Thursday, June 27, 2024

Na podstawie stempli - Ze Szwecji do Eretz Israel w maju 1946 roku - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego.

13 maja 1946 z portu w Helsingborg, Szwecja, wyjechała pierwsza grupa Ocalonych dzieci. 302 na Statek S/S Kastelholm do Calais miał tego dnia 302 pasażerów.

Uppehållstillstånd i Sverige 5 månader

Brittisk visa till Eretz Israel - Palestina - 60 dagar från utfärdandet i Stockholm.


Utresa Marseille och Inresa Haifa

Röd pass





Wednesday, June 26, 2024

Sista begravningen av Förintelsens offer under 1945 - Hanka Rosenzweig från Piotrków Trybunalski.

Den 15 juli 1945 ankom Hanka Rosenzweig född i Piotrków Trybunalski i Polen. Hon hade vårdats i drygt 5 månader vid Beredskapssjukhuset i Sigtuna och dog 25 år gammal den 4 december 1945.

Vera Krémer var den av Förintelsens offer som dog och begravdes först bland de drygt 600 patienter, huvudsakligen tidigare fångar i Bergen -Belsen som kom med UNRRA båten S/S Kastelholm till Stockholm för att få vård. Vera var en ung judinna från Budapest som dog i Stockholm den 13 juli 1945. Vera kom till Stockholm med Vita båten S/S Kastelholm som lämnade Lübeck den 5 juli 1945. Vera dog vid Roslagstullssjukhus nästan direkt efter ankomsten. Svenska staten stod för hennes sjukvård i 5 dagar. Hon dog på femte dagen. Därefter stod Svenska staten för kostnader för hennes begravning och för gravstenen vid Norra Judiska begravningsplatsen.

En vecka senare ankom med samma Vita båt från Lübeck Hanka Rosenzweig född i Piotrków Trybunalski i Polen. Hon hade vårdats i drygt 5 månader vid Beredskapssjukhuset i Sigtuna och dog den 4 december 1945.


Ravensbrück




Den 15 juli 1945 ankom Hanka Rosenzweig född i Piotrków Trybunalski i Polen. Hon hade vårdats i drygt 5 månader vid Beredskapssjukhuset i Sigtuna och dog 25 år gammal den 4 december 1945.

SS-man w Piotrkowie Trybunalskim szczuł psa wilczura na żydowskie dzieci - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego.



W opowiadaniach żydowskich dzieci które cudem przeżyły Zagładę w wielu wspomnieniach przewija się obraz SS-mana (czasami nazywanego Gestapowcem) w Piotrkowie Trybunalskim który szczuł psa wilczura na żydowskie dzieci w tamtejszym getcie.

Mam nadzieje że wysłali jego na front wschodni.

Monday, June 24, 2024

Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego - Historia Kai Finkler.


Historia Kai Finkler z Piotrkowa jest wyjątkowa. Miała zaledwie 5 lat, gdy wybuchła II wojna światowa. Rok później, w pazdzierniku 1940 roku została zamknięta w getcie warszawskim. Po tzw. Wielkiej deportacji z getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince w 1942 roku matka Kaji, Golda wysyła ją do krewnych i ojca w getcie w Piotrkowie Trybunalskim. Getto Piotrkowie Trybunalskim było pierwszym gettem, które powstało w Polsce, zaledwie kilka tygodni po wkroczeniu Niemców do miasta. Do kwietnia 1942 r. getto w Piotrkowie Trybunalskim było swego rodzaju „gettem otwartym”. Teren getta nie był ogrodzony i strzeżony jak getto w Warszawie czy Łodzi. Teren oznaczono słupami z tabliczkami „Getto”, a nad napisem znajdowała się ludzka czaszka. Żydom wolno było opuszczać getto bez pozwolenia tylko w określonych godzinach i przebywac określonej części miasta.

Decyzja matki Kaji Finklers o wysłaniu jej do ojca i jego matki była motywowana głównie tym że getto piotrkowskie uważano za miejsce bezpieczne. W związku z tym Kaja została przemycona z getta warszawskiego pod eskortą Polki pojechała pociągiem prosto do Piotrkowa Trybunalskiego. Później jej matce udało się opuścić warszawskie getto i dołączyć do reszty rodziny w Piotrkowie. W październiku 1942 r. getto piotrkowskie zmieniło swoje oblicze. Stało się punktem deportacji do obozu śmierci. Treblinki. Akcja deportacyjna podobna do tej która zaczęła się w w lipcu 1942 r. w Getcie warszawskim. W czasie Akcji 
październikowej w getcie piotrkowskim w 1942 roku rodzina Finklerów ukrywała się i tak przeżyła wysiedlenie. Deportowano wtedy ponad 22 000 Żydów. Około 2 000 Żydów, a właściwie całych rodzin żydowskich pozostawiono „legalnie” do pracy w trzech fabrykach Piotrkowa; 1 000 w fabryce drewna Bugaj, a reszta podzielona w dwóch hutach szkła Kara i Hortensja.

