Korczak - Dom Sierot i Nasz Dom - Pocztówki pamiątkowe - 21 marca, 21 czerwca, 21 września i 21 grudnia.

Wychowankom Domu Sierot i Naszego Domu przyznawano tzw. pocztówki pamiątkowe (taki rodzaj dyplomu, medalu). Pocztówki były dawane za dobrze wykonany dyżur, pomoc innemu dziecku lub wypełnienie jakiegoś wyjątkowego zobowiązania. Cztery razy do roku, 21 marca, 21 czerwca, 21 września i 21 grudnia w Domu Sierot i w Naszym Domu. W te dni odbywało się spotkanie, na którym wręczano pocztówki wypisane (zazwyczaj) ręką Korczaka i podstemplowane pieczątką Domu Sierot lub Naszego Domu.

Szczególnym rodzajem pocztówki była kartka, którą otrzymywał każdy z wychowanków, gdy kończył swój pobyt w instytucji – zawsze z niezapominajkami, życzeniami na nową drogę życia oraz, oczywiście, wynikami ostatniego plebiscytu. Religijne dzieci które straciły kogoś z najbliższej rodziny modliły sie z Korczakiem - modlitwa za umarłych - Kadysz. Po zakończeniu cyklu 280 modlitw dostawały pamiątkową pocztówkę.

Pocztówka nie jest nagrodą, a pamiątką, wspomnieniem.

Jedne dzieci zgubią ją na drodze życia,

inne — zachowają na długo.

§ 10. Kto dłużej niż rok pełnił sumiennie ten sam dyżur, otrzymać ma prawo pocztówkę z widokiem Warszawy.

 Sejm uznaje Dom Sierot za cząstkę Warszawy i pragnie dać pamiątkę, tem droższą dla tych, którzy w przyszłości może opuszczą miasto rodzinne- (J. Korczak, Jak kochać dzieci. Dom Sierot, 1920).

Wychowankom Domu Sierot i Naszego Domu przyznawano tzw. pocztówki pamiątkowe (taki rodzaj dyplomu, medalu). Pocztówki były dawane za dobrze wykonany dyżur, pomoc innemu dziecku lub wypełnienie jakiegoś wyjątkowego zobowiązania. 

Cztery razy do roku, 21 marca, 21 czerwca, 21 września i 21 grudnia w Domu Sierot i w Naszym Domu. W te dni odbywało się spotkanie, na którym wręczano pocztówki wypisane (zazwyczaj) ręką Korczaka i podstemplowane pieczątką Domu Sierot lub Naszego Domu.

 

Szczególnym rodzajem pocztówki była kartka, którą otrzymywał każdy z wychowanków, gdy kończył swój pobyt w instytucji – zawsze z niezapominajkami, życzeniami na nową drogę życia oraz, oczywiście, wynikami ostatniego plebiscytu. 

Religijne dzieci które straciły kogoś z najbliższej rodziny modliły sie z Korczakiem - modlitwa za umarłych - Kadysz. Po zakończeniu cyklu 280 modlitw dostawały pamiątkową pocztówkę.

Korczak pisze, postuluje, opowiada w "Jak kochać dzieci. Dom Sierot":
Sejm uchwala dnie kalendarza i przyznaje prawo do pocztówek pamiątkowych.

 Nie uchwalony jeszcze przez Sejm — Statut tymczasowy o pocztówkach pamiątkowych obejmuje między innemi następujące paragrafy:
 § 3. Napis na odwrotnej stronie obrazka głosi:
 „Uchwałą Sejmu z dnia... przyznano..... (imię) pocztówkę pamiątkową za...“ Data przyznania pocztówki może być uznana za dzień uroczysty, włączony do kalendarza.
 § 4. Ubiegający się o pocztówkę winien złożyć podanie na niezgniecionym arkuszu papieru, gdzie własnoręcznie, pismem starannem i czytelnem wylicza czyny i fakty, które pragnie pamiętać. — Czyny mogą być dobre i złe, zarówno pożyteczne, jak szkodliwe, zarówno godne pochwały, jak i nagany, pocztówka może być miłem lub niemiłem wspomnieniem, zachętą lub ostrzeżeniem.

