Friday, March 25, 2022

Korczak and the Children - Park Avenue Synagogue, New York - The Last Walk (?).



Korczak's Last Walk - relief - probably is about the deportation to Umaschlagplats and death camp Treblinka. I associate "walk" with the walk! This bronze relief is on the front façade of the building at the Madison Avenue entrance of the Park Avenue Synagogue. At the center of the Nathan Rapoport sculpture is Janusz Korczak. Surrounding him are children gripping his arms and legs, each one with a look of terror on his or her face.

The top picture is a reduced replica of the full-size relief place at the entrance to the Park Avenue Synagogue. The reduced replica is one of the artifacts at the Warsaw Ghetto Museum.



Wednesday, March 23, 2022

Statek S/S Ulua - Wpis z obozu Bergen-Belsen "Człowiek jest jak okręt na burzliwym oceanie, wie gdzie płynie a nie gdzie stanie!".





Życie jest jak okręt, na burzliwym oceanie.
Wie z którego portu wyszedł, 
ale nie wie, w jakim stanie...

Życie ludzkie jest jak okręt na burzliwym oceanie
wie z którego portu wyszedł
lecz nie wie w którym stanie.

Życie jest jak okręt na burzliwym oceanie. 
Wie, z jakiego portu wyszedł, 
Lecz nie wie, w jakim przystanie.

Livet är som ett skepp på ett turbulent hav. Man vet vilken hamn det lämnade, Men inte var man slutligen kommer att lägga till.

Life is like a ship in a turbulent ocean. She knows what port she left, But she doesn't know where she will be in.

Monday, March 21, 2022

Tygodnik Nowy nr. 1 - O Korczaku, Domu Sierot i Stafanji Wilczyńskiej

W Domu Sierot panuje duch religijny, przestrzegany jest rytuał, do którego dziecko atmosferze domowej, lecz i tu swoboda indywidualności pozostawiona jest zupełnie dziecku, które ma możność wyrobienia sobie własnego światopoglądu.

Artykuł o Domu Sierot Korczaka (Henryka Goldszmita) ukazał się 21 czerwca 1919 r. w warszawskim „Tygodniku Nowym”. Opisuje Dom Sierot który powstał w 1912 roku. Korczak po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii rosyjskiej. W latach 1914–1917 Korczak był młodszym ordynatorem szpitala dywizyjnego, głównie na zapleczu frontu ukraińskiego. Dom Sierot był prowadzony wtedy głównie przez "Pannę" Stefanię Wilczyńską.

Tygodnik Nowy był redagowany m.in. przez Jakuba Appenszlaka i Szwalbe którzy od 1923 roku wydawali dziennik Nasz Przegląd i dodatek Mały Przegląd - którego redaktorem od października 1926 roku był Janusz Korczak. Do Tygodnika Nowego pisała Pola Jamajkówna (Paula Appenszlak) która napisała pierwszą biografie Korczaka.

Cytat z opisu Domu Sierot
W Domu Sierot panuje duch religijny, przestrzegany jest rytuał, do którego dziecko atmosferze domowej, lecz i tu swoboda indywidualności pozostawiona jest zupełnie dziecku, które ma możność wyrobienia sobie własnego światopoglądu.

Tytuł: Tygodnik Nowy : pismo ilustrowane / [red. i wyd. Józef Dawidsohn ; kier. literacki Jakób Appenszlak]. R. 1 (1919) nr 1

Wydawca / drukarz:
Drukiem Konarzewskiego i S-ki, Warszawa, 1919.

Współtwórca: Dawidsohn, Józef. Wyd.
Appenszlak, Jakub (1894-1950). Oprac.
Lebenbaum, Szaja. Wyd.

Adnotacje [uwagi]:
W nr 17-20 (1919) red. i wyd. S. Lebenbaum.
Numeracja: R. 1, nr 1 (21 czerwca 1919)-.
Ostatni znany R. 1, nr 20 (7 listopada 1919).





Do Tygodnika Nowego pisała Pola Jamajkówna (Paula Appenszlak) która napisała pierwszą biografie Korczaka.

Sunday, March 20, 2022

Odczyty Korczaka - Ulica Karowa 31 - Próba!


Dopiero po wielu latach zrozumiałem że sala wykładowa Towarzystwa Higienicznego na ulicy Karowej w Warszawie dokąd często chodziłem w latach piędziesiątych na tzw. poranki dla dzieci to ta sama sala gdzie Janusz Korczak miał swoje odczyty. Piękna, wysoka sala z galerią.

Dnia 4 marca 1923 w budynku Polskiego Towarzystwa Higienicznego przy Karowej 31, Janusz Korczak wygłosił odczyt "Świat wspomnień dziecka". Z mojego własnego świata wspomnień dziecka to pamiętam jak mój ojciec, Misza Wasserman Wroblewski powtarzał za Korczakiem jak ważny jest "Higieniczny tryb życia". Po wojnie, zaczynał każdy dzień, tak jak za czasów gdy był bursistą w Domu Sierot na Krochmalnej 92, od gimnastyki porannej.

Warszawskie Towarzystwo Higieniczne (potem Polskie Towarzystwo Higieniczne) powstało w 1898 r. z inicjatywy grona zapalonych działaczy społecznych, higienistów, pedagogów. Cel był jeden – propagowanie w społeczeństwie zdrowia. W budynku przy Karowej 31 wybudowanym w latach 1913-1915 (budynek istnieje do dziś) mieściły się biblioteka z czytelnią, pracownia badań naukowych i praktycznych oraz sala wykładowa. Na przedwojennym zdjęciu widac dom Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. Na lewo tyły kościoła Wizytek a w głębi na drugim planie hotel Europejski i hotel Bristol.

Ciekawy jest afisz o odczycie Janusza Korczaka. Organizatorem odczytu jest Towarzystwo Nasz Dom w Pruszkowie. W Pruszkowie istniała placówka opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci utworzona 15 listopada 1919 roku. Organizatorami byli Maryna Falska, Janusz Korczak i Maria Podwysocka. W roku 1923 powstało Towarzystwo „Nasz Dom”, którego celem było organizowanie pomocy materialnej dla placówki w Pruszkowie. W prace towarzystwa zaangażowała się między innymi żona Józefa Piłsudskiego, Aleksandra Piłsudska. Zgromadzono fundusze na zakup działki na Bielanach i budowę na niej nowej siedziby na podstawie projektu architekta Zygmunta Tarasina i Janusza Korczak. W roku 1928 Nasz Dom przeniesiono z Pruszkowa do nowo wybudowanego budynku na Bielanach.
 

Linka do Repozytorium;
http://fcit.usf.edu/HOLOCAUST/korczak/photos/naszdom/
https://jimbaotoday.blogspot.com/2015/04/projekt-teresina-i-korczaka-nasz-dom-na.html