Korczaks Orphanage children were not an uniform group

Numerous researchers with high university titles in pedagogy use to write that Korczak was choosing the children and therefore he got such results at his Orphanage. Several younger researchers are just repeating what the old ones (with titles) wrote.

As I am trained in the biology and medicine, thus including etiology and courses in pedagogy I build my opinion on some not published or discussed pictures from the Korczak's Orphanage and its pictures from the summer camp Rózyczka.

The pictures above show Leiche, a mentally retarded girl and a boy with an amputated leg. Besides the mental and physical handicap, the Jewish children came from very different homes where also mother tongue varied.

Of course, Korczak was trying to have as the uniform group as possible but it was a question of limited finances and therefore also very limited number of staff working at the Orphanage.

Janusz Korczak - Gettodagboken som hittades av Michal Wasserman Wroblewski - Bokmässan i Göteborg

Det var min far Michal Wasserman Wroblewski som den 5 augusti 1942 tog hand om Janusz Korczaks Gettodagbok. Det var på kvällen samma dag som Korczak, 239 barn och barnhemmets lärare blev förda i boskapsvagnar till dödslägret och mördade i Treblinkas gaskammare. Min far och fyra stycken fd barnhemmets barn, nu vuxna gick ut på morgonen för att arbeta utanför gettot. Korczak kysste alla och sa på återseende. Bara min far överlevde Förintelsen. 

Dagboken och andra Korczaks dokument förde min far på natten till Stora Gettot.

Nu blev hela Dagboken översatt till svenska

och presenteras på bokmässan i Göteborg.

Janusz Korczak - Gettodagbok

maj 1942
Det finns inget friskt ställe i min kropp. Sammanväxningar, smärta, bråck, ärr. Jag faller sönder, steks, arbetar, lever.


22 juli 1942
När Korczaks medarbetere, en äldre man, Arylewicz dog en tidig morgon på hemmet i gettot skrev Korczak: 
Döden är inte svår, svårare är själva livet.Mitt liv har varit svårt men intressant. Ett sådant liv bad jag i min ungdom Gud om, skrev Janusz Korczak i sin ”Dagbok” i Warszawas getto i juli 1942.

21 juli 1942 
Imorgon fyller jag sextio tre eller sextiofyra år. Min far har under några år inte bryts sig om att söka födelsecertifikat för mig. På grund av detta upplevde jag några svåra stunder. Min mor kallade det för en klandervärd oaktsamhet: som jurist borde min pappa inte låta födelseanmälan att dra ut på tiden.
Mitt namn är efter min farfar och farfars namn Hersh (Hirsch). Min far hade rätt att kalla mig Henryk, eftersom han hette Josef. Och även de andra barnen fick genom farfar kristna förnamn: Maria, Magdalena, Ludwik, Jakub, Karol. Men tvekade och väntade.
Jag är borde ägna mer utrymme åt min far: jag förverkligar faktiskt, det vad han sökte, hans drömmar, som som även plågade min farfar som ville åstadkomma de i så många år.
Och mamma. Kanske senare. Jag är jo min mamma och pappa. Tack vare det vet jag förstår så mycket.
Farfars far var en glasmästare. Jag är glad för det: glas ger värme och ljus. En svår sak är att födas och att lära sig att leva. Det återstår för mig en mycket lättare uppgift: att dö. Efter döden kan det återigen vara svårt, men jag tänker inte på det. Sista året, eller månad, eller en sista timmen.
Jag vill dö med insikt och medvetet. Jag vet inte vad jag skulle säga till barnen som sista orden. Jag skulle kanske säga så och att, att de har full frihet att välja sin egen väg i livet.
Klockan tio. Skott: två, flera, två ett, flera. Kanske är det mina fönster som är dåligt täckta. Men jag avbryter inte skrivandet. Tvärtom, tankarna lyfter (enda skott) lättare.


