Krążę po tych kilku ocalałych uliczkach, odwiedzam cmentarz – tam pochowana jest moja babcia. Idę też zawsze na Suworowa, dawniej Pereca, a jeszcze wcześniej Błotną. Patrzę na dom, gdzie spędziłem najwcześniejsze lata. Patrzę na łagodne wzgórze, na którym leży Pińsk. Dawno, dawno temu, w porze roztopów, widziałem stamtąd morze bez granic, sięgające po horyzont. Dopiero później dowiedziałem się, że Pina wpada do Jasiołdy, ta do Prypeci, Prypeć do Dniepru, Dniepr płynie zaś do Morza Czarnego. Gdy w Pińsku wsiądzie się na łódkę, można dotrzeć na koniec świata".
.
Małgorzata Szejnert w "Usypać góry. Historie z Polesia” opisuje osoby bliskie Korczakowi, m.in. Izaka Eliasberga którego rodzina należała do najbogatszych rodzin w Pińsku.
.
Tak że to nie przypadkowo wielu bursistów w Domu Sierot na Krochmalnej było właśnie z Pińska. M.in. Ryfka Boszes która ściągnęła z Pińska mojego ojca. Pieniądze na budowę Domu Sierot, chyba częściowo też z Pińska.

Janusz Korczak and Computerized Book Creators - Ringelblum Archives

Computerized Book Creators allows one to create the books in seconds using "digital brain". The are several books created in that way.

What about letting computers, if peoples and grants are missing (?), to make the book about Korczak in Ringelblum Archives documents. 

I found that Korczak is mentioned in 17 documents, some of them well known and some of them unknown.

One of the 17 documents connected to Janusz Korczak/Henryk Goldszmit from Ringelblum Archive. At this address, "Kitchen" the secret kibbutz of Chaluc organization was housed. It was run a.o. by Zivia (Cywia) Lubetkin and Yitzhak (Ichak) Cukierman. There was a regular lecture program run at 34 Dzielna street almost every day. Janusz Korczak had a lecture at the kibbutz on January 18, 1942 and Stefa Wilczyńska on January 20, 1942.

This special invitation was written by Stefa Wilczyńska and send by the messenger to three persons at Dzielna. It is not known who was the third person on this invitation - P. (Pani - Mrs) Sara.  34 is number of Dzielna street and 8 is the flat number where Lubetkin and Cukierman lived..

Not known (for me) document in Ringelblum Archives.

Opening of Ringelblum Archives after WWII.

Wajngarten knew well Korczak. He was saved by Chiune Sugihara and Jan Zwartendijk - Curaçao visas

Yerachmiel Wajngarten (1902 – 1982) was Janusz Korczak’s close friend that started his cooperation with Korczak when he arrived to Warszawa from his home town Sierpc (My grand-grand-grandparents lived in Sierpc as well). Wajngarten was accepted as bursa student at Dom Sierot and later he was the deputy editor of the gazette Mały Przegląd (The Little Review).

Wajngarten mentioned Janusz Korczak in the book written in Yiddish A velt in flamen, milkhome iberlebungen (The World in Flames. The War Experience) that was published in Montreal as early as in 1942 and printed with the financial help of a group of the author’s friends from New York who came from his native town Sierpc, Poland.

Wajngarten is also the author of the book Janusz Korczak, the Jewish Martyr. A Memoir of His Life and Time (in Yiddish and Hebrew.) Both books are difficult to find and the translation do not exist.

In the newspaper Alim Wajngarten interviewed Korczak about Zionism and Korczaks presence in the two World Zionist Congresses in 1899 and in 1913.

Wajngarten was saved thanks to Japanese Consul General in Kovno, Chiune Sugihara. 

Another person associated with Korczak that got this type of Sugiharas visa was Marta Heyman, dotter of Korczaks friend and co-worker Izaak Eliasberg (1860-1929). Marta Heymans sister was Helena Syrkus (1900-1982). 

Dr. Izaak Eliasberg met young Korczak at the Berson-Bauman Hospital in Warsaw. Eliasberg was a chairman of the "Pomoc Dla Sierot" [Orphans Aid] Society, that supported Janusz Korczak's activities by providing funding.
Dr. Eliasberg served as the Society's chairman during the years 1913 - 1929. He passed away on June 1, 1929. It is probably due to the Eliasbergs merchant connections with his grandparents (Lurie and Eliasberg) home city - Pinsk that resulted in numerous bursa students (a.o Ryfka Boszes and thereafter my father, Misza Wasserman-Wroblewski were working and Dom Sierot.

Yerachmiel Wajngarten and Marta Heyman born Eliasberg were saved thanks to Japanese Consul General in Kovno, Chiune Sugihara.  Their names are listed among the 2200 others that got this type of visa.

The occupation and division of Poland by Germany on September 1st, 1939 was followed by the invasion from east by Soviet troops. Several millions of Polish citizens ended in two different zones. Among them Yerachmiel Wajngarten that ended on the Soviet occupied territories.

In order to leave the the Soviet territories, actually the Lithuanian Soviet Socialist Republic, the war refugees needed to obtain transit visas, thus, leaving Soviet for another country. As Soviet had a border with Japan such visas could be issued by the Japanese Consul General in Kovno Chiune Sugihara. Mr. Sugihara fully understood the situation of Jewish refugees and agreed to issue the visas on the condition that the people promised not to stay in Japan and had to prove their Polish citizenship. In the summer of 1940, when most of the foreign consulates already had been closed, the Dutch Honorary Consul Jan Zwartendijk, having the permission from his chief L. P. J. de Decker, agreed to issue the so-called “Curaçao visas”, which showed the Caribbean islands as the final destination of the war refugees.

