Tuesday, July 23, 2024

Dokumenty szwedzkie po przyjeździe byłych więźniów z Bergen-Belsen w czerwcu-lipcu 1945 roku - Losy Żydów z Piotrkowa Trybunalskiego.

Dokumenty szwedzkie "przed przyjazdem" do Szwecji.Dokumenty szwedzkie "przed przyjazdem" do Szwecji to właściwie dwie, prawie identyczne karty Inreseuppgift i Inresekort. Były wypełniane w Szwedzkim Szpitalu Tranzytowym w Lubece i według nich z "numerem rejestracyjnym L" były zestawiane Listy pokładowe Białych statków. Karty Inreseuppgift i Inresekort były używane przez cały pobyt imigranta w Szwecji i każde, nawet najmniejsze przemieszczenie sie na terenie Szwecji było tam odnotowywane.
Na przykład by córka mogła odwiedzić swoja matkę w szpitalu w Sztokholmie było konieczne napisanie podania do SUK. Podanie takie było centralnie zatwierdzane i łącznie z informacja co do miejsca noclegu w obozie pod Sztokholmem było przesyłane do osoby składającej podanie. Taka sama procedura dotyczyła tych którzy chcieli złożyć podanie o paszport w Sztokholmie lub wziąć slub.




Paulina Janaszewicz złozyła podanie do SUK o pozwolenie przebywania w miejscowosci Forsheda gdzie pracowała przu kopaniy torwu..


Lista pokładowa Białego statku UNRRA S/S Kastelholm którym dzieci z Kinderheimu przyjechały do Szwecji. Razem 243 osoby.


Przesłuchania Szwedzkiej policji.
Przesłuchania odbywały się zazwyczaj po przyjeździe. Inne przesłuchania to przy składaniu przez Ocalałych podania o paszport albo o obywatelstwo.

Przesłuchania policji szwedzkiej odbywały się zazwyczaj po przyjeździe do Szwecji. Inne przesłuchania to przy składaniu przez Ocalałych podania o paszport albo o obywatelstwo.

Do Piotrkowa w Polsce przyjechałam w 1939 roku, już po rozpoczęciu wojny. Dziewczynka, tj. Pesa Dawidowicz, która miała wtedy 9 lat i straciła matkę i siostrę w pierwszym bombardowaniu miasta. Mieszkała ona razem z ojcem w tym samym domu co ja. Zaopiekowałam się nią i odtąd przez cały pobyt w getcie byliśmy razem.

W 1942 roku jako nie-Żydzi pojechaliśmy do Austrii (wówczas III Rzesza, Niemcy) Zabrałem ją ze sobą jako własne dziecko, gdyż ojciec przebywał w w dalszym ciagu w getcie. Obiecałam jej ojcu, że będę matką dla dziewczynki i dotrzymałam słowa, choć wielokrotnie ryzykowałam dla niej życiem.W roku 1944 Gestapo zabiło jej ojca, ujawniono, że jesteśmy Żydami, trafiliśmy do więzienia w Innsbrucku, gdzie przetrzymywano nas przez 10 miesięcy, po czym wysłano nas do obozu koncentracyjnego. Byliśmy razem nawet w obozie koncentracyjnym i ja byłam tam także jako jej matka, a ona nadal uważa mnie za matkę i córkę, ponieważ cierpienia, które razem przeżyliśmy, tylko pogłębiły wzajemne uczucia.

W roku 1945 przyjechaliśmy do Szwecji, jak matka i córka, już kłamstwo nie było potrzebne i dlatego wyjaśniliśmy to przed wyjazdem do Szwecji że jestem jej zastępczą matką. Ona nie ma żadnych innych krewnych, ja jestem jedyną bliską oprócz jej nowej rodziny. Tutaj, w Szwecji, chodziła najpierw do szkole, potem pracowała jako praktykantka w zakładzie krawieckim.