Sista dagen, den 4 augusti 1942, dagen före deportationen till Umschlagsplats och döden i Treblinka skriver Korczak:

4 augusti 1942
Vattnade blommor, stackars barnhems växter, växter av det judiska barnhemmet. Stekt av solen jord andades.
En vaktpost ser på mitt arbete. Är det irriterad eller rörd av aktivitet i mitt rum klockan sex på morgonen?
Står och tittar. Med brett spridda ben.
[...] Tidskrifterna, vilka jag samarbetade med, stängdes, gick i konkurs.
Utgivare tog sitt liv då han blev ruinerad.
Men allt det är inte inte för att jag är Jude, men för att jag är född i öst.
Men det är en sorglig tröst att även den stolta Väst mår inte så bra.
Sådan tröst skulle kunna glädja, men gör inte är det. Jag önskar inte någon bli sjuk. Jag kan inte. Jag vet inte hur man gör det.
[...] Vattnar blommorna. Mitt skalliga huvud i fönstret, en så bra mål.
Han har ett gevär. Varför står och tittar så lugnt?
Han har inte fått order.
Eller kanske han var i det civila, en lärare på landsbygden, kanske en notarie, gatsopare i Leipzig, eller en servitör i Köln?
Vad skulle han göra om jag nickade till honom? Hälsade tillbaka vänligt med handen? Kanske vet han inte ens att det är så som det är?
Han kunde ha kommit bara från fjärran först i går ...

Första och sista sidan av Korczaks Gettodagbok. Troligen så skulle även den tunna sista papperarken skrivas på båda sidor. På bilden sem man troligen sk karbonkopior som framställs genom att ett karbonpapper läggs mellan det papper originalet skall skrivas på och ett underliggande papper (kan vara flera). När man sedan skriver, så skapas en kopia på det andra papperet med hjälp av karbonpapperet som färgar av sig. Troligen använde man på barnhemmet mycket tunnt papper, 30 g, varvat med lager med karbonpapper.

Absolut sista orden som Janusz Korczak skrev i sin Dagbok: Vattnar blommorna. Mitt skalliga huvud i fönstret, en så bra mål. Han har ett gevär. Varför står och tittar så lugnt? Han har inte fått order. Eller kanske han var i det civila, en lärare på landsbygden, kanske en notarie, gatsopare i Leipzig, eller en servitör i Köln? 

Vad skulle han göra om jag nickade till honom? Hälsade tillbaka vänligt med handen? Kanske vet han inte ens att det är så som det är?  Han kunde ha kommit bara från fjärran först i går ...

De sista orden i Dagboken skrevs i Barnhemmet (gul asterisk) vid Sienna(gatan 16 i Warszawas Getto. Därifrån fördes hela barnhemmet till döden i Treblinka.

År 1990 gjorde den polske regissören Andrzej Wajda en film om Korczaks liv – en svartvit film som utgår bl.a. från Korczaks böcker och även den Dagboken som Korczak skrev under sin tid i gettot och nu nu har översatts till svenska. I filmen blandas dramatiseringar med dokumentärt material.

Korczak loved Peretz poetry and especially the poem/song ברידער

Korczak loved I. L.Peretz poetry and especially the poem/song ברידער Brothers
After the lecture by Michal Zylberberg that he delivered at Orphans Home at 33 Chlodna str
Korczak wanted this song to be taught to all the orphanage children and should become a theme song for all the young people in the Warsaw Ghetto. This, in fact, is actually what happened in the following months.

White, Brown, Black, Yellow –
mix the colors all together!
All people are brothers,
From the same father, from the same mother!

And one god has created them all,
and one homeland: the world –
all people are brothers,
that is absolutely certain!

All people are brothers
Black, White, Brown, Yellow…
only the colors are different –
but their Nature is the same!

Everywhere the same bluster,
I’ve heard it thousands of times!
And from talking to bearing (fruit)—
It’s (as distant as) heaven to earth!

All human beings are “brothers”:
Yellow, Brown, Black, White…
nations, races, and climates –
it’s all an Enlightenment fiction!

Everywhere the same mussar,
everywhere the same lie –
the whole world with their mouth,
the politician with their silence!

All people are brothers!

And they amuse themselves with frivolities,

Their souls are (as) little worms –

in pinecone snuff.

Thanks to Aharon N. Varady

The link to the song

Yiddish poem: I. L. Peretz (1852-1915) and original music: Beethoven's 9th Symphony on Youtube

https://www.youtube.com/watch?v=LF7F1K5m5A4

Lemna minor - Andmat - min första vetenskapliga artikeln som var med i Current Contents för 45 år sedan

Lemna minor - Andmat - de gröna växter som täcker hela vattenytan.

Min första vetenskapliga publikation handlade om andmat. Således om Lemna minor, en växt som man finner på vattenytan. Jag såg att den hade kloroplaster i sina rötter. 

Seminarium - redogörelse för mitt 3-betygsarbete i botanik vid Stockholms Universitet.

Min första vetenskapliga publikation handlade om andmat. Således om Lemna minor, en växt som man finner på vattenytan. Jag såg att den hade kloroplaster i sina rötter. 

