Shraga Milstein - Day of Rebirth July 26, 1945.

Many of the Holocaust survivors were telling me that they have actually two days of birth. The first is the actual birthday and the second is the day of their arrival in Sweden after WWII. It´s a kind of rebirth after the nightmare of the Holocaust.

On July 26, 1945, a member of our group, a friend of mine, Feliks, Shraga Milstein arrived in Sweden from Bergen-Belsen. He was on the "Children Boat" - a White Boat, called S/S Kastelholm. Together with him were numerous children from the Piotrków Ghetto who were previously imprisoned in Ravensbrück, Buchenwald, and finally in Bergen-Belsen.

Yesterday, on July 26, He, Shraga Milstein passed away.

His funeral will be on Sunday, July 28, 2024, at 18:30 at Kfar Shmarjahoo cemetery. The Shiva will take place at 2 Harakefet Street, Kfar Shmarjahoo. Visits between 10:00 - 13:00 and 17:00-21:00.

Milstein Feliks and his brother Marek are on the prisoners list of the arrivals to the concentration camp Buchenwald (left) and on the White Boat S/S Kastelholm to Sweden.

The photos in the upper row above are from Sweden (1945) and the Shragas home in Kfar Shmarjahoo, Israel (2024). The photo in the lower row is from Shraga's book. They will be again printed in the book about the children from Piotrków Ghetto.

Shraga Milstein and Shraga's book about his fate and the children from Piotrków Ghetto. On the right are my notes about Magidel.

Hetty Verolme (Esther) was assigned to the Dutch children's group in Bergen-Belsen "Kinderheim" as a helper. She was later described as a "Little mother".

 

Pink registration card used by Nazis that I sent in 2021 to Esther-Hetty. She was very grateful for it especially since she had no idea about its existence.

From the Swedish Holocaust Memorial Association

Our deep condolences to the family and friends of writer Hetty Verolme who passed away in July 2024, aged 94. Hetty Verolme (Esther) born in 1930 was assigned to the Dutch children's group as a helper. She was later described as a Little mother. Two of her younger brothers were also in this group.
Hetty was helping Luba Tryszynska and Hermina Kranzowa who took care of 100 children. Among them many from Piotrków.

One of the letters from Hetty to me from 2021.

Hetty and her brothers.

Dokumenty szwedzkie po przyjeździe byłych więźniów z Bergen-Belsen w czerwcu-lipcu 1945 roku - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego.

Dokumenty szwedzkie "przed przyjazdem" do Szwecji.Dokumenty szwedzkie "przed przyjazdem" do Szwecji to właściwie dwie, prawie identyczne karty Inreseuppgift i Inresekort. Były wypełniane w Szwedzkim Szpitalu Tranzytowym w Lubece i według nich z "numerem rejestracyjnym L" były zestawiane Listy pokładowe Białych statków. Karty Inreseuppgift i Inresekort były używane przez cały pobyt imigranta w Szwecji i każde, nawet najmniejsze przemieszczenie sie na terenie Szwecji było tam odnotowywane.
Na przykład by córka mogła odwiedzić swoja matkę w szpitalu w Sztokholmie było konieczne napisanie podania do SUK. Podanie takie było centralnie zatwierdzane i łącznie z informacja co do miejsca noclegu w obozie pod Sztokholmem było przesyłane do osoby składającej podanie. Taka sama procedura dotyczyła tych którzy chcieli złożyć podanie o paszport w Sztokholmie lub wziąć slub.

Paulina Janaszewicz złozyła podanie do SUK o pozwolenie przebywania w miejscowosci Forsheda gdzie pracowała przu kopaniy torwu..

Lista pokładowa Białego statku UNRRA S/S Kastelholm którym dzieci z Kinderheimu przyjechały do Szwecji. Razem 243 osoby.

Przesłuchania Szwedzkiej policji.
Przesłuchania odbywały się zazwyczaj po przyjeździe. Inne przesłuchania to przy składaniu przez Ocalałych podania o paszport albo o obywatelstwo.

Przesłuchania policji szwedzkiej odbywały się zazwyczaj po przyjeździe do Szwecji. Inne przesłuchania to przy składaniu przez Ocalałych podania o paszport albo o obywatelstwo.

Do Piotrkowa w Polsce przyjechałam w 1939 roku, już po rozpoczęciu wojny. Dziewczynka, tj. Pesa Dawidowicz, która miała wtedy 9 lat i straciła matkę i siostrę w pierwszym bombardowaniu miasta. Mieszkała ona razem z ojcem w tym samym domu co ja. Zaopiekowałam się nią i odtąd przez cały pobyt w getcie byliśmy razem.