Dziadek Kai po stronie ojca, był znanym rabinem w Piotrkowie. On, podobnie jak wielu członków Judenratu i innych Żydów, płacił Niemcom, aby w latach 1942-43 nie deportowali Kaji i jej babci. Obie udało się wówczas uratować od deportacji do Treblinki i przenieść do zmniejszonego getta. Mimo kontaktów i p
łacenia XXXXXX  to matka Kai, Golda Finkler została wysłana do obozu pracy przymusowej w Skarżysku-Kamiennej i tam pracowała dla firmy Hasag. Później, gdy wojska Armii Czerwonej szybko awansowały na zachód, Golda Finkler znalazła się wśród 1 237 kobiet przewiezionych z Skarżyska-Kamiennej do Hasagu w Lipsku. Ojciec Kai, Chaim Józef Finkler data śmierci: 12 czerwca 1943, prawdopodobnie rozstrzelany na cmentarzu w Piotrkowie gdzie jest jego grób.

90 184
Na przełomie pazdziernika-grudniu 1944 r.  wywieziono z Piotrkowa do obozu koncentracyjnych żydowskich pracowników hut i fabryki na Bugaju. Mężczyzn i dzieci (chłopców) wysłano do obozu w Buchenwaldzie a żydowskie kobiety i małe dzieci, głównie dziewczynki  do obozu koncentracyjnego Ravensbrück. W tej ostatniej grupie by
ła Kaja Finkler. Na liście deportowanych z Piotrkowa kobiet i dzieci do Ravensbrück. Finkler Katja (Kaja) ma numer więznia 90 184, a jej rok urodzenia został zmieniony na 1930. Jest oficjalnie 14 letnia dziewczynka a nie dziesięcioletnim dzieckiem. To taka typowa zmiana wieku która mogła byc ważna podczas przyszłej selekcji. Kaja jechała do Ravensbrück sama. Nie wiedziała czy matka żyje.

Później, w styczniu 1945 r., część dzieci, chłopców z Buchenwaldu, przewieziono do obozu Bergen-Belsen.  Następnie do tego samego baraku trafiły dziewczynki  z matkami poprzednio wysłane do obozu koncentracyjnego Ravensbrück. W Bergen-Belsen dzieci zostały zakwaterowane w baraku 211 - Kinderheim. 

Do obozu koncentracyjnego Ravensbrück przetransportowano żydowskich pracowników z fabryki Hasag Leipzig w Lipsku. Tam została wyswobodzona matka Kai, Golda. Tak więc pod koniec II wojny światowej matka i córka przebywały w różnych miejscach, nie wiedząc, czy żyją i gdzie.

Dziadek Kai był po stronie matki też był rabinem. Gdy wybuchła wojna udało mu się dostać do Ameryki. Gdy mała Kaia spotkała po wyzwoleniu Bergen-Belsen wojskowego rabina opowiedziała mu że jej dziadek to rabin Taub. Wojskowy rabin porozumiał się błyskawicznie z rabinem Taub w Londynie ale okazało się że to nie dziadek Kai i ze w Nowym Jorku mieszka właściwy rabin Szoel Taub.

Gazeta „The New York Times” donosi, 9 kwietnia 1946 r, o m.in. o przyjeździe Kai i jej mamy Goldy do USA. W artykule pt.  „Uchodźcy wśród pasażerów pierwszego od 6 lat regularnego dokowania szwedzkiego statku” jest nawet zdjęcie Kai.
Przyjeżdża córka rabina Pani Golda Finkler i jej córka, Kaja, lat 11. się Na molo spotkaliśmy ojca  pani Finkler, rabina Saula Tauba zamieszkałego na 297 South 5th Street w Brooklynie. Rabin Taub nie widział swojej córko, odkąd chwili gdy uciekł z Polski w 1939, tuż przed inwazją hitlerowską. Losy dwóch innych córek rabina są nieznane.



Lista kobiet deportowanych z Piotrkowa do pracy w fabrykach Hasag - rodzaj podlegajacych administracyjni obozowi Buchenwald. Finkler Golda i Finkler Malka, prawdopodobnie rodzina ojca z Piotrkowa sa na tej liscie. 

Strona 2 (z 3) kobiet i dzieci deportowanych z Piotrkowa w grudniu 1944 r. do Ravensbrück. Finkler Katja (Kaja) ma numer 101, a jej rok urodzenia to 1930. Jest tu wiele małych dzieci, które mają zaledwie 3 lata i młodsze. Kilka dziewcząt z listy podzieliło los Kaji i zostały później przeniesione do Bergen-Belsen.

Londyn rabin  ojciec zabity