Dom Sierot - Gmach Tow. Pracowników Handlowych m. Warszawy - ulica Sienna 16/Śliska 9. Z tego miejsca Janusz Korczak, dziesięcioro wychowawców i 239 dzieci zostali dnia 5 sierpnia 1942 wyprowadzeni na Umschlagplatz, rampę kolejową Dworca Gdańskiego przy Stawkach.
Zostali podobno wyprowadzeni bramą przez budynek na ulicy Śliskiej 9. Na Umschlagplatz. Stąd zostali przewiezieni wagonami bydlęcymi do obozu zagłady w Treblince, gdzie zostali zamordowani!
Jak wyglądała ulica Śliska 9. Pisząc o Domu Sierot, o jego ostatniej lokalizacji, pisze się często właśnie Sienna 16/Śliska 9.
Próbowałem od wielu lat odnalezc jakieś zdjęcie tego budynku od strony właśnie Śliskiej. Znalazłem przypadkowo analizując zdjęcia z Powstania Warszawskiego w 1944 roku.
A tak opisywał Korczak Dom Sierot pod koniec 1941 roku.
"Będziecie pamiętali wiele różnych dróg i ulic - i ulic Śliską, i ten dom, który nie jest nasz i my nie jesteśmy jego. [...]
Będziecie pamiętali przeprowadzkę i nieład pierwszych dni i tygodni, klasę ciemną na parterze, salę jasną na trzecim piętrze... A ci, którzy uczą się rysunku, będą pamiętali pokoik na strychu z nietynkowanym sufitem i czerwonymi ścianami, na których rozwieszone sto pięćdziesiąt obrazków.
Na drzwiach wejściowych był napis:
"Prosimy pana złodzieja, żeby nie łamał zamka, bo pokój jest pusty, zamknięty jedynie dlatego tylko, żeby goście kuchni ludowej nie zanieczyszczali podłogi".
Ile razy ktoś zobaczy garstkę wypalonych zapałek, przypomni sobie Alberta i zapyta:
- Z kim się ożenił? Ile ma dzieci/ jak powodzi się jemu - i czy został rysownikiem, czy robi coś innego?
Ile razy ktoś usłyszy wieczorem muzykę, przypomni sobie Lutka i jego piątkowe wieczorne koncerty.
A potem ustawią się w długiej kolejce wszyscy inni i wszystko inne.
Skrzynka znalezionych znalezionych rzeczy, sąd, gazetka sobotnia, plebiscyt, stopnie życzliwości, egzamin z czytania, książki, które przeczytał, zupę wojenną, która raz była smaczna, a trzy razy tak sobie - żydowska, gettowa, wojenna.
Wiele się zawsze zapominać będzie, jako nieciekawe i nieważne.
Ale wystawę sztuk pięknych i akademię malarstwa pod strychem całe życie pamiętać będą jej uczniowie."
Janusz Korczak, tekst do gazetki Domu Sierot: Będziecie pamiętać całe życie (pisane pod koniec 1941 roku).
 |
Sienna 16 - Gmach Tow. Pracowników Handlowych m. Warszawy. Z tego miejsca Korczak, dziesięcioro wychowawców i 239 dzieci zostali 5 sierpnia 1942 wyprowadzeni na Umschlagplatz, rampę kolejową Dworca Gdanskiego przy Stawkach. Stąd zostali przewiezieni wagonami bydlecymi do obozu zagłady w Treblince, gdzie zostali zamordowani!
|
 |
| Tak wyglądała ulica Śliska 9 po Powstaniu Warszawskim w sierpniu 1944 roku, Pisząc o Domu Sierot, o jego ostatniej lokalizacji, pisze się często właśnie Sienna 16/Śliska 9. Pierwszy dom z prawej na tym kolorowym zdjęciu to budynek Śliska 9. |
 |
| Ulica Śliska w okresie Powstania Warszawskiego w 1944 roku. 5 sierpnia 1942 z gmachu Tow. Pracowników Handlowych m. Warszawy Sienna 16/Śliska 9 zostali wyprowadzeni do wagonów i deportowani do obozu smierci Treblinka, Korczak, dziesięcioro wychowawców i 239 dzieci. Byli wyprowadzeni przez bramę na ulicę Śliska 9 w kierunku na Umschlagplatz. Dwupiętrowy jasny dom to Śliska 9. |
 | ||
|
 |
| Sienna 16 z okresu po deportacji 5 sierpnia 1942 (dom pierwszy po z prawej). Stąd zostali wyprowadzeni na Umschlagplatz, rampę kolejową Dworca Gdanskiego przy Stawkach a nastepnie przewiezieni wagonami bydlecymi do obozu zagłady w - Korczak, wychowawcy i 239 dzieci z Siennej 16. Na tym odcinku oddzielona drutem kolczastym po środku. |
 |
Warszawa 1941 rok. Ulica Sienna 16 gdzie mieścił się Dom Sierot jest zaznaczony*. Przed domem stoja konhelerki, powozy zastepujace tramwaje w getcie. Białe przestrzenie miedzy domami to gruzy po bombardowaniach Luftwaffe we wrześniu 1939 r.
|
Warszawa 1941 rok. Ulica Sienna 16 gdzie mieścił się Dom Sierot.
 |
| Warszawa 1952 rok. Ulica Sienna 16 gdzie mieścił się Dom Sierot. Obok budynku Domu Sierot widac podwórze domu na ul. Sliskiej 7. W maju 1952 do akcji wyruszyły tu pierwsze radzieckie koparki i po trzech latach 22 lipca 1955 roku do użytku oddano Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Wzniesiony czesciowo na terenie tzw. Małego Getta. |
 |
| Zdjęcie Luftwaffe z sierpnia 1944 roku. Na lewej stronie zdjęcia ulica Sienna i nr. 16 Barykada powstancza jest tuz obok ostatniej siedziby Domu Sierot dra Korczaka. Na skrzyzowaniu ulic Wielkiej i Siennej widac druga barykade. Dwie inne barykady powstancze na równoleglej ulicy Sliskiej. Barykady sa widoczne jak poprzeczne kreski. |
 |
| Ulice Sienna, Sliska i Wielka na parzedwojennym zdjęciu lotniczym centrum Warszawy z portalu http://www.warszawa1939.pl/. Cala kwartera, trzy domy na ulicach Sienna-Wielka-Sliska zostaly zbombardowane przez Luftwaffe we wrzesniu 1939 roku. Porównaj z powyzszym zdjeciem. |
 |
| Ostatnie niemieckie zdjęcia lotnicze centrum Warszawy przed Powstaniem Warszawskim zostały wykonane 22 lipca 1944 roku. Czyli dokładnie w drugą rocznice Gross Aktion w Warszawskim getcie i na kilka dni przez wybuchem powstania warszawskiego. Czerwony kwadrat to dzisiejsze geanice PEKINu. Budynek Sienna/Sliska jest zaznaczony gwiazda, |
