Stella Eliasberg - "żałuję że nie jestem w Izraelu. Dla mnie jest to światło w mrocznym, politycznym świecie"

3 września 1948 r. Helena Syrkusowa z d. Eliasberg przywiozła na budowę osiedla WSM Koło II Pabla Picassa. Słynny artysta w jednym z niezajętych jeszcze mieszkań namalował syrenkę wysoką na blisko 2 m. Zamiast miecza trzymała w ręku młotek. Bo była to syrenka z czasów odbudowy Warszawy.

Stella Eliasberg

 

Izaak Eliasberg (pierwszy od lewej, Janusz Korczak i Stefa Wilczyńska.

Stella pisze po wojnie z Kanady do przyjaciół w Iztaelu list adresowany do Ady Poznanskiej (Hagari):

Mimo że Stefanowie otaczają mnie najczulsza miłością, że mam udane, inteligentne, muzykalne śliczne wnuki (8 l. dziewczynkę i 3 l. chłopca) żałuję że nie jestem w Izraelu. Dla mnie jest to światło w mrocznym, politycznym świecie. Wiem, że zagrożeni jesteście, żyjecie jak za czasów proroka Nehemiasza, z kielnia w jednej dłoni a z bronią w drugiej.  Ale tylu ludzi idei i takiego rozmachu w budowaniu lepszej dla wszystkich przyszłości, tylu nowych prób .... nie znajdzie sie nigdzie na tak małym skrawku ziemi.

Dr. Isak Eliasberg i Stella Esther ur. Bernstein, Eliasberg mieli cztery córki: Marta (Heyman), Helena (Syrkus), Irena (Wilczynska) i Anka (Anna, Zofia).

Izaak Eliasberg (ur. 1860 w Warszawie) był prezesem towarzystwa Pomoc dla Sierot i przewodniczył Komisji Budowy Domu Sierot. Pracował w Szpitalu Dziecięcym Bersohnów i Baumanów przy ul. Siennej w Warszawie. Tam poznał Janusza Korczaka. Był jego bliskim współpracownikiem i przyjacielem. Korczak uważał go za swojego zawodowego mistrza.

Po śmierci męża w 1929 r. Stella Eliasberg została wice-prezesem towarzystwa Pomoc dla Sierot.

Jedna z córek Stelli, Marta i jej maż Stefan poszli we wrzesniu 1939 r. Z pomocą japońskiego konsula Chiune Sugihary, oni i tysiące innych żydowskich uchodźców otrzymali tranzytowe „wizy życia”, które pozwoliły im przez Japonię uniknac Zagłady.

 
Stella została przemycona z getta warszawskiego i przeżyła. Dokładnie jak, nie wiem. Po wojnie dołączyła się do rodziny córki, Marty w Kanadzie i zamieszkała z nią w Vancouver.

Helena Syrkus, architetka ukrywała sie w Warszawie. W 1942 r. jej maz Szymon (Szyja) został aresztowany i uwięziony w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

3 września 1948 r. Helena Syrkusowa przywiozła na budowę osiedla WSM Koło II Pabla Picassa. Słynny malarz przyleciał do Polski na I Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju, który odbywał się we Wrocławiu. Miał być w Polsce krótko, został tydzień. Nowoczesne osiedle na Kole, które z powodzeniem mógłby projektować sam papież funkcjonalizmu Le Corbusier, zachwyciło go. W jednym z niezajętych jeszcze mieszkań namalował syrenkę wysoką na blisko 2 m. Zamiast miecza trzymała w ręku młotek. Bo była to syrenka z czasów odbudowy Warszawy.


Irena Eliasberg wyszła za maz za brata "Pani Stefy", Stanisława Wilczyńskiego.

Najmlodsza córka Anna zginela smiercia meczenska podczas Zaglady w 1943 r. wg. napisu na nagrobku Isaaka Eliasberga na cementarzu w Warszawie.

Janusz Korczak z wychowawcami na koloniach letnich w Gocławku (Różyczka). Na zdjęciu: Rózia Lipiec (siedzi po lewej stronie), Janusz Korczak, Ada Poznański (Hagari) (siedzi druga od prawej), Rózia Abramowicz (siedzi z prawej), Mania Liberman (stoi po lewej stronie) (Ida Merzan ?), Saba Lejzerowicz (stoi druga od prawej), i Pan Wowa. Lipiec 1933 r.