Pedagogika Korczaka poprzez Zeszyty-Pamiętniki bursistów - "Ponieważ pamiętnikowi wychowawcy przypisuję znaczna wartość, przytaczam parę urywków z własnego pamiętnika" pisał Korczak w "Jak Kochać Dzieci. Dom Sierot".

Korczak - Opis Zeszytu - Pamiętnika wychowawcy w "Jak Kochać Dzieci: Dom Sierot".

"Ponieważ pamiętnikowi wychowawcy przypisuję znaczna wartość, przytaczam parę urywków z własnego pamiętnika" pisał Korczak w "Jak Kochać Dzieci. Dom Sierot".

Nie zachowały się niestety zeszyty mojego Taty - Pana Miszy z lat 1931-1939, tzn. z okresu gdy był bursistą a następnie pełnopłatnym wychowawca w Domu Sierot Korczaka. Wspominał że w różnych okresach zeszyty które bursiści dostawali w kancelarii Domu Sierot miały różne kolory okładek. Mój tata zapamiętał niebieskie i różowe. Znalazłem jeden taki rózowy zachowany przez Pana Jakuba.

Róża Sternkac (Panna Róźka) była studentką Studium Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Zmarła w 1935 roku, 21 lat, z nieznanych nam dotąd przyczyn. Po jej śmierci odesłano jej rzeczy do mieszkającej w Eretz Israel siostrze, m.in. zeszyty z Domu Sierot które zostały przekazane do Archiwum kibucu Bohaterów Getta.

Bursisci opisywali problemy dzieci i współpracy w zeszytach następnie kontrolowanych przez Korczaka lub Stefę Wilczyńską. Na fotografi zeszyt prowadzony przez bursistkę, Róźkę Sternkac. Notatki Róźki Sternkacówny są pisane czarnym atramentem a sugestie Stefy Wilczyńskiej czerwonym atramentem. Zeszyty są numerowane od pierwszego do jedenastego. Znajdują się one w Archiwach kibucu Bohaterów Getta w Izraelu.

Sternkac (Sternkacówna) zapisywała, tak jak i inni bursisci, problemy dzieci i współpracy w zeszytach następnie kontrolowanych przez Stefę Wilczynską. Rózka Sternkac była bursistką w Domu Sierot Korczaka na ul. Krochmalnej w tym samym okresie co moj ojciec. Prowadziła notatnik. Pod datą 14 października 1934 r. znajduje się bardzo znamienny wpis. Sternkac pomogła pani z Domu Sierot w Piotrkowie Trybunalskim, która przyszła z niezapowiedzianą wizytą i chciała "Poznać system Korczaka". Poprzednio opisałem podobny kontakt Korczaka z Domem Sierot w Będzinie. Pani Stefa nie była zachwycona tymi wizytami. Wychowawczyni z Piotrkowa Trybunalskiego nie tylko chciała "Poznać system Korczaka" ale i samego Korczaka którego Pani Stefa chroniła i dlatego odsyłała wielu przybyszy do bursistów.

Inny aspekt jeżeli chodzi o zeszyty bursistów to fakt że polszczyzna w nich jest piękna i bogata. Trzeba pamietać że język polski nie był dla wielu "pierwszym językiem". Znajomosć żydowskiego i rosyjskiego była powszechna.

Bursisci pisali często w swoich zeszytach o problemie moczenia m.in. Jakub Kutalczuk.

Bursisci pisali często w swoich zeszytach o problemie moczenia (m.in. Józek Arnon i Jakub Kutalczuk) i że trzeba wdrożyć specjalne zasady co do picia: nie pij na noc, regularnie oddawaj mocz, oddaj mocz przed snem i to kilka razy.

Korczak w Momentach wychowawczych (1919) pisał na stronie 35: 

Wypadło nie to, czego chciałem. Chciałem dać wzór

uczniowi seminarjum, jak notować spostrzeżenia i dopeł-

niać komentarzami. A napisałem dla siebie wzór, jak

z drobnego dostrzeżonego momentu-pytania dziecięcego.

przechodzić do zagadnien wielorakich i ogólnych. -To do-

wód, jaka przeszkoda dla niezależnego myslenia sa wszel-

kie ramki, plany,; drogowskazy.

Rozdział II, Korczaka wzór jak notować spostrzeżenia i dopełniać komentarzami.

KLASA PODWSTĘPNA I WSTĘPNA PENSJI PRYWATNEJ.

Notatka: Dyżurna wyciera tablicę. Małgosia umyślnie (na złość) maże kredą. Dziwne.

Komentarz: Czasem zdumiewa nas jakiś czyn dziecka. Gdyby to zrobił A, byłoby zrozumiałe, ale ten?... I na tej zasadzie wahamy się nagle co do uprzednio postawionej djagnozy. W czynionej dziecku wymówce będzie: „no—no, więc to tak? a ja sądziłem... Pomyliłem się... teraz już... i t. d.“ — Obraża i uraża nas, że nas zwiedziono. — A tymczasem bywa, że w danym wyjątkowym przypadku B naśladuje kogoś: raz powiedział, zrobił to, co „inni“. — Małgosia widziała, jak wczoraj czy przed tygodniem ktoś inny drażnił dyżurną, ktoś, kto jej imponuje, do kogo pragnęłaby być podobną.

Notatka: Dziewczynki, proszę nie rozmawiać.

Komentarz: Dlaczego takie upomnienia w szkole dla „dobrze wychowanych“ działają? — Kara łagodnego upomnienia, niecierpliwego gestu, zdziwionego spojrzenia, kara wzruszenia ramion... Kara — ironiczna uwaga, zamiast rózgi, która chłoszcze pośladek, wyraz, który biczuje ambicję. „Brzydko — nie wypada“. — „Ostra“ wymówka — ostra, więc rani. — Może przypadkiem jestem u źródła ważnego zagadnienia. — Gdzie wyrasta ta potworna zależność człowieka od opinji, znieruchomienie pod groźbą śmieszności — aż do psiej czujności na to, co o nas pomyśli — kelner, szwajcar hotelowy?