W 1942 roku jako nie-Żydzi pojechaliśmy do Austrii (wówczas III Rzesza, Niemcy) Zabrałem ją ze sobą jako własne dziecko, gdyż ojciec przebywał w w dalszym ciagu w getcie. Obiecałam jej ojcu, że będę matką dla dziewczynki i dotrzymałam słowa, choć wielokrotnie ryzykowałam dla niej życiem.W roku 1944 Gestapo zabiło jej ojca, ujawniono, że jesteśmy Żydami, trafiliśmy do więzienia w Innsbrucku, gdzie przetrzymywano nas przez 10 miesięcy, po czym wysłano nas do obozu koncentracyjnego. Byliśmy razem nawet w obozie koncentracyjnym i ja byłam tam także jako jej matka, a ona nadal uważa mnie za matkę i córkę, ponieważ cierpienia, które razem przeżyliśmy, tylko pogłębiły wzajemne uczucia.

W roku 1945 przyjechaliśmy do Szwecji, jak matka i córka, już kłamstwo nie było potrzebne i dlatego wyjaśniliśmy to przed wyjazdem do Szwecji że jestem jej zastępczą matką. Ona nie ma żadnych innych krewnych, ja jestem jedyną bliską oprócz jej nowej rodziny. Tutaj, w Szwecji, chodziła najpierw do szkole, potem pracowała jako praktykantka w zakładzie krawieckim.

W 1947 roku wyjechała do Polski, aby przejąć majątek pozostawiony przez rodziców i inne osoby odebrać pozostawione przedmioty wartościowe. Była sama i nie mogła dać sobie rady i wtedy jej obecny mąż bardzo jej pomógł i choć ze spadku nic nie wyszło, znajomość ich się rozwinęła więc się pobrali.

Szwedzki Främlingspass (Aliens Passport).
Grupa dzieci żydowskich w której była Sala Frenkel opuściła Szwecję jako pierwsza duża grupa, w maju 1946 roku po 10 miesiącach pobytu w Szwecji. Oczywiście żeby móc opuścić Szwecję wszystkie dzieci musiały mieć ważne paszporty typu Främlingspass, wizę do Francji jak również certyfikat - rodzaj wizy wjazdowej do Eretz Israel - Mandatu Palestyny. Dotarli do Erec Israel statkiem z Marsylii pod koniec miesiąca maja. Cała ta grupa nie czekała na wydanie paszportów narodowych, np. polskich czy czeskich tylko dostała szwedzkie "Främlingspass" (Aliens Passport). Słowo Främling oznacza obcy, obcokrajowiec. Främlingspass jest do dzisiaj międzynarodowym dokumentem tożsamości wydawanym w Szwecji uchodźcom i bezpaństwowcom. Främlinspass spełnia również funkcję dokumentu podróży poza krajem zamieszkania, Szwecja. Na jednej stronie takiego paszportu była informacja że paszport jest ważny tylko z ważną wizą pobytu i przy wyjeździe nie uprawnia do powrotu do Szwecji. Zarówno wiza wjazdowa do Mandatu Palestyna jak i tranzytowa do Francji były czasowo ograniczone.

Dwie strony z czerwonego paszportu cudzoziemca Sali Frenkiel z napisem „Främlingspass, Szwecja”. Ma 24 numerowane strony. Wydany przez Szwedzką Komisję ds. Cudzoziemców Statens utlänningskommission. Ważność na stemplu szwedzkim „Zezwolenie na pobyt" tylko 5 miesiecy. Strony są wypełnione różnymi stemplami. M.in. z francuska wiza tranzytowa ważna tylko 4 tygodnie i wiza wjazdowa do Mandatu Palestyna ważna do czerwca 1946. Jakby któres dziecko w grupie np. zachorowało i nie mogło wyjechac w okreslonym czasie ze Szwecji lub Francji cała procedura zdobywanie wiz musiała by byc powtórzona.

Inne dokumenty z Statens utlänningskommission SUK - Biuro Poszukiwan.

UPPGIFT - karta z Internatu dla dzieci z Lövsätra pod Sztokholmem z odnotowanym w kolumnie dniem wjazdu do Szwecji 26 lipca 1945 12 maja 1946 i dniem opuszczenia internatu w kolumnie 8 i nowym adresem w kolumnie 9.

