Friday, September 6, 2013

Ulica Twarda w Warszawie widziała bardzo dużo



Ulica Twarda widziała bardzo dużo. Dla mnie stałsię ważną ulicą dopiero w nowym Mielenium.

Przez ponad pół wieku ulica Twarda była dla mnie właściwie nieznana.


Wyst
ępowała jedynie w wierszyku mojego Ojca:


Wokół cała ziemia drży, 


idzie Twarda numer trzy


aśnie to od Twardej 3 wszystko się zaczęło, moje życie też! (linka po angielsku i szwedzku)
Ulica Twarda była od zawsze bardzo ważną arterią wylotową z Warszawy, dlatego też w 1816 roku, zaraz za Okopami Lubomirskiego, wybudowano rogatki jerozolimskie. W 1823 roku ulicę ponownie uregulowano i połączono z nowo wybudowaną Drogą Jerozolimską. Kolejna ingerencja w przebieg ulicy miała miejsce w latach 40. XIX wieku, kiedy to przedsięwzięto budowę linii kolei warszawsko-wiedeńskiej, wówczas torowiska przecięły ulicę w rejonie rogatek jerozolimskich, a likwidacji uległ odcinek od ul. Chmielnej do ul. Jerozolimskiej. Ruch z Twardej przeniesiono na Srebrną i Towarową, a sama ulica kończyła się ślepo w pobliżu torów kolejowych. W latach 1864-1866 została wybrukowana, a pod koniec XIX wieku została ściśle zabudowana kamienicami, które wyparły dawną, głównie drewnianą zabudowę.
Zdjęcie znalezione przez "kolege" na portalu e-bay któremu z pomocą książki telefonicznej udało się ustalić, że jest to ulica Twarda, a w tle kamienica nr 10. Potwierdzenie znalazł na zdjęciu z 1939 roku gdzie za samochodem Wermachtu, drugi budynek od prawej to właśnie Twarda 10



1 grudnia 1881 roku ul. Twardą pojechał pierwszy tramwaj konny, trasa wiodła wówczas niemal wzdłuż całej długości ulicy, od pl. Grzybowskiego (gdzie znajdowały się odnogi w kierunku ulic Granicznej i Bagno) do ul. Siennej, skąd wozy docierały do towarowego dworca kolejowego. W 1908 roku Twardą zaczęły kursować tramwaje elektryczne (także nowym odcinkiem do ul. Srebrnej), z linią 22 na czele.
1 grudnia 1881 roku ul. Twardą pojechał pierwszy tramwaj konny, trasa wiodła wówczas niemal wzdłuż całej długości ulicy, od pl. Grzybowskiego do Siennej.

W 1939 roku ulica miała bardzo duże znaczenie komunikacyjne, rozpoczynała swój bieg od placu Grzybowskiego, skąd biegła na południowy-zachód kończąc się ślepym zaułkiem przy torach linii kolei wiedeńskiej. W planach było jednak jej poszerzenie i przedłużenie wzdłuż torów kolejowych do ul. Towarowej.



W 1940 roku ulica częściowo weszła w skład getta, była cześcią tzw Małego Getta. Od 1941 roku, ulica nosiła nazwę Querstrasse czyli Poprzeczna, trafnie opisująca funkcję ulicy.

W nocy 31 grudnia 1943 roku w kamienicy przy ul. Twardej 22 miało miejsce pierwsze posiedzenie Krajowej Rady Narodowej, konspiracyjnego, komunistycznego ciała politycznego, mającego stanowić zaczątek polskiej władzy powojennej. Zabudowa ulicy została poważnie zniszczona podczas Powstania Warszawskiego, ponieważ w jej rejonie toczyły się ciężkie walki.

Po wojnie na ulicę nie wróciły tramwaje, zaczęły za to kursować nią autobusy – okrężna linia O, później oznaczona numerem 100. Ponadto na pamiątkę pierwszego posiedzenia Krajowej Rady Narodowej zmieniono nazwę ulicy na Krajowej Rady Narodowej. Większość kamienic rozebrano, a w ich miejsce powstały nowe osiedla w Cieniu Pałacu Kultury.
1816 roku, zaraz za Okopami Lubomirskiego, wybudowano rogatki jerozolimskie (w prawym górnym rogu mapy). W 1823 roku ulicę Twardą ponownie uregulowano i połączono z nowo wybudowaną Drogą Jerozolimską, wtedy największą arterią warszawską. * pokazuje Grzybów czyli obecny Plac Grzybowski


Wrzesien 1939

Wrzesien 1939

Wrzesien 1939


Wrzesien 1939

Przed Powstaniem Warszawskim 1944

Przed Powstaniem Warszawskim 1944

Powstanie Warszawskie 1944

Powstanie Warszawskie 1944. Barykady na Twardej (3), Panskiej  (2) i Siennej (1 a-b)


Po Powstaniu Warszawskim

Wermach maszeruje. ul. Graniczna w kierunku pl. Grzybowskiego