Wednesday, August 30, 2017

Korczak nieznany bo po hebrajsku lub po żydowsku, jidysz

Alim pisze o rozmowie z Korczakiem Sicha im Janusz Korczak na temat ruchu syjonistycznego i na temat sytuacji literatury polskiej i języków Żydów polskich.


Wśród tekstów Korczaka i o Korczaku jest wiele po hebrajsku lub po żydowsku. Dotychczas z niewiadomych powodów, mimo olbrzymiego ruchu korczakowskiego, nie przetłumaczonych na polski. Niewygodne teksty? Brak tłumaczy?

Np. wywiady które były inicjatywą redaktora gazety Alim – Jehudy Warszawiaka.

W Alim jest np. opublikowana rozmowa Yerachmiela Wajgantera z Korczakiem na temat ruchu syjonistycznego i na temat sytuacji literatury polskiej i języków Żydów polskich. Korczak przewidywał zanik hebrajskiego i jidysz w Polsce, wyrażał też nadzieję, że dzięki dużej ilości emigrantów z Polski, literatura polska będzie znana w Erec-Israel.

Korczak opisuje w rozmowie z Wajganterem również dwa Kongresy syjonistyczne w których brał udział, 3-ci Kongres Syjonistyczny w 1899 roku w Bazylei i 11-ty w 1913 roku w Wiedniu.
Jeśli chodzi o ruch syjonistyczny, zetknąłem się z nim na kongresie, w którym uczestniczyłem jako gość (1899). W tym czasie byłem jeszcze młody i niedoświadczony (student medycyny po 1-szym roku). Czułem się nieswojo a ten ruch syjonistyczny, jego program wydawał mi się tematem tylko dla dziewcząt. Wtedy czułem, że było wielu, którzy byli głupi, ale entuzjastyczni. Niemniej jednak, od tego czasu interesowałem się wszystkim związanym z syjonizmem. Obecnie moje zainteresowanie Kongresem (w Wiedniu 1913) jest prawie tak duże, jak entuzjazm podczas Kongresu w Bazylei. Moim zdaniem syjonizm opuścił już etap utopii, obecnie jest w trakcie wdrażania i pracy. Poezja - entuzjazm, przeminęły, przychodzi proza - a więc praca".


Strona tytułowa Alim. Artykuł Sicha im Janusz Korczak (Rozmowa z Januszem Korczakiem), ukazał się w 1925 roku w nr 1.


Sicha im Janusz Korczak (‘Rozmowa z Januszem Korczakiem’), "Alim” 1925 nr 1. Wraz z rozmową ukazał się fragment opowiadania (własciwie o dziadku Korczaka Herszu Goldszmi) Herszele (tytuł polski Herszek) Korczaka w tłumaczeniu z polskiego J Warszawiaka.

"...Siedzi Herszek i czeka na maliny, kiedy znów urosną, czeka, że ojciec wróci w sobotę, i czeka na Lejba. — Siedzi i trzyma kij, ten swój miecz — i chce iść do Palestyny, gdzie płynie nie woda, ale mleko, manna i miód (co to jest?), gdzie jest rosół i ryby, gdzie ciepło. — To trzeba widzieć, — ho, ho!"




Yerachmiel Wajngarten opisał też Janusza Korczaka w piśmie Zukunft (Przyszłość) wydawanym w Nowym Jorku (1944 r ?).



Yerachmiel Wajngarten opisał też Janusza Korczaka w ksiażce wydanej w 1942 roku w Montrealu
"A velt in flamen, milkhome iberlebungen" jak i w innej ksiażce poswieconej w całosci Korczakowi.


Potrzebny jest spis i tłumaczenia książek i artykułów o Korczaku albo jak w cytowanym powyżej Alim wypowiedzi Korczaka w pismach wydanych w języku hebrajskim, żydowskim i angielskim.

Yerachmiel Weingarten, Janusz Korczak—Living Legend of Warsaw, The Canadian Jewish Chronicle, December 8, 1944, 9-14