O WOJNIE NIC w Małym Przeglądzie z 1 września 1939.

Pierwsza strona "Małego Przeglądu" z 1 września 1939. Młody szomer* jest widoczny z lewej strony z idacymi za nim innymi... Rysunek wykonany prawdopodobnie przez przyjaciela Korczaka Meira Faszynka.

Mały Przegląd: pismo dzieci i młodzieży: tygodniowy dodatek bezpłatny do nr 244 "Naszego Przeglądu". R.14, nr 35 ( 1 września 1939).

Trzecia strona "Małego Przeglądu" z 1 września 1939

Mały Przegląd - O Poezji Szomrowej

Korczak sądził że rozwiąże/złagodzi problem antysemityzmu w Polsce. Stąd m.in. pomysł "Małego Przeglądu". Wraz z narastaniem w latach trzydziestych w Polsce antysemityzmu w "Małym Przeglądzie" coraz częściej pojawiają się relacje z Palestyny wyjazdów, emigracji, do Erec Israel - Palestyny. jak i reportaże z obozów szomrów w Polsce. Szomrowcy* to skauci z organizacji Haszomer Hacair**, organizacji przygotowującej żydowskie dzieci do wyjazdów do Erec Israel.

W ostatnim numerze pisma Mały Przegląd który ukazał się 1 września 1939 roku w dniu wybuchu wojny nie ma słowa o wojnie. Jest natomiast artykuł o obozie szomrowskim i o koloniach letnich.

W innych numerach pisma Mały Przegląd oprócz reportaży z obozów szomrów są inne opisy działalności szomrów jak np. obchody święta Lag Baomer wraz z dziećmi z Domu Sierot. Haszomer Hacair wydawał w Warszawie i we Lwowie własne pismo, miesięcznik Młody Czyn z którym współpracował.

"Mały Przegląd" ukazywał się przez 13 lat. Większość młodych czytelników i reporterów Małego Przeglądu nie przeżyło Zagłady.

Urywek z artykułu Na kolonii szomrowskiej.

Mieliśmy owego dnia grę skautową, w której brały udział dwie grupy: wartownicy i podkradający się. Wartownicy byli ukryci w krzakach i pilnowali chorągwi. Podkradający się zaś chcieli zdobyć chorągiew i oczywiście nie być zauważonymi przez wartowników. Jeżeli wartownik ujrzał podkradającego się, mówił: "Amod" czyli "Zatrzymaj się" i odbierał mu krawat. Zdobyte krawaty trzeba było oddać naszemu kierownikowi Szmuelowi, który był w Dąbrówce, w pewnej wiosce pod Kazimierzem. Z kilkoma koleżankami pobiegłyśmy do Dąbrówki, by oddać Szmuelowi zdobyte krawaty. Zamiast Szmuela zastałyśmy dyżurnego. Na pytanie...

... nosze, na których bezwładnie leży zbroczony krwią Szmuel. Cały był blady jak kreda.— Gdzieście go znaleźli? — pytamy drżącymi wargami. —Był w Kazimierzu u pewnego chłopa. Chłop opowiedział nam, że znalazł go w lesie podczas zbierania jagód. Był całkiem zalany krwią. Chłop podarł wtedy koszulę na wąskie pasy i obandażował nimi Szmuela. Rozpacz nas ogarnęła. Może Szmuel umrze?

Młody Czyn - Pismo Młodzieży Szomrowskiej o Korczaku.

Młody Czyn - Pismo Młodzieży Szomrowskiej o Korczaku.

Ostatnia zmiana szaty "Małego Przeglądu". 21 maja 1937 roku ukazuje się gazeta w nowej szacie graficznej. Tak będzie wyglądała gazeta do ostatniego numeru czyli do 1 września 1939 roku. Znika rysunek młodzieży - dwóch dziewczynek i chłopca i pojawia się mały szomer* z łopatą za którym przy wschodzącym słoncu podąża młodzież. Rysunek z Erec Izrael wykonany prawdopodobnie przez przyjaciela Korczaka Meira Faszynka.

Po wojnie organizacja stała się partią polityczną. Razem z innymi syjonistami zajmowała się nielegalnymi przerzutami Żydów do Palestyny, a także działalnością społeczną (np. opieką nad sierotami żydowskimi). Haszomer Hacair rozwiązano w Polsce w 1949, ale powstała w Polsce na nowo w 2015 roku


* Szomrowcy to potoczna nazwa członków Ha-Szomer Ha-Cair.