Sugiharas visas were valid for little more than travel across Russia and a 14-day stay in Japan. The final destination of Curaçao in the Caribbean was put on paper because it did not require an entry visa, but no one ever really intended to reach the island. Having obtained the visas in Kovno, the refugees still needed to get permissions to leave the Soviet. After that they just needed to buy a Trans-Siberian Railway ticket and were fully set for the long journey to Vladivostok. From Vladivostok the refugees were usually arriving by ship to the Japanese port city of Tsuruga. Delegates of JEWCOM from Kobe gave the refugees a warm welcome and paid for their transport from Tsuruga to Kobe.

Korczak - Wajngarten - Chiune Sugihara - Jan Zwartendijk - Förintelsen

Korczak - Wajngarten - Chiune Sugihara - Jan Zwartendijk

Hur räddades Janusz Korczaks vän och medarbetare Jerachmiel Wajngarten.

Året var 1940. Tyskland och Sovjet delade Polens territorium i september 1939. Många polska medborgare som flydde österut ville fly vidare, undan Förintelsen. 

Genom ett unikt samarbete mellan en japansk och en holländsk konsul räddades tusentals Judar. Den japanske konsuln Sugihare utfärdade ett transitvisum (således ut ur Sovjet) till Japan varifrån de skulle vidare till den holländska ön Curaçao i Västindien precis utanför Venezuelas kust. Den slutliga destinationen intygades av Jan Zwartendijk, den holländske konsuln som stämplade in en lämplig stämpel med Curaçao som slutdestination. Annars så tillämpade Curaçao inga inreseviseringar.

Således så krävdes det tre dokument: 
Intyg att man var polsk medborgare, 
Japanskt transitvisum från Sugihare och 
Slutdestinationvisum till Curaçao från Zwartendijk.

Första dokument för att kunna överhuvudtaget ansöka om transitvisum var bekräftelse att man var polsk medborgare.

De typiska två viseringarna från den japanske och holländske konsuln.

En del tycks ha ändrat slutdestinationen i sina transitvisum från Curaçao till Palestina och Irak.

Korczaks vän Jerachmiel Wajngarten och Marta Heyman dotter till den framlidne Izaak Eliasberg, räddades just på det sättet. De kom dock aldrig till Curaçao men fick fristad i Kanada och överlevde Förintelsen.

Curaçao är numera ett autonomt område inom Konungariket Nederländerna.





The occupation and division of Poland by Germany on September 1st, 1939 was followed by the invasion from east by Soviet troops. Several millions of Polish citizens ended in two different zones. Among them Yerachmiel Wajngarten  that ended on the Soviet occupied territories.

Yerachmiel Wajngarten (1902 – 1982) was Korczak’s close friend that started his cooperation with Korczak when he arrived to Warszawa from his home town Sierpc. He was accepted as bursa student at Dom Sierot and later he was the deputy editor of the gazette Mały Przegląd (The Little Review).

In order to leave the the Soviet territories, actually the Lithuanian Soviet Socialist Republic, the war refugees needed to obtain transit visas, thus, leaving Soviet for another country. As Soviet had a border with Japan such visas could be issued by the Japanese Consul General in Kovno Chiune Sugihara. Mr. Sugihara fully understood the situation of Jewish refugees and agreed to issue the visas on the condition that the people promised not to stay in Japan and had to prove their Polish citizenship. In the summer of 1940, when most of the foreign consulates already had been closed, the Dutch Honorary Consul Jan Zwartendijk, having the permission from his chief L. P. J. de Decker, agreed to issue the so-called “Curaçao visas”, which showed the Caribbean islands as the final destination of the war refugees.

Sugiharas visas were valid for little more than travel across Russia and a 14-day stay in Japan. The final destination of Curaçao in the Caribbean was put on paper because it did not require an entry visa, but no one ever really intended to reach the island. Having obtained the visas in Kovno, the refugees still needed to get permissions to leave the Soviet. After that they just needed to buy a Trans-Siberian Railway ticket and were fully set for the long journey to Vladivostok. From Vladivostok the refugees were usually arriving by ship to the Japanese port city of Tsuruga. Delegates of JEWCOM from Kobe gave the refugees a warm welcome and paid for their transport from Tsuruga to Kobe.

Two persons associated with Korczak got this type of Sugiharas visa Yerachmiel Wajngarten and Marta Heyman.  
With these visas, Jews were able to obtain exit visas from the Soviet government and take the Trans-Siberian Railway to Vladivostok, destination Tsuruga, Japan. 

None of the visa holders actually reached Curaçao. There is, however Jewish colony after Jewish settlers in 1634.

Wajngarten mentioned Korczak in the book written in Yiddish A velt in flamen, milkhome iberlebungen (The World in Flames. The War Experience) that was published in Montreal as early as in 1942 and printed with the financial help of “a group of the author’s friends from New York who came from his native town Sierpc, Poland.” Wajngarten is also the author of the book Janusz Korczak, the Jewish Martyr. A Memoir of His Life and Time (in Yiddish and Hebrew.) Both of these books are difficult to find.