Zagłada - eksterminacja na duża skalę zaczęła się latem 1941 roku na tzw. ziemiach wschodnich po Operacji Barbarossa. Napad Niemców na ZSRR. Obszar od września 1939 roku okupowany przez ZSRR, po 22 czerwca został zajęty przez Niemców.
Wymordowanie większości Żydów z Kijowa w rawinie Babi Jar i wymordowanie Żydów w miejscowości Jedwabne to dwa symbolicznie przykłady mordowania społeczności żydowskiej w 1941 roku. Babij Jar to specialne Einsatzgruppen które na zapleczu wojsk niemieckich mordowały Żydów. Jedwabne to też symboliczne (bo tak było w wielu innych miejscowościach) mordowanie "miejscowych" Żydów przez "miejscowych" Polaków, czyli sasiadów.
Grupy Operacyjne - Einsatzgruppen działały wg. systemu. Zebrac i odizolowac - Przetransportowac - Zagładzic
20 stycznia 1942 roku na konferencji w Wannsee pod Berlinem Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) przedstawił plan zagłady Żydów, m.in. wymordowanie 2 284 000. Żydów polskich.
Od konferencji w Wannsee wszystko, co wiązało się z realizacją "ostatecznego rozwiązania", otrzymało absolutny priorytet, nawet przed samym wysiłkiem wojennym.
Po konferencji w Wannsee nastąpiło przyspieszenie działań. Obóz w Bełżcu nadawał się do "użytku" już w następnym miesiącu. W marcu 1942 r. rozpoczęła się budowa obozu w Sobiborzei nowego obozu w Treblince. Równocześnie obozy w Auschwitz, na Majdanku przekształcone w obozy zagłady.
Na konferencji w Wannsee opisywano ludobójstwo za pomocą eufemizmów. Szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinhard Heydrich używał określeń na deportację: "ewakuacja na wschód" i twierdził, że większość "odpadnie dzięki naturalnym przyczynom", zaś tych, którzy przeżyją, należy "odpowiednio potraktować". Używanie eufemizmów miało zapobiec jakimkolwiek wahaniom ze strony wykonawców planu ludobójstwa.
Zagłada w specjalnych fabrykach śmierci - obozach śmierci. Reszta wg. systemu Einsatzgruppen, czyli Zebrać i odizolować - Przetransportować - Zagładzić.
Kulminacją Zagłady polskich Żydów była właśnie Wielka akcja (Grossaktion Warschau), czyli wywózka 375 tys. Żydów z warszawskiego getta do nowootwartego obozu śmierci w Treblince.
Logistyka Zagłady to Getta, transporty do obozów śmierci, duszenie w komorach gazowych i palenie ciał. Tak od marca 1942 roku do końca 1942 roku hitlerowcy zamordowali w sumie ok. 1,3 mln polskich Żydów w trzech obozach zagłady — Bełżcu, Sobiborze i Treblince.
Kiedy front się załamał pod Stalingradem, własciwie juz w grudniu 1942 roku to jednak plan "ostatecznego rozwiązania" nie został zarzucony. 2 lutego 1943 r. pod Stalingradem poddała się okrążona przez Rosjan 6 Armia niemiecka. Do niewoli poszło 91 tys. żołnierzy oraz 22 generałów na czele z feldmarszałkiem von Paulusem. Łącznie operacja stalingradzka przyniosła państwom Osi straty 1,5 mln poległych, rannych, pojmanych.
Treblinka, Sobibor zamknieto ale Żydów wegierskich zostawiono w spokoju do kwietnia 1944 roku.
Podobnie w styczniu 1945 roku SS podjęło próbę pędzenia Żydów jak najdalej od napierających wojsk.17 stycznia 1945 r. rozpoczęły się "Marsze Śmierci" tych więźniów, którzy przeżyli w KL Auschwitz.