Jag har också analyserat kristaller, även de i rötterna på Lemna minor med hjälp av röntgenmikroanalys (X-ray microanalysis), en ny teknik som gav möjlighet att få fram grundämnessammansättning utav det man såg i ett elektronmikroskop. Kristaller var kalciumrika. Man kunde göra även grundämneskartor som visade var i preparatet (var i rotmössan) fanns de kalciumrika kristallerna.

Andmat. Min första vetenskapliga publikation år 1973 handlade om andmat. Således om Lemna minor, en växt som man finner på vattenytan. Jag såg att den hade kloroplaster i sina rötter. De såg olika ut i olika delar av roten! Min dåvarande chef vid Botaniska Institutionen vid Stockholms Universitet, prof. Folke Fagerlind tyckte att mina resultat var inte "publiceringsbara" mer än som ett 3-betygsarbete.

Så fort jag lämnade Botaniska Institutionen i Stockholm och flyttade till Wenner-Grens Institut (Norrtullsgatan 16) så publicerade jag mina resultat i en engelskspråkig tidskrift som var med i Current Contents.

Artikeln handlade om något så ovanligt som kloroplaster i rötterna. Jag fick ett par hundra förfrågningar, då såsom kort eller brev med posten om särtryck.

Jag har senare också analyserat kristaller, även de i rötterna på Lemna minor med hjälp av röntgenmikroanalys, en ny teknik som gav möjlighet att få fram grundämnessammansättning utav det man såg i ett elektronmikroskop. Kristaller var kalciumrika. Man kunde göra även grundämneskartor som visade var i preparatet (var i rotmössan) fanns de kalciumrika kristallerna.

Lemna minor is among the Lemna species, the smallest, reaching a diameter of only 1.5-4.0 mm. Each of the obovate or suborbicular thalli are slightly convex on both surfaces. Roots of L. minor can reach a length of up to 15 cm. Daughter thalli arise from one of two marginal pockets on opposite sides of the basal nodal region of each thallus.

Religijność - Przynależność - Bezwyznaniowość Janusza Korczaka

Skrzyżowanie ulic Gesiej (obecnie komendanta Powstania w Getcie Anielewicza i Zamenhofa w 1947 (kolor) i 1941 roku.

Po którymś tam z kolei przeczytaniu obchodów przez Korczaka Nowego Roku (Rosz Haszana) i Dnia Sądnego (Jom Kipur) w 1941 roku myślałem wiele o religijności Janusza Korczaka. Porównywałem samego siebie z Korczakiem. Korczak podobnie jak ja był syjonista ale to nie ma nic wspólnego z religją szczególnie że ci którzy w latach 30-tych odbudowywali Eretz Israel nie byli religijni. Poglądy Korczaka na temat Izraela są wszystkim znane jak również fakt jego działalności w Keren Kajemet, udzial w Siatowych Kongresach Syjonistycznych jak i artykuly w prasie syjonistycznej są wszystkim znane. Opuszczam ten temat jak i sprawe "polonizacji" Korczaka.

Polonizacja Korczaka polegała wg. mnie na przynależności kulturalnej gdzie kluczowy był jezyk polski. Mówiąc o przynależności społecznej to Korczak był Żydem. W Polskim wojsku by były dwie główne grupy narodowościowe Polacy i Żydzi. Kolonie na które Korczak wyjeżdżał były dla dzieci polskich i zydowskich. Równiez domy sierot by były polskie i zydowskie.

Czy Janusz Korczak był człowiekiem religijnym? A jeżeli tak, to o jakiej religijności tu mowa? Na czym ona polegała? wg. mnie to chodzi o Przynależność. Przynależność do grupy okreslane w jako Żydzi. Grupa niejednolita.

Na temat religijności Korczaka istnieją dość rozbieżne opinie. Jedne głoszą, że Korczak był człowiekiem niewierzącym albo tez wkladaja go w szufladke masonska polaczana z mistycyzmem.

Pokoje do modlitwy czesto tlumaczy sie obecnościa Boga w życiu Janusza Korczaka. Korczak dostrzegał potrzebę nie tyle Boga co modlitwy w swojej praktyce wychowawczej. Wsród dzieci w Naszym Domu i w Domu Sierot byly dzieci wierzące i niewierzące. Korczak modlil sie, odmawial kadysz wraz z dziecmi żydowskimi w Domu Sierot które stracily swoich rodziców. Modlil sie  przez wiele miesiecy tak jak religia żydowska każe. Czym naprawde byly te modlitwy dla Korczaka?