UPPGIFT - karta z Internatu dla dzieci z Lövsätra pod Sztokholmem z odnotowanym w kolumnie dniem wjazdu do Szwecji 26 lipca 1945 12 maja 1946 i dniem opuszczenia internatu w kolumnie 8 i nowym adresem w kolumnie 9. Grupa dzieci w której była Sala Frenkel, Lachmann Ania, Wołkowicz Hella i Zylberat David opuściła Szwecję jako pierwsza duża grupa, w maju 1946 roku po 10 miesiącach pobytu w Szwecji. W tej grupie były "sprawdzone sieroty", tzn tak jak w przypadku Sali Frenkiel wiadomo było że te dzieci to "pełne sieroty". Na karcie DP-2 u Heli Wołkowicz wypełnionej w lipcu 1945 roku (dokument powyzej) przy nazwiskach rodziców są postawione krzyże. Dzieci na powyższej liscie były w Kinderheimie w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen razem z dziecmi z Piotrkowa Trybunalskiego. W zwiazku z planowanym wyjazdem wielu dzieci rok szkolny w Internacie Lövsätra skonczył sie już 7 maja 1946 roku.

Szwedzka karta medyczna (Läkarkort) przy rejestracji byłych więźniów z Bergen-Belsen w czerwcu-lipcu 1945 roku - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego.

Wszystkim byłym więźniom obozów koncentracyjnych, którzy przybyli do Szwecji Białymi Statkami, wydawano kartę medyczną (Läkarkort).

W różnych szpitalach były różne karty, różnej wielkosci. Liczne szpitale posiadały jednak karty takie jak ta, którą otrzymały dzieci z Kinderheimu z Bergen-Belsen 26 sierpnia 1945 roku, po przybyciu Białym Statkiem „Kastelholm” z Lubeki do Malmö.

Przy pierwszych transportach byłych więźniów z Bergen-Belsen podczas akcji UNRRA, rejestrowano ich przy użyciu niemal wszystkich możliwych numerów, w tym DP-1, DP-2, L. Używano też i numerów rejestracyjnych lokalnego szpitala. Najcześciej jednak to numer L ze szwedzkiej karty wjazdu (Inresekortet/Inreseuppgift) jest zawarty w numerze rejestracyjnym. Należy zauważyć, że pierwsze badania lekarskie przeprowadzono zazwyczaj tego samego dnia, w którym Biały Statek przybył do Szwecji. W wypadku Awiwy Morgensztern innych dzieci i matek z Bergen-Belsen to 29 sierpnia 1945. Oprócz badania, jest informacja o tym że w dniu przybycia do Szwecji 26 sierpnia została odwszona i .......... środkiem DDT. Na Karcie Lekarskiej jest numer rejestracyjny 7878. To jest tzw. L-numer (L: 7878) który wszyscy transportowani z Lubeki misją UNRRA do Szwecji. Inna informacja to Najbliższa rodzina. Tu jest dopisane ołówkiem (zapewne po kilku dniach) że jej matka Szulamit przebywa w Szpitalu Polowym w Karlstadt. Inna dopisana piórem na samej górze informacja to na numer sali i łóżka.

Wszystkim byłym więźniom obozów koncentracyjnych, którzy przybyli do Szwecji Białymi Statkami, wydawano kartę medyczną (Läkarkort). Na Karcie Lekarskiej Awiwy Morgensztern jest numer rejestracyjny 7878. To jest tzw. L-numer (L: 7878) który wszyscy transportowani z Lubeki misją UNRRA do Szwecji. Inna informacja to Najbliższa rodzina. Tu jest dopisane ołówkiem (zapewne po kilku dniach) że jej matka Szulamit przebywa w Szpitalu

Wszystkim byłym więźniom obozów koncentracyjnych, którzy przybyli do Szwecji Białymi Statkami, wydawano kartę medyczną (Läkarkort). Na Karcie Lekarskiej Feliksa Milsztajna jest numer rejestracyjny 7874. To jest tzw. L-numer (L: 7878) który wszyscy transportowani z Lubeki misją UNRRA do Szwecji. Inna informacja to "Najbliższa rodzina". Tu jest informacje że jest z nim brat Marek a los ojca, Henryka Milsztajna jest nieznany.

Karty Diagnozy

https://jimbaotoday.blogspot.com/2024/06/losy-zydow-z-piotrkowa-trybunalskiego_16.html

W historia choroby opisanej w karcie zdrowia Hanki Izraelewicz można m.in. przeczytac: W 1942 do fabryki stolarskiej w rodzinnym mieście. Znaleźli się zatem w gronie 1800 szczęśliwców „loterów”* i nie zostali deportowani jak większość mieszkańców getta do obozu zagłady w Treblince w październiku 1942 r. Listopad 1944 r. do Ravensbrück – według niemieckiej listy zarejestrowani 2 grudnia 1944. Marzec 1945 do Bergen-Belsen. Obóz koncentracyjny w Bergen-Belsen został przejęty przez wojska brytyjskie 15 kwietnia 1945 roku. Co do reszty rodziny wiemy, że matka i jeden brat zostali wywiezieni do Auschwitz, a ojciec do Buchenwaldu. Następnie podsumowanie będące powtórzeniem podobnych relacji kobiet, które przybyły do ​​Szwecji z Białymi Statkami UNRRA: Nic nie wiem o losach rodziny.

