Saturday, August 10, 2024

Korczak: Internat typu wojennego, ewakuowany w panicznej ucieczce z frontu.

Korczak "Sen", w Opieka nad Dzieckiem 1924 R.2, nr 3-4  str 140.


W roku 1924 Korczak napisał obszerny i wnikliwy artykuł do czasopisma „Opieka nad dzieckiem” – pod tytułem „Sen”. W artykule opisał sen dziecka obserwowany w "Internacie typu wojennego, ewakuowanego w panicznej ucieczce z frontu".

Internat typu wojennego opisany przez Korczaka to zapewne jego obserwacje podczas I wojny światowej (1914-1918). Korczak został wtedy na nowo powołany do czynnej służby w armii rosyjskiej. Był m.in. młodszym ordynatorem szpitala dywizyjnego w Głuboczku na Ukrainie, następnie został lekarzem pediatrą w przytułku dla dzieci ukraińskich pod Kijowem.

W tym czasie odwiedził też dom wychowawczy dla 60 chłopców polskich w Kijowie. Tam spotkał po raz pierwszy Marynę Falską. Falska była wtedy kierowniczką internatu dla 60 polskich chłopców, przeważnie sierot wojennych, uczących się rzemiosła. Korczak, podczas pierwszego kilkudniowego urlopu w Kijowie trafił własnie do zakładu prowadzonego przez Falską. Udało mu sie oczarowac nie tylko kierowniczkę, ale i wychowanków. Zaproponował przyjęcie kilku rozwiązań pedagogicznych, które zdążył już wypróbować podczas pracy w Domu Sierot w Warszawie. W zakładzie w Kijowie powstał samorząd, sąd, gazeta internatu, do której tak jak w Domu Sierot każdy wychowanek i każdy wychowawca mógł napisać artykuł.

Obserwacje Korczaka snu głodnych dzieci podczas I wojny światowej na pewno były przydatne podczas II wojny światowej gdzie sam opisywał nocne wynoszenie kubłów z nieczystościami (m.in.na ulicy Dzielnej).






 


Internat typu wojennego, ewakuowany w panicznej ucieczce z frontu. 

Wednesday, August 7, 2024

Akcja „Reinhardt” w szwedzkich dokumentach powojennych - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego

Akcja „Reinhardt” była kryptonimem niemieckiego planu mającego na celu wymordowanie ok. dwóch milionów Żydów mieszkających w okupowanej Polsce. W ramach akcji „Reinhardt” w latach 1942-43 działały trzy ośrodki zagłady: Bełżec, Sobibór i Treblinka.

Opisywanie Zagłady, dawanie świadectwa o losie najbliższych to nie tylko bezpośrednie relacje świadków na specjalnych formularzach Yad Vashem i innych organizacji. Opisy morderczej akcji „Reinhardt” poprzez wspominanie nazwisk ofiar i ich losów znajdujemy w wielu szwedzkich dokumentach dzieci z Getta w Piotrkowie które wyswobodzone w Bergen-Belsen przyjechały Białymi statkami UNRRA do Szwecji. Większość ostatniego dnia akcji, 28 lipca 1945 roku. Szwedzkie dopiski na dokumentach poszukiwania rodzin, typu "z Piotrkowa w 1942" lub z "Piotrkowa do Treblinki" na dokumentach potwierdzają zrozumienie Szwedów że deportacja do obozów zagłady oznaczała nic innego niż śmierć. Do Szwecji przyjechało około 400 dzieci ocalałych od Zagłady. Większość z nich urodzonych w Polsce. 3/4 dzieci to dziewczynki.

Deportacje do obozów koncentracyjnych są zazwyczaj dokumentowane listami nazwisk, najczęściej po przybyciu do obozów. Deportacje do obozów śmierci to tylko cyfry.

Poniżej kilka stron dokumentów z mikrofilmów SUK - Statens Utlänningskommission*. 

Szwdzki dokument z SUK w Sztokholmie i karta DP-2 ze Szpitala Tranzytowego w Lubece opisuje losy rodziny Altman: "Rodzice w 1942 roku do Treblinki, siostra razem z nimi". W szwedzkim dokumencie jest podane imię siostry, Fela (13 lat). Altman Ruta która przeżyła, wyjechała w maju 1946 roku ze Szwecji do Eretz Israel.





Deportacje z powiatu Piotrków - 27 500 do obozu zagłady Trablinka.
15–25.X – Piotrków (22000 Żydów) – Treblinka
15–25.X – Gorzkowice (1500 Żydów) – Treblinka
15–25.X – Kamieńsk (500 Żydów) – Treblinka
15–25.X – Przygłów (2000 Żydów) – Treblinka
15–25.X – Sulejów (1500 Żydów) – Treblinka

*Biuro Społeczne SUK miało ostateczne prawo do aprobaty lub dezaprobaty czy dziecko z akcji UNRRA może zostać adoptowane czy nie. SUK za wszelką cenę chciało jednak uniknąć sytuacji, w której dzieci byłyby zabierane do innych krajów w celu adopcji o ile nadal istniała możliwość że członkowie rodziny nadal żyją. Dlatego SUK robił co mógł by zebrać informacje poprzez swoje kanały w Szwecji i zagranicą o czym świadczą liczne zapytania do konsulatów.