KADISZ - (Kadysz) to modlitwa żydowska za zmarłych. W rodzinie syn ma obowiązek wielokrotnego odmawiania modlitwy Kadisz (Kadisz Jatom) po śmierci rodzica. KORCZAK zazwyczaj odmawiał Kadisz siedząc obok modlącego się dziecka.

Modlitwa Kadisz Jatom (hebr., Kadysz Sierot) bądź Kadisz Awe(j)lim (hebr., Kadysz Zbolałych [Żałobników]) jest odmawiany obowiązkowo, zgodnie z prawem przez 11 miesięcy po śmierci jako modlitwa za zmarłych. Modlitwa odmawiana jest zazwyczaj przez syna wyrażającego wiarę w imieniu rodziców. Jak nie ma syna w rodzinie owiązek ten mogą spełniać także córki. Dlaczego przez 11 miesięcy ? Dlatego bo wierzono że ludzie niegodziwi idą do piekła [gehenna] na rok (12 miesięcy).

Znana jest tzw. Pocztówka pamiątkowa napisana w 1924 roku do Leona Gluzmana.

"Na pamiatkę 280 wspolnych modlitw"

Była wychowanka, Hinda Lewi-Lisner, opisała zachowanie sie Korczaka:
„Troski dzieci były jego troskami. Na przykład, był wyjątkowo czuły wobec dzieci, których żadne z rodziców nie zachowało się przy życiu. Rano i wieczorem w domu na Krochmalnej odmawiali Kadisz. Ile razy odwiedzał ich dom, zachodził do nich, nakładał jarmułkę i modlił się razem z nimi. Cierpienie innych niczym chmura przyciemniało jego wzrok, jego twarz wyrażała bezbrzeżny ból. Kiedy jakieś dziecko skończyło już odmawiać Kadisz, podchodził do niego i całował je w czoło. ‘Mój’ drogi, najmilszy synku mój’, szeptał do niego. Bo czuł, co w tej chwili działo się w duszy osieroconego dziecka ”.

List wysłany do Korczaka z kibucu Ein Harod, datowany 20 kwietnia 1937 r. Treść listu to decyzja sekretariatu kibucu, prośba o zamieszkanie w kibucu i praca tam przy edukacji, wychowaniu dzieci. Ten rodzaj zaświadczeń wydawano dla Żydów zdecydowanych na emigrację do Eretz Israel. Chodziło również by zaświadczyć że poszukujący wizę wjazdową i prawo osiedlenia, ma zapewnioną tam pracę. Podobny list otrzymała Pani Stefa. W 1937 roku Korczak mieszkał z siostrą przy ulicy Złotej 8 i nie był już tak silnie związany z Domem Sierot jak poprzednio. To samo dotyczy Stefanie Wilczyńską. Wybuch wojny przerwał te starania. Dokument, jedna strona, odręcznie napisany oryginał w języku hebrajskim. Archiwum GFH.

Ciekawy jest list wysłany do Korczaka z kibucu Ein Harod, datowany 20 kwietnia 1937 r. Treść listu to decyzja sekretariatu kibucu, prośba do Korczaka o zamieszkanie w kibucu i praca tam przy edukacji, wychowaniu dzieci. Ten rodzaj zaświadczeń wydawano dla Żydów zdecydowanych na emigrację do Eretz Israel. Chodziło również by zaświadczyć że poszukujący wizę wjazdową i prawo osiedlenia, ma zapewnioną tam pracę. Podobny list otrzymała Pani Stefa. W 1937 roku Korczak mieszkał z siostrą przy ulicy Złotej 8 i nie był już tak silnie związany z Domem Sierot jak poprzednio. To samo dotyczy Stefanie Wilczyńską. Wybuch wojny przerwał te starania.

W latach 1923-1937 oficjalnie wyemigrowało z Polski do Palestyny 111 500 Żydów, m.in. by tworzyć własną „narodową siedzibę”, jak głosiła Deklaracja Balfoura z listopada 1917 roku. Dla wielu Żydów była to tzw. emigracja "za chlebem" i ucieczka przed narastającym antysemityzmem. 

Kwestia Wyznania religijnego lub Przynależności religijnej Janusza Korczaka jest rzeczywistością łatwo zrozumiałą dla mnie, Żyda urodzonego w Polsce po drugiej wojnie swiatowej.