** Ha-Szomer Ha-Cair (Haszomer Hacair, hebr.השומר הצעיר, „Młody Strażnik”) – międzynarodowa skautowa żydowska organizacja młodzieżowa. Powstała w 1916 w Wiedniu z połączenia ruchu Ceirej Cijon (mającego charakter kółek samokształcenia z lekcjami hebrajskiego) oraz organizacji Ha-Szomer "Strażnik" o charakterze skautowym, opartej głównie o brytyjski model skautingu.

W 1924 roku powstała w Gdańsku Światowa Federacja Haszomer Hacair. W szesnastoosobowej grupie założycielskiej w Polsce znalazł się m.in. Janusz Korczak (Henryk Goldszmit).
Skautowska organizacja Haszomer Hacair dążyła do budowy żydowskiej państwowości w Palestynie, zajmowała się wychowaniem młodzieży oraz przygotowaniem jej do osadnictwa kibucowego.

O Panu Miszy Wassermanie Wróblewskim - W małym pokoiku, przyległym do sypialni chłopców, w tak zwanej izolatce, gdzie żył i pracował do końca Janusz Korczak, ktoś klęczał nad walizką pełną papierów.

Ulica Sienna 16 - Po deportacji Korczaka i Dzieci.

Lekarka - wspomina Hanna Mortkowicz-Olczakowa - która przybiegła do Domu Sierot w kilka godzin po wywiezieniu Korczaka, Stefanii Wilczyńskiej i dzieci, opowiadała mi dokładnie, jak wyglądało to opuszczone wnętrze, w którym otwarte szafy i nieład rozrzuconej pościeli świadczyły o pośpiechu, podobnie jak dymiące garnki z nie wypitą i nie ostygłą jeszcze kawą. W małym pokoiku, przyległym do sypialni chłopców, w tak zwanej izolatce, gdzie żył i pracował do końca Janusz Korczak, ktoś klęczał nad walizką pełną papierów. Był to jeden z dawnych kierowników bursy, chwilowo zamieszkały w Domu Sierot. Wrócił rankiem wraz z kilkoma starszymi bursistami z nocnej pracy w warsztatach i zastał dom pusty. Ten młody człowiek na pewno szarpany w tej chwili przez rozpacz i strach, pomyślał przede wszystkim o jednym - o pierwszym swym obowiązku. Wyciągnął spod ubogiego składanego łóżka walizkę Doktora i ładował do niej papiery, notatki, rękopisy, roczniki ,,Gazetki Domu Sierot” w nadziei, że uda mu się je wynieść, schować i ocalić.”*

Pan Misza Wasserman, wspomniany jako "Kierownik Bursy" przeniósł wieczorem 5 sierpnia 1942 roku walizki z dokumentami Doktora przez most nad ul. Chłodną do Dużego getta. 

W małym pokoiku, przyległym do sypialni chłopców, w tak zwanej izolatce, gdzie żył i pracował do końca Janusz Korczak, ktoś klęczał nad walizką pełną papierów. Był to (Pan Misza Wasserman) jeden z dawnych kierowników bursy, chwilowo zamieszkały w Domu Sierot.

* Folk-Sztyme 17 stycznia 1987 r.

Ur en bok av Zenia Larsson i mitt arkiv där hon skriver om den vita båten som blev numera en Vit Båt. Pas de famille - Ingen familj skrev hon i sitt DP-2 kort från Lübeck - Ingen familj och så satte hon svarta kors + vid sina föräldrarnas namn.

Zenia Szajna Larsson, född Marcinkowska 2 april 1922 i Łódź, Polen, död 4 september 2007 i Stockholm, var en judisk-svensk författare och skulptör. Hon kom till Sverige med UNRRAs Vita Båt M/S Kronprinsessan Ingrid.

Pas de famille - Ingen familj skrev hon i sitt DP-2 kort från Lübeck - Ingen familj och så satte hon svarta kors  +  vid sina föräldrarnas namn.




Pas de famille - Ingen familj skrev hon i sitt DP-2 kort från Lübeck - Ingen familj och så satte hon svarta kors  +  vid sina föräldrarnas namn.