 § 5. Jeżeli Sejm zechce silniej podkreślić fakt pamiątkowy, włącza go do kalendarza zwycięstw i porażek, chwalebnego wysiłku lub niedbalstwa, dowodu silnej lub słabej woli.
 § 7. Treść obrazka na pocztówce winna być zastosowana do tego, za co była wydana; a więc:
 1. — Za wstawanie natychmiast po budziku rannym, wydaje się za sezon zimowy — krajobraz zimowy, za wstawanie w ciągu wiosennych miesięcy — widoczek wiosenny i t. d.
 2. — za obranie 2500 funtów kartofli — „pocztówkę kwiatów.”
 3. — za bójki, kłótnie, niestosowanie się do praw i uchwał „pocztówkę tygrysa.“
 4. — za opiekę nad małemi i nowemi dziećmi — „pocztówkę opieki” i t. p.
 § 10. Kto dłużej niż rok pełnił sumiennie ten sam dyżur, otrzymać ma prawo pocztówkę z widokiem Warszawy. Sejm uznaje Dom Sierot za cząstkę Warszawy i pragnie dać pamiątkę, tem droższą dla tych, którzy w przyszłości może opuszczą miasto rodzinne.
 § 12. Prócz pamiątkowych, Sejm obmyśli sposób wydawania pocztówek jubileuszowych. Naprzykład, kto stale wcześnie wstaje, a więc posiada pocztówki pamiątkowe czterech sezonów, otrzymać może pocztówkę „silnej woli“ i t. d.
 § 14. Powinny być wprowadzane powoli i „pocztówki zdrowia” (kto nie chorował ani razu, szybko rośnie, uprawia sporty), pocztówki pamiątkowe za udział w komedyjkach, zabawach, pracy w gazecie i sądzie.
 § 17. Pocztówka pożegnalna „niezapominajek” jest ostatnią pocztówką — z podpisami dzieci i wychowawców.
 Pocztówka nie jest nagrodą, a pamiątką, wspomnieniem. Jedne dzieci zgubią ją na drodze życia, inne — zachowają na długo. —

Kartka pamiątkowa i stempel - z 23 lutego 1939 roku dla Chaji Lewi pisana przez Pana Miszę (Michał Wasserman Wróblewski) w imieniu Zarządu K.P.R. - Koła Pożytecznych Rozrywek przy Domu Sierot. Podpis Pana Miszy, pierwszy w lewej kolumnie.

Ile wydawano pocztówek? Pocztówki miały zazwyczaj numer. dawane A że były dawane cztery razy do roku, 21 marca, 21 czerwca, 21 września i 21 grudnia można mniej wiecej ocenic ich ilosc.

Pocztówki wydane Leonowi Gluzmanowi mają nastepujące numery:
2244 wydana 21XII.1924
3781 wydana 21.III.1927
3923 wydana 26.VI.1928

Pocztówki wydane Chaji Lewi mają nastepujące numery:
8398 wydana 21.IX.1937
8542 wydana 21.IV.1938
8617 wydana 21.IV.1938
8681 wydana 21.VI.1938
8727 wydana 21.IV.1938
8777 wydana 21.IX.1938
8865 wydana 21.VI.1938
8911 wydana 21.IX.1938
9018 wydana 21.XII.1938
9019 wydana 21.XII.1938
9077 wydana 21.XII.1938

Czyli między 21XII.1924 (nr. 2244) a 21.XII.1938 (nr. 9018) a wydano 6774 zarejestrowanych pocztówek pamiątkowych, rocznie - 483.

Na rewersie każdej pocztówki widnieje informacja dotycząca powodu otrzymania pocztówki. 

Pocztówki pamiątkowe były ważnym elementem systemu wychowawczego stosowanego w Domu Sierot i Naszym Domu. Była to forma upamiętniania osiągnięć wychowanków lub istotnych momentów ich życia w placówkach. Wśród nich znajdowały się m.in. akty silnej woli (np. poranne wstawanie, wstawanie na modlitwę) i praca na rzecz Domu Sierot w systemie dyżurów (za dyżur półgodzinny przyznawano jedną jednostkę pracy). Pocztówki upamiętniały też ważne wydarzenia z życia dziecka (np. święto lub pożegnanie z Domem Sierot). Wstępne regulacje dotyczące przyznawania pocztówek pamiątkowych Korczak opisał w książce „Jak kochać dziecko. Dom Sierot”. Zasady te ulegały modyfikacjom. Pocztówka dwustronna, z treścią odręczną.

20 januari 1942 - för 75 år sedan fick Janusz Korczak, Stefa, barnen från barnhemmet "Dom Sierot" och alla europeiska judar sin dödsdom. Wannsee heter platsen.

20 januari 1942 - för 75 år sedan fick Janusz Korczak, barnen från barnhemmet "Dom Sierot" och alla europeiska judar sin dödsdom. Wannsee heter platsen. 