Mimo mojego własnego ateizmu czuję jednak pewną przynależność religijną która jest własciwie przynależnością tradycyjnie-kulturalną. Wiem prawdopodobnie mniej o religii i obyczajach żydowskich niż Korczak. Wybrałem i obchodzę w mój spsób pewne wybrane świeta żydowskie.

Religijność jest problemem trudnym do okreslenia gdyż jest relacją między człowiekiem a rzeczywistością i istniejącą możliwoscią istnienia Boga. W sytuacjach beznadziejnych, trudnych zwracamy się zazwyczaj o pomoc to tzw. osoby trzeciej a jak ta nie istnieje wtedy często do Boga który jest wlasnie dla ateistów taką trzecią osobą. Uporne czytanie tekstów z Tory czy Bibli nie ma wtedy nic do czynienia z prawdziwa wiarą w Boga.

Dlatego, m.in. na temat wiary Korczaka istnieją tak bardzo rozbieżne opinie. Jedni umieszczają Korczaka po stronie ateizmu, drudzy twierdzą że miał swoją własną religie...

Ostatnie cztery swieta religijne obchodzone w Domu Sierot to Pesach, Nowy Rok i Jom Kipur w 1941 roku na Chłodnej i Pesach na ulicy Siennej 16 w 1942 roku.

1941 rok - Pesach - Rosz Haszana - Jom Kipur  

Michał Zylberberg który mieszkał w tym samym domu na ulicy Chłodnej 33 gdzie był Dom Sierot w Warszawskim Getcie. Zylberberg opisuje dokładnie Dom Sierot i obchodzone tam religijne świeta żydowskie.

Tak pisze Michał Zylberberg: W tamtym roku mieszkałem i pracowałem z bardzo znanym żydowskim pedagogiem doktorem Januszem Korczakiem (Goldszmitem). Na kilka dni przed Rosz Haszana w 1941 roku doktor Korczak poprosił mnie o pomoc w zorganizowaniu uroczystości religijnych z okazji Rosz Haszana i Jom Kipur dla 150 sierot. Zależało mu, żeby uroczystości miały właściwą oprawę, bo chciał zrobić wrażenie na dzieciach.

"W tych straszliwych czasach", powiedział Korczak "religia jest naszą jedyną pozytywną siłą, naszą jedyną ochroną". Byłem zaskoczony.
Doktor Korczak nie był religijnym Żydem. Był asymilatorem, który nie miał żadnego kontaktu z religijnym życiem żydowskim.
Znaleźliśmy młodego kantora (chazana). Dzieci przygotowały na uroczystości dużą salę Domu Sierot na ulicy Chłodnej 33, położyły dywany i ustawiły kwiaty.
Rosz Haszana i Jom Kipur w Domu Sierot było wielkim doświadczeniem. Doktor Korczak miał na głowie czarną, jedwabną jarmułkę i stał w ciągu dnia w kącie ze swoim modlitewnikiem w języku polskim. Jego kazania były najbardziej pouczające. Mówił o życiu, o śmierci, o żydowskiej wierze, o Torze, o Izraelu. "Kto to może wiedzieć", powiedział podczas ostatniego wystąpienia w czasie modlitwy Ne'ilah, "czy będziemy przy życiu podczas następnego święta Jom Kipur". Podczas kolejnego Rosz Haszana dzieci już tam nie było. A Doktor Korczak już nieżył.

1942 rok

Premiera dla dzieci i znajomych.
Pierwszy raz dzieci wystawiły sztukę Poczta wg. Rabindranatha Tagore – indyjskiego poety, prozaika, noblisty z 1913 r. na Pesach 1942 r (5702). Premiera dla dzieci i znajomych w dużej sali na Siennej 16.

Wydrukowane zaproszenie, na uroczystość sederową w Domu Sierot dnia 1 kwietnia 1942 roku. Adres do Domu Sierot tym razem tylko ulica Śliska czyli wejście od podwórka.

W swoim Pamiętniku pisał Korczak: Rozpaczliwa jest ta rezerwa dorosłych. Nie róbcie dzieciom niespodzianek, jeśli nie chcą. Powinny wiedzieć zawczasu, być uprzedzone. Czy będą strzelać, czy na pewno, kiedy i jak. Trzeba się przygotować do długiej, dalekiej, niebezpiecznej podróży.

Zaproszenie, na oficjalną premierę w Warszawskim Getcie będącą jednocześnie ostatnim przedstawieniem w Warszawskim Getcie zostało najprawdopodobniej napisane na maszynie przez Pana Henryka Azrylewicza.

