Tuesday, May 12, 2020

Dostała literacką Nagrodę Nobla w dzień swoich urodzin w 1965 roku - Nelly Sachs - Umarła 12 maja 1970 - Jej grób na Norra Judiska begravningsplatsen.




Umiera 12 maja 1970 roku w Sztokholmie i zostaje pochowana na Cmentarzu żydowskim obok grobu swojej matki. Renowacja grobu wykonana przez STHLM Gravvård (moja firma). QR-kod prowadzi do strony Nelly Sachs po szwedzku na tym blogu.

Nelly (Leoni, Sara) Sachs urodziła się w 1891 roku w Berlinie w rodzinie żydowskiej. Zadebiutowała dopiero w roku 1921 tomem swojej wczesnej prozy Legendy i opowiadania a wiersze zaczęła publikować jeszcze później, od roku 1929. W latach 1936-1939 publikowała swoje utwory jedynie w czasopismach żydowskich.

W hitlerowskiej Rzeszy życiu Nelly Sachs i jej matki (ojciec umarł wcześniej, w roku 1930) zaczęło zagrażać coraz większe niebezpieczeństwo. W ostatniej chwili, 16 maja 1940 roku udało się jej z matką odlecieć do Sztokholmu. Spędzi tu trzydzieści lat życia, dzieląc czas na opiekę nad matką, dorywcze prace zarobkowe i twórczość literacką. Wszyscy jej krewni, pozostali w Niemczech, zginęli w obozach koncentracyjnych. Zginął także jedyny mężczyzna, jakiego kochała, o którym bardzo mało wiadomo. Będzie się on pojawiał w jej wierszach jako umarły narzeczony.

Ocalona od Zagłady staje się poetką tragicznego żydowskiego losu. W roku 1950 umiera jej matka (równie
ż pochowana na Północnym cmentarzu żydowskim w Sztokholmie). Osamotniona Nelly pisze Elegie na śmierć matki, utwory częściowo włączone do zbioru Und Niemand weiß weiter (I Nikt nadal nie wie, 1957) oraz cykl medytacji prozą Briefe aus der Nacht (Listy z nocy), opublikowane dopiero  w 2005 roku. 

Pod koniec roku 1957 rozpoczyna się regularna korespondencja Nelly Sachs z Paulem Celanem, która przeradza się w głęboką przyjaźń obojga poetów.

W roku 1960 Nelly Sachs przeżywa poważne załamanie nerwowe, przez prawie trzy lata będzie leczona w klinice psychiatrycznej. Nie przerywa to jej pracy - powstają wtedy cykle wierszy: Fahrt ins Staublose (Podróż w bez pył), Noch feiert Tod das Leben (Śmierć jeszcze świętuje życie). Dużą rolą w jej życiu duchowym odgrywa w tym czasie lektura księgi Zohar i książek Martina Bubera, zwłaszcza Opowieści chasydów.

W 1965 Nelly Sachs zostaje wyróżniona Pokojową Nagrodą Księgarzy Niemieckich - a 10 grudnia 1966 roku (w dzień swoich urodzin) otrzymuje (wraz z izraelskim pisarzem Samuelem Josefem Agnonem) literacką Nagrodę Nobla.

Umiera 12 maja 1970 roku w Sztokholmie i zostaje pochowana na Cmentarzu żydowskim obok grobu swojej matki gdzie ma macewie jest również wpisane nazwisko ojca Nelly Sachs. Pośmiertnie, w roku 1971 ukazuje 
się tom jej wierszy ostatnich Teile dich Nacht (Rozstąp się nocy) oraz drugi tom wierszy zebranych Suche nach Lebenden (Poszukiwanie żywych).

Nelly Sachs umiera 12 maja 1970 roku w Sztokholmie i zostaje pochowana na Cmentarzu żydowskim obok grobu swojej matki (tutaj na pierwszym planie) gdzie ma macewie jest również wpisane nazwisko ojca Nelly Sachs.