6 månader efter Wannsee mötet - var dödlägret Treblinka klar att användas! Großaktion Warschau kunde startas med andra ord. Großaktion Warschau = deportation och mord. Nära 400 000 judar från Warszawa Gettot förintades där. Bland de mina morföräldrar, Janusz Korczak och barnen...

Wannseekonferensen var en konferens mellan representanter för NSDAP och SS och som ägde rum den 20 januari 1942 i Wannsee, en förort till Berlin. Konferensen hade sammankallats och leddes av SS-Obergruppenführer Reinhard Heydrich, chef för Nazitysklands säkerhetsministerium.
Heydrich ville informera de närvarande att han av riksmarskalk Hermann Göring i juli 1941 hade givits i uppdrag att leda och genomföra "den slutgiltiga lösningen av judefrågan".

Exakt 6 månader efter Wannsee, den 22 juli 1942, satte man igång Den stora aktionen (Großaktion Warschau) genom att sätta upp på husväggar i getto information om Förflyttning till Öst som skulle starta omedelbart vid Umschlagsplatz. Aktionen varar mellan två judiska högtidsdagar 23 Juli (Tisha B'Av) och 21 september (Yom Kippur). Förflyttning till öst innebar en plågsam transport i godsvagnar till Treblinka och där en plågsam död i gaskammare. Samma dag. Dag efter dag, tills 275 000 var mördade och omvandlade till aska!

Beskedet 6 månader efter Wannsee mötet - Treblinka klar att användas! Großaktion Warschau kan startas med andra ord. Großaktion Warschau = mord. Man skriver om ett "arbetsläger" men det handlade om ett dödsläger.

Beskedet 6 månader efter Wannsee mötet - Treblinka klar att användas! Großaktion Warschau kan startas med andra ord. Großaktion Warschau = mord. Man skriver om ett "arbetsläger" men det handlade om ett dödsläger.

"Ilekroć odłożywszy książkę, snuć zaczniesz nić własnych myśli, tylekroć książka cel zamierzony osiąga." Janusz Korczak

Feralny tydzien

"Ilekroć odłożywszy książkę, snuć zaczniesz nić własnych myśli, tylekroć książka cel zamierzony osiąga."

Janusz Korczak

Organizacja w Organizacyjnym roku - Korczak Janusz - Jak kochać dzieci. Dom sierot.

Jak kochać dzieci. Dom sierot.

Dom Sierot

Na widocznem miejscu, (na prawo od źródełka) niezbyt wysoko, wisi na ścianie tablica, na której pluskiewkami przytwierdzasz wszelkie zarządzenia, zawiadomienia i ogłoszenia przeznaczone dla mieszkańców i pracowników Domu Sierot. Korczak przywiązywał do tablicy bardzo dużą wagę.

Urywek z - Jak kochać dzieci. Dom sierot.

Pół setki dzieci, które przeniesiono do Domu Sierot z dawnego przytułku, były bądź co bądź tem wiadomem, które wiązały z nami wspólne przeżycia i nadzieje, które łączył duży sentyment z panną Stefanją, wychowawczynią Domu sierot, które opierały się organizacji, ale były do niej zdolne. W krótkim czasie przyjęto nowych 50, więc nowe trudności. — W domu naszym urządzono szkołę dla dzieci przychodnich, co pozwoliło mi stwierdzić, jaka przepaść dzieli arystokratę — nauczyciela od kopciuszka — wychowawcy dzieci.

Organizacyjny rok zakończył się naszym tryumfem. — Jedna gospodyni, jedna wychowawczyni, stróż i kucharka, — na sto dzieci. Uniezależniliśmy się od byle jakiego personelu i tyranji przytułkowej służby. Gospodarzem, pracownikiem i kierownikiem domu stało się — dziecko. — Wszystko, co poniżej, jest dziełem dzieci, nie naszem.

Tablica.
Na widocznem miejscu, niezbyt wysoko, wisi na ścianie tablica, na której pluskiewkami przytwierdzasz wszelkie zarządzenia, zawiadomienia i ogłoszenia.
Bez tablicy życie jest męką; powiadasz głośno i wyraźnie:


Janusz Korczak

**************************************************

Dom Sierot miał ograniczony budżet. Korczak próbował dlatego mieć ograniczaną ilość płatnych pracowników. Ich dobór był od początku bardzo ważny. Później dotyczyło to również bursistów. Tak jak Korczak pisze: Jedna gospodyni, jedna wychowawczyni, stróż i kucharka, — na sto dzieci.  Dodać należy, pracujących właściwie 24 godziny na dobę.