W 1947 roku wyjechała do Polski, aby przejąć majątek pozostawiony przez rodziców i inne osoby odebrać pozostawione przedmioty wartościowe. Była sama i nie mogła dać sobie rady i wtedy jej obecny mąż bardzo jej pomógł i choć ze spadku nic nie wyszło, znajomość ich się rozwinęła więc się pobrali.

Szwedzki Främlingspass (Aliens Passport).
Grupa dzieci żydowskich w której była Sala Frenkel opuściła Szwecję jako pierwsza duża grupa, w maju 1946 roku po 10 miesiącach pobytu w Szwecji. Oczywiście żeby móc opuścić Szwecję wszystkie dzieci musiały mie
ć ważne paszporty typu Främlingspass, wizę do Francji jak również certyfikat - rodzaj wizy wjazdowej do Eretz Israel - Mandatu Palestyny. Dotarli do Erec Israel statkiem z Marsylii pod koniec miesiąca maja. Cała ta grupa nie czekała na wydanie paszportów narodowych, np. polskich czy czeskich tylko dostała szwedzkie "Främlingspass" (Aliens Passport). Słowo Främling oznacza obcy, obcokrajowiec. Främlingspass jest do dzisiaj międzynarodowym dokumentem tożsamości wydawanym w Szwecji uchodźcom i bezpaństwowcom. Främlinspass spełnia również funkcję dokumentu podróży poza krajem zamieszkania, Szwecja. Na jednej stronie takiego paszportu była informacja że paszport jest ważny tylko z ważną wizą pobytu i przy wyjeździe nie uprawnia do powrotu do Szwecji. Zarówno wiza wjazdowa do Mandatu Palestyna jak i tranzytowa do Francji były czasowo ograniczone.


Dwie strony z czerwonego paszportu cudzoziemca Sali Frenkiel z napisem „Främlingspass, Szwecja”. Ma 24 numerowane strony. Wydany przez Szwedzką Komisję ds. Cudzoziemców Statens utlänningskommission. Ważność na stemplu szwedzkim „Zezwolenie na pobyt" tylko 5 miesiecy. Strony są wypełnione różnymi stemplami. M.in. z francuska wiza tranzytowa ważna tylko 4 tygodnie i wiza wjazdowa do Mandatu Palestyna ważna do czerwca 1946. Jakby któres dziecko w grupie np. zachorowało i nie mogło wyjechac w okreslonym czasie ze Szwecji lub Francji cała procedura zdobywanie wiz musiała by byc powtórzona.



Inne dokumenty z Statens utlänningskommission SUK - Biuro Poszukiwan.



UPPGIFT - karta z Internatu dla dzieci z Lövsätra pod Sztokholmem z odnotowanym w kolumnie dniem wjazdu do Szwecji 26 lipca 1945 12 maja 1946 i dniem opuszczenia internatu w kolumnie 8 i nowym adresem w kolumnie 9.

UPPGIFT - karta z Internatu dla dzieci z Lövsätra pod Sztokholmem z odnotowanym w kolumnie dniem wjazdu do Szwecji 26 lipca 1945 12 maja 1946 i dniem opuszczenia internatu w kolumnie 8 i nowym adresem w kolumnie 9. Grupa dzieci w której była Sala Frenkel, Lachmann Ania, Wołkowicz Hella i Zylberat David opuściła Szwecję jako pierwsza duża grupa, w maju 1946 roku po 10 miesiącach pobytu w Szwecji. W tej grupie były "sprawdzone sieroty", tzn tak jak w przypadku Sali Frenkiel wiadomo było że te dzieci to "pełne sieroty". Na karcie DP-2 u Heli Wołkowicz wypełnionej w lipcu 1945 roku (dokument powyzej) przy nazwiskach rodziców są postawione krzyże. Dzieci na powyższej liscie były w Kinderheimie w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen razem z dziecmi z Piotrkowa Trybunalskiego. W zwiazku z planowanym wyjazdem wielu dzieci rok szkolny w Internacie Lövsätra skonczył sie już 7 maja 1946 roku.