Zaproszenie, na premierę w Warszawskim Getcie będącą jednocześnie ostatnim przedstawieniem w Warszawskim Getcie zostało najprawdopodobniej napisane na maszynie przez Pana Henryka Azrylewicza. Adresatami byli, m.in. Icchak Cukierman i Cywia Lubetkin na ul. Dzielnej.

Wiem że Dom Sierot dostawał paczki z zagranicy w okresie Getta. Nie wiem tylko czy to było poprzez Czerwony Krzyż.

Korczak w Pamiętniku pisanym w kwietniu 1942 roku opisuje sen o locie nad nieznanym krajem i o jedzeniu, sen o Indiach i spotkaniu z nobelistą Rabindranathem Tagore. 

"Dwa sny moje dziwne"  
Z nieznanego kraju dobry człowiek chciał wysłać jego dzieciom żywnościową paczkę, w Indiach wielki pisarz dał mu książkę o poczcie dla swojej uczennicy - panny Esterki. Oba sny się sprawdziły: z Kopenhagi przyszła do sierocińca paczka z serem, kiełbasą i marmoladą, a panna Esterka wystawiła "Pocztę" na święto Pesach.(1942 r)


* Żydowska Samopomoc Społeczna (ŻSS) - organizacja dobrowolnej opieki społecznej nad ludnością żydowską w Generalnej Guberni (właśc. (niem.) Jüdische Soziale Selbsthilfe (JSS) – była powołana przez niemieckie władze okupacyjne w maju 1940. ŻSS prowadziła dożywianie w kuchniach i innych placówkach, rozdawnictwo suchego prowiantu, odzieży, lekarstw i zapomóg pieniężnych; organizowała i utrzymywała zakłady opieki zamkniętej; zajmowała się pośrednictwem pracy i poszukiwaniem zaginionych, szczególną opieką otaczając dzieci (m.in. domy sierot jak J. Korczaka Dom Sierot). Władze okupacyjne zlikwidowały ŻSS z dn. 29 VII 1942, powołując na jej miejsce Żydowski Urząd Samopomocy. 22 VII 1942 roku to początek Wielkiej Akcji w Warszawskim getcie.

Polonizacja Korczaka polegała cześciowo wg. mnie na przynależności kulturalnej gdzie kluczowy był jezyk polski. Mówiąc o przynależności społecznej to Korczak był Żydem. W polskim wojsku były dwie główne grupy narodowościowe Polacy i Żydzi (20%). Kolonie na które Korczak wyjeżdżał były dla dzieci polskich i żydowskich. Równiez domy sierot by były polskie i żydowskie.

Obwieszczenie o utworzeniu Getta Warszawskiego.

Ulica Bonifraterska róg Konwiktorskiej.  Po jednej stronie muru mieszkali Polacy a po drugiej Żydzi. Teraz zostali tylko Polacy, a Getto Warszawskie zrównano z ziemia (lato 1944).

Plac Krasińskich i ulica Bonifraterska. U góry narożnik Getta Bonifraterska-Świętojerska. Po jednej stronie muru mieszkali Polacy a po drugiej Żydzi (do1943 roku).

Föreningen för Janusz Korczaks Levande Arv och Korczak Academy i Sverige - Stowarzyszenie Korczakowskiego Dziedzictwa w Szwecji

Komitet Korczakowski w Polsce przed Pomnikiem Bohaterów Getta.

Föreningen för Janusz Korczaks Levande Arv och Korczak Academy

Vår uppgift är att sprida kännedom om Janusz Korczak och hans verk. Föreningen som bildades av fil. lic. Michal Wasserman Wroblewski, tillika Korczaks medarbetare, tillika min far.

Föreningen aktivt verkar för Korczaks humanistiska idéer om fred, frihet och jämlikhet, om barnets rätt till respekt och om människans okränkbara rättigheter oavsett nationalitet, tro eller hudfärg. .

Barnkonventionens idéer som undertecknades för 100 år sedan av Korczak i Geneve ligger oss varmt om hjärtat!

På samma sätt så försöker vi sprida och informera om den mörka tiden i Europas historia - Förintelsen.

Janusz Korczak och 239 barn från hans barnhem tillhör Förintelsens offer, de mördades i dödslägret Treblinka.
.
Po zamknięciu w Warszawie Komitetu Korczakowskiego w 1968 roku którego ostatnim przewodniczącym byl mój ojciec (po Igorze Newerlym) dzięki staraniom ojca powstało w 1971 (nieoficjalnie w 1969) r. w Szwecji "Stowarzyszenie Korczakowskiego Dziedzictwa" po szwedzku - "Föreningen för Janusz Korczaks levande arv". Kontynuacja zamkniętego w Warszawie Komitetu Korczakowskiego.