W Karcie Chorobowej. Diagnostycznej Hanki Izraelewicz po jednej stronie jest wykres temperatury i pulsu a po drugiej napisana jako Anamneza przez szwedzką lekarkę 15 lipca 1945 roku opisana krótka historia Zagłady Żydów z Piotrkowa. Wszystko w kilku zdaniach.

Polska Żydówka niezamężna.

Z Piotrkowa w Polsce. W 1942 roku razem z siostra do obozu pracy przymusowej (fabryka wyrobów drzewnych). W listopadzie 1944 do Ravensbrück. Marzec 1945 do Bergen-Belsen. Siostry razem następnie do Szwecji. Jeden brat i matka do Auschwitz. Ojciec do Buchenwald.
Diagnoza stan po tyfusowy. Choroba nerek 1942 Piotrków. Tyfus plamisty, marzec 1945.


Anamneza to historia choroby pacjenta, fakty podawane przez niego samego - spisywana przez lekarza.Karty smierci wpisac Rozencwaig Hanka

RAL 812 - Brązowy kolor Zagłady - Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie - Icchak Kacenelson

  

Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie 

Icchak Kacenelson

Lęk mnie śmiertelny ogarnia i obejmuje uściskiem – Są już wagony! A wczoraj odeszły stąd wczesnym zmierzchem… I znowu są! Znowu stoją, znów na Umschlagu są wszystkie… Widzisz ich gęby otwarte? I puste jeszcze! Chcą więcej! Znowu są głodne, znowu się żarcie im przyda! Stoją, czekają, by znowu paszczę wypełnić całą. Jak gdyby jeszcze nie miały nigdy w swym pysku Żyda… Miały już, ale cóż z tego? Ciągle im mało, za mało! Chcą więcej, stoją czekają, jak rzędy nakrytych stołów Czekają na jadło , na Żydów. Dawać ich więcej, niech giną! I znów powróciły wagony

Z Piotrkowa Trybunalskiego do Magdiel

Droga dzieci z Piotrkowa Trybunalskiego do Magdiel w Izraelu.

Dzieci zostały wyzwolone 15 kwietnia 1945 w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen. 23 lipca opuścili Bergen-Belsen i przez Lubekę dotarli 26 lipca 1945 roku dotarli do szwedzkiego portu w Malmö.
Pobyt w Szwecji trwał między 10 miesiącami a 3 latami. Pierwsza grupa ocalałych z Zagłady dzieci dostała brytyjskie certyfikaty względnie szybko i juz w maju 1946 roku dotarła do Eretz Israel.

Druga grupa dzieci wyjechała z internatu Lövsätra (Täby) nie czekając na certyfikaty. Dzieci wyjechały ze Szwecji czekały we Francji na "certyfikaty", wizy stałego pobytu w Eretz Israel. Statek z Francji przybił do portu w Hajfie skąd dzieci zostały bezpośrednio przewiezione do Magidel.

Magidel który był szkołą rolnictwa był jednocześnie ośrodkiem adaptacji dzieci ocalałych z Zagłady.

25 lipca opuścili Lubekę i następnego dnia dotarli do szwedzkiego portu w Malmö. W Szwecji grupa była jednak podzielona. Część dzieci trafiła bezpośrednio do szpitala w Malmö (Nya Lungkliniken). Pozostałe zostały podzielone na trzy grupy: matki z dziećmi, starsi chłopcy i starsze dziewczynki i umieszczeni w różnych miejscach w mieście Malmö i jego okolicach. Na zdjęciu z portu z Malmö z 26 lipca 1945 r., dzieci deportowane pod koniec 1944 roku z Piotrkowa do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

Dzieci w Magidel który był szkołą rolnictwa był jednocześnie ośrodkiem adaptacji dzieci ocalałych z Zagłady. Niektóre dzieci w grupie to dzieci z Bergen-Belsen, m.in. chłopcy których twarze zostały powiekszone. Chłopiec w ostatnim rzedzie to Sewek Goldhersz z Piotrkowa Trybunalskiego który jest na fotografii z przyjazdu do Szwecji 26 lipca 1945 roku (pierwszy z lewej). Na dole Marek Milsztajn (ten w ciemnej koszuli) z kolega (tez z Piotrkowa).