Korczakowskie narzędzia wychowawcze to m.in. sąd koleżeński, tablica i skrzynka na listy, do której dzieci wrzucały listy z pytaniami, prośbami, skargami.


Sam budynek, Dom Sierot na Krochmalnej też był budowany z myślą o ograniczeniach funduszu. "Technika prowadzenia internatu w jego drobnych, a decydujących szczegółach zależna jest od budynku, w którym się mieści i terenu, na którym go zbudowano."

Korczak pomimo że aktywnie współpracował z architektem Domu Sierot, Henrykiem Stifelmanem, nie był jednak szczególnie zadowolony z efektu, pisał w Jak kochać dzieci. Dom sierot: "Dom Sierot zbudowany został pod znakiem nieufności do dzieci i personelu."

Kadysz i religijność Korczaka

W Domu Sierot na parterze, od strony wschodniej, był specjalny "pokój ciszy”. Tam się modliły te dzieci które chciały, tam Korczak i dzieci do odmawiały Kadisz.

Korczaka religijność jest bardzo specjalna. Aktywnie popiera życie religijne dzieci (tych co chcą). To dotyczy nie tylko w Domu Sierot lecz również w Naszym Domu dla dzieci chrześcijańskich gdzie walczy o "pokój ciszy" z Maryną Falską. Maryna Falska była "zawzięta ateistką".

W Domu Sierot na parterze, od strony wschodniej, był specjalny "pokój ciszy”. Tam się modliły te dzieci które chciały, tam Korczak i dzieci do odmawiały Kadisz. Czy Korczak zachęcał dzieci do modlitwy wynika z jego tekstu poniżej. Na pewno chciał by istniała taka możliwość.

Jeden z byłych wychowanków Korczaka napisał że Doktor na przestrzeni wielu lat obecny był przy modlitwach jako "milczący obserwator”. To mylne. Pocztówki "na pamiątkę 280 wspólnych modlitw" świadczą że Korczak odmawiał Kadysz razem z dziećmi i po modlitwie całował je i tulił.

Pocztówki "na pamiątkę 280 wspólnych modlitw" świadczą że Korczak odmawiał aktywnie Kadysz razem z dziećmi.

Kiedy zebrali się wszyscy chłopcy, którzy zapisali się na modlitwę codzienną – zapytałem się , dlaczego modlą się, dlaczego na modlitwę przychodzą. Było to dawno, więc nie pamiętam dokładnie, zeszyt, gdzie spisałem odpowiedzi, zaginął. – Były one mniej więcej takie:

Pierwszy powiedział:
-Dlaczego miałbym nie modlić się. Jestem przecież Żydem.

Drugi powiedział:
-Przed śniadaniem nie mam nic do roboty na Sali, a w klasie jest ciepło i widno.

Powiedział trzeci:
-Chcę mieć pocztówkę na pamiątkę 280 wspólnych modlitw. Brakuje mi już tylko 40.

Czwarty powiedział tak:
-Kolega z podwórka mówił, że kto nie modli się, przyjdzie do niego w nocy duch i wsadzi go w worek, zawiąże i udusi. Więc boję się, bo może tak jest naprawdę.

-Prosiła mnie mamusia – powiedział piąty.

A szósty tak powiedział:
-Kiedy przychodzę w sobotę do rodziny, zawsze dziadek pyta się, czy w Domu Sierot dzieci są nabożne i czy modlą się. Gdybym powiedział, że nie, byłoby mu przykro, a kłamać przecież nie będę.

[…]

Piętnasty powiedział:
-Kiedy jestem chory albo coś mnie boli, albo w domu coś złego stanie się – mama albo brat zachorują, albo nie ma zarobku, albo gospodarz dokucza, albo sublokator – i mnie jest przykro. A tak pomodlę się i poproszę, to nie martwię się już i potem jest mi dobrze.

Szesnasty powiedział:
-Sam nie wiem, dlaczego przychodzę na modlitwę. Modlę się, bo się modlę. Wcale nie myślałem, dlaczego. – Kiedy sobie przypomnę, napiszę panu i włożę do skrzynki.

Siedemnasty powiedział:
-kiedy modle się, przypominam sobie dom, jak było dawniej. Zawsze w sobotę chodziłem z ojcem do bożnicy. Tu też w domu Sierot jest kolacja, ale jest inaczej. -Nie jest mi źle, ale kiedy byłem w domu, ja więcej kochałem i mnie też. […] W Domu Sierot też dostaje cukierki, ale wtedy przynosił tatuś i drażnił się, że nie da, że da mamie i zje sam. -To było śmieszne, bo wiedziałem, że to żart. – W domu był czulent w sobotę. W domu wszystko jest inaczej.