Mój ojciec, Michał Wasserman-Wróblewski (Pan Misza) pracował w Domu Sierot od czasów studenckich (1931) do ostatniego dnia w getcie - 5 sierpnia 1942.
Myśli Starego Doktora wywarły duży wpływ na szwedzką pedagogikę, etykę i koncepcję wychowawczą. Przemyślenia Korczaka legły u podstaw Konwencji Praw Dziecka uchwalonej przez Organizację Narodów Zjednoczonych.

Często nie zdajemy sobie sprawy jak wielki wkład w dzisiejszą kulturę i obyczaje Szwedów wniósł ten wspaniały człowiek.
Działalność mojego ojca, Michała Wassermana-Wróblewskiego była skupiona na uchronieniu i przekazaniu dziedzictwa Korczaka. Pisał artykuły, referaty, opracowywał cykl raportów "Pedagogika we Wschodniej Europie". Zmarł w 1993 w Sztokholmie.

Stowarzyszenie Korczakowskiego Dziedzictwa w Szwecji nie zaprzestało działalności wraz z odejściem założyciela. Wspomnienia mojego ojca o Starym Doktorze "Siedem Dobrych Lat" opublikowano w Szwecji i po polsku i po szwedzku. Stowarzyszenie jest teraz na Face Book i dalej prowadzi popularyzowanie Korczaka i jego pedagogiki.
Wiele artykulów publikowanych na stronach FB - Föreningen för Janusz Korczaks Levande Arv (poniżej) można również znalezć na blogu Jimbao Today.

Izraelita i Janusz Korczak - 1904-1910.

Henryk Goldszmit "g" wydrukował opowiadanie w odcinkach Michałówka na ramach IZRAELITY w 1904 roku.

Izraelita

Po kilkumiesięcznej przerwie poważne grono ludzi dobrej woli, podjęło na nowo wydawnictwo Izraelity. (m.in. Janusz Korczak*). Jest to jedyny organ w Królestwie polskiem, reprezentujący kierunek asymilacyi żydów polskich. Z prawdziwą radoscią witamy odżycie pisma, nad którem różni przeciwnicy, od antysemitów do syonistów odbywali już pienia żałosne, które od lat 45 stało na straży interesów żydowskich i zgodnie niosło sztandar uobywatelenia i uspołecznienia żydów polskich, działając w duchu jednosci i zespolenia z narodem polskim.
Odrodzenie Izraelity jest wyraźnem ucielesnieniem idei asymilacyjnej, jest odbiciem prądów nurtujących wsród społeczeństwa zakordonowego. Numer pierwszy przedstawia się wcale pokaźnie. Na wstępie artykuł programowy „E pur si muove".
E pur si muove. Od zmarłych i żyjących poprzedników naszych z czcią należną przyjmujemy sztandar.
Nic nas nie powstrzyma od dalszej pracy i nic zmusic nie jest w stanie do likwidacyi haseł, którym służyło nasze pismo.  
Podniesiemy sztandar jeszcze wyżej, pracowac będziemy ze wzmożoną energią, — a jako na marne nie spełzła praca poprzedników, którzy wychowali nas, swoich kontynuatorów, tak też wiara nasza, dążenia i ideały zdobędą, bo zdobyae muszą, coraz liczniejsze zastępy zwolenników — dzioe i w przyszłych pokoleniach.
Chociaż na horyzoncie stosunków polsko-żydowskich jest teraz mgła niechęci i uprzedzeń wzajemnych, chociaż z tej i tamtej strony słychac głosy pesymizmu pełne, chociaż na tle ciężkich warunków całego życia społecznego, niezależnie od żydowskiej kwestyi, panuje przygnębienie i apatya - to jednak stajemy do pracy, ufni w lepszą przyszłooeae, bo nic z tego zła, jakie panuje dzisiaj, trwaae wiecznie nie może. 

Nadejdą czasy lepsze, jeżeli tego będziemy pragnęli gorąco i szczerze, nadejdzie czas porozumienia i zgody, jezeli z obu stron znajdzie się coraz więcej ludzi sprawą obopólnego dobra przejętych głęboko. Zmienią się na lepsze stosunki! polsko-żydowskie, jeżeli społem staniemy do czynu.

Tu, na łamach naszego pisma, walczyae będziemy energicznie *z tem wszystkiem 1 , Co staje w poprzek polskim dążeniom oby wafel skirti,¹ - natomiast wszelkiemi siłami popieraae" l_^_doeilfeftiy' :tb wszystko, co dąży do uspołecznienia żydów i co wyzwala ich z więzów odrębnooeci obyczajowej, z ciemnoty fanatyzmu.

Nawoływanie do czynów obywatelskich zaszczepianie kultury polskiej woeród żydów, powiadamianie ogółu o prądach nurtujących woeród żydowskich mas i o stanie kwestyi żydowskiej we wszystkich dziedzinach życia społecznego, oto nasze zadanie.

Nie stanowimy żadnego stronnictwa politycznego. Grupujące się wokół naszego pisma jednostki wyznają różne poglądy społeczno-polityczne, lecz dłoń sobie szczerze podały, by razem i solidarnie pracowaae w kierunku asymilacyjnym.

Jedwabne i Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa na Żoliborzu

Ciekawostka. Ul. Krasińskiego w 1933 r. tzw. Żoliborskie "Szklane Domy". W tle widoczna III i IV kolonia WSM, a na samym końcu budynek ZUSu. Źródło: Życie osiedli WSM i na FB "Warszawy historia ukryta".

Wakacje 2018. U mojej kuzynki Tessy we Francji. Upały. Prawie wyschnięta rzeka Loara obok jej domu. Dom stary, kamienny, solidne sciany. Nie przepuszczają upału z zewnątrz. Wielka biblioteka po francusku. 30 ksiązek po polsku. Dwie książki obok siebie, Tuszyńskiej i Abramowa. Wspólna tematyka a jeżeli chodzi o Zagłade to obydwoje opisują WSM na Żoliborzu, Żoliborskie "Szklane Domy".  W tym osiedlu ukrywało się wielu Żydów podczas okupacji. M.in. mama i babcia Agaty Tuszyńskiej, mama - Halinka Przedborska i Basia Abramow. Obydwoje autorzy wspominają Janusza Korczaka, Abramow obszernie.

Jarosław Abramow-Newerly pisze; Nie sądziłem, że mój dom przy ul. Krasińskiego 16 na Żoliborzu jest niezwykły - Ojciec mojego starszego kolegi Szarka, który zginął w Powstaniu Warszawskim, twórca Szklanych Domów Adam Próchnik, był po prostu zabawnym grubaskiem, który człapał przez moje podwórko w przykusym paletku i za dużych kaloszach.

Jarek Abramow wspomina: Były, jak widać, różne Polski. Było Jedwabne, ale był i warszawski Żoliborz. Niestety, przy całej dumie z tego Żoliborza, może to być jednocześnie wyrzut sumienia. Bo gdyby takich miejsc było w Polsce wiele, niewątpliwie dużo też więcej Żydów - przynajmniej tych wtopionych w polską społeczność i mogących polegać na swych sąsiadach - dałoby się uratować.

Woźną w przedszkolu na WSM była przed wojną Janina Bierutowa, żona późniejszego "Wodza Narodu" - Bolesława Bieruta jednego z założycieli WSM.

Bieruta odprowadzałem w marcu 1956 roku stojąc z zieloną łopatką na rogu ul. Królewskiej i Marszałkowskiej. Wyszedłem na chwilę z piaskownicy w Ogrodzie Saskim gdy usłyszałem muzykę.

Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa – jedna z najstarszych istniejących spółdzielni mieszkaniowych w Warszawie, utworzona 11 grudnia 1921 z inicjatywy działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej oraz działaczy Związku Rewizyjnego Spółdzielni Robotniczych. Członkami założycielami spółdzielni podpisanymi w statucie byli: (w kolejności podpisów na dokumencie) Jan Hempel. Bolesław Bierut, Michał Pankiewicz, Stefan Wejroch, Maria Orsetti, Wanda Szczepańska, Anna Tołwińska, Antoni Zdanowski, Maria Lewińska, Stanisław Tołwiński, Stanisław Rotsztajn, Jan Wojnar, Stanisław Szwalbe, Alina Tołwińska, Jan Strzelecki, Mieczysław Sułkowski, Władysława Głodowska, Ignacy Tom, Kazimierz Domosławski, Aleksander Ostrowski. Do pierwszego Zarządu powołano Bolesława Bieruta i Stanisława Szwalbe, którego przejściowo zastąpił Michał Feldblum. 24 stycznia 1922 spółdzielnia została zarejestrowana.