Kiedy on tak mówił, przypomniał sobie poprzedni i powiedział:
-O, już wiem. -O, właśnie. Ja tak samo jak on. – Modlitwa to tak, jakbym w powszedni dzień wstąpił do rodziny. Modlę się i przypominam sobie i to, i to, i to – wszystko jak było w domu.

[…] Zdaje się, że to Reginka […] powiedziała: – Jeżeli nie ma się ojca, przyjemnie wiedzieć, że Bóg jest ojcem wszystkich, więc i moim także. – Modlitwy rozumieć nie trzeba, bo ją się tylko czuje.  
Janusz Korczak

Miss Judea at Janusz Korczaks orphanage "Dom Sierot".

Miss Judea with the "characteristic features of the Polish Jewish female type".

Miss Judea with the "characteristic features of the Polish Jewish female type" came to the Korczak's Dom Sierot in Warszawa. She and several Polish ministers were visiting Dom Sierot in 1932, on the 20th anniversary of Dom Sierot.

Polish minister Mr. Pastor visits Dom Sierot in May 1930

Polish ministers were often visiting Dom Sierot (see the photo above). In 1932, on the 20th anniversary of Dom Sierot, there was again such a visit. Among others, there was a very good-looking 21 y old woman. The children gave her flowers. Who was she? She was Poland's "Miss Judea" - Zofja Ołdak (Zofja Ołdakówna).

Szlomo Nadel, one of the children at the orphanage remembers this occasion*: 

I remember the 50th-anniversary celebration of the orphanage in 1932. The Polish Minister of Education and Culture was among the many guests. Each child received a box of candies and we sat in the gallery and watched the ceremony. One of my friends, Karolek, handed flowers to Miss Judea, the Jewish beauty queen, who was also among the guests. She kissed his cheeks and sat him on her lap. We made fun of him for a long time after that, telling him that he still had lipstick marks on his cheeks.

Zofja Ołdak as Miss Judea was visiting institutions, shops, etc, and also the Jewish Council in Warsaw. Her appearance at 26 Grzybowska was used in the political fights between two Jewish parties, Mizrachi and Aguda.

Zofja Ołdak - Miss Judea was probably murdered during the Holocaust.

"Judyta" - Zofia Ołdak

Miss Judea with the "characteristic features of the Polish Jewish female type" (Jewish Tradition and Modernity) came to the Korczaks Dom Sierot in Warszawa on the 20th anniversary of Dom Sierot (1932).

The winner of the pageant Miss Judea was 19-year-old Miss Zofja Ołdakówna, who applied to the contest under the pseudonym Judyta. The contest was organized by the newspaper Nasz Przeglad. Here is the first page of Nasz Przeglad Ilustrowany, March 31, 1929.

The winner of the pageant Miss Judea was 19-year-old Miss Zofja Ołdakówna, who applied to the contest under the pseudonym Judyta. The contest was organized by the newspaper Nasz Przeglad. Here is the first page of Film Welt.

A satirical drawing from the magazine "Humor" about the Miss Judea pageant. The caption above the drawing: "Miss Judea matzo balls". The figure in the photo exclaims, "Aj ja ja... Just look at those matzo balls." You know what balls you're talking about. At least not with matzo...

"...Noteworthy was the coronation of Poland's "Miss Judea", which caused a bit of controversy within and without the Jewish community. On February 3rd the editors of Warsaw's Jewish daily newspaper Nasz Przeglad announced the upcoming beauty pageant to find Poland's most beautiful Jewess. The ideal candidate would embody, so the newspaper declared, the "characteristic features of the Polish Jewish female type"*.

Over the course of six weeks, 131 women entered the competition, of whom eleven made it into the finals. Only one blonde bright-eyed contestant was found among the finalists - Miss Roma Gliksman. In an interview before the final judging at Hotel Polonia started, miss Gliksman expressed her feeling of disadvantage on account of her apparent physical shortcomings. The winner of the pageant was 19-year-old Miss Zofja Ołdakówna, who applied under the pseudonym Judyta. She was described by the jury as bearing the perfect physical hallmarks of the "Jewish race" and noted for her "Sephardi looks." However, in a poll, the newspaper ran among its readers Oldakówna was only ranked in the sixth place, with only 10,205 votes in her favor. The readers, who were instructed to choose the candidate best delineating ethnic Jewish beauty, favored Miss Marja Łobzowska.

* For More info see: https://jimbaotoday.blogspot.com/2019/02/90-years-ago-first-and-last-miss-judea.html

** The biography of Shlomo Nadel by